Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen ve Murat adlı bir öğrencinin yer aldığı 7. sınıf Türkçe yazılı hazırlık dersidir. Öğretmen, öğrencilere sınavlarda çıkabilecek konuları detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Video, Türkçe dil bilgisi konularını kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. İçerik sözcükte anlam (çok anlamlılık, gerçek anlam, mecaz, terim, sözcükler arası anlam ilişkileri), söz sanatları (benzetme, kişileştirme, konuşturma, tezat, abartma), cümlede anlam, anlatım biçimleri ve fiiller (haber kipleri, dilek kipleri) konularını kapsamaktadır.
- Öğretmen her konuyu örneklerle pekiştirerek, sınavlarda çıkabilecek soru tipleri ve çözüm yöntemlerini açıklamaktadır. Özellikle fiillerin anlam özellikleri için "onu" taktiği gibi pratik yöntemler sunulmakta ve sınavlarda dikkat edilmesi gereken önemli noktalar vurgulanmaktadır.
- 7. Sınıf Yazılı Destek Videosu
- Murat, 7. sınıf öğrencilerine 1. dönem 1. yazılı destek videosu sunuyor.
- Videoda sözcükte anlam başlığıyla yazılıda çıkacak konuların neredeyse tamamı aktarılacak.
- 00:38Çok Anlamlılık
- Çok anlamlılık, bir sözcüğün cümleden cümleye farklı anlamlar üstlenmesidir.
- "Kurmak" sözcüğü "kahvaltı sofrası kurdum" cümlesinde hazırlamak, "arkadaşlık kurdu" cümlesinde sağlamak/oluşturmak, "hayali kuruyordu" cümlesinde düşünmek anlamına gelebilir.
- 01:45Gerçek Anlam
- Gerçek anlam, bir sözcüğün akla gelen ilk anlamı ve ilk anlamıyla bağlantılı diğer anlamlarıdır.
- "Hafif" sözcüğü "çantam hafif olduğu için rahatça koşuyordum" cümlesinde tartıda ağırlığı az gelen anlamına gelirken, "hafif işler" cümlesinde güç ve yorucu olmayan anlamına gelir.
- 02:46Mecaz
- Mecaz'da gerçekle bütün bağlar koparılır ve soyut bir şey varken somut sözcük kullanılır.
- "Biraz geniş ol, öyle her şeye sinirlenme" cümlesinde "geniş" sözcüğü hoşgörülü olmak anlamını taşıyacak şekilde somut bir sözcük kullanılmıştır.
- "Yaşadığımız sorunlardan sonra onu sildim" cümlesinde "silmek" sözcüğü soyut bir durumu somut bir sözcükle anlatmıştır.
- 04:25Terim
- Terim, bilim, sanat veya meslek dalı ile ilgili özel sözcüklerdir.
- "Sayı problemlerini çözmekte biraz zorlanıyorum" cümlesinde "sayı" sözcüğü matematiğe ait bir terimdir.
- "Bilim teknik dergisinin son sayısında harika bilgiler var" cümlesinde "sayı" sözcüğü herhangi bir bilim, sanat veya mesleğe dair olmadığı için terim değildir.
- 05:33Sözcükler Arası Anlam İlişkileri
- Eş anlamlı sözcükler, birebir aynı şeyi söyleyen sözcüklerdir (kara-siyah, imkan-olanak, mana-anlam, bellek-hafıza, emir-buyruk, eylem-fiil, sonuç-netice, gayet-çaba, akıl-us, hediye-armağan, kalp-yürek, yapıt-eser).
- Zıt anlamlı sözcükler, birbirinin anlamca tam tersi sözcüklerdir (açık-kapalı, esaret-özgürlük, yavaş-hızlı, yeni-eski, unutmak-hatırlamak, genç-yaşlı, galip-mağlup, pahalı-ucuz, eksik-fazla, ileri-geri, ilmek-çıkmak, erken-geç).
- Bir sözcüğün olumsuzunu söylemek onun zıttı değildir (gitmekle gitmemek, kaliteli ve kalitesiz).
- 07:45Sesteş Sözcükler
- Sesteş sözcükler, yazılışları aynı ama anlamlarının hiç alakası olmayan iki farklı şeyi söyleyen sözcüklerdir.
- "Kahvaltıda her zaman çay içmeyi severim" cümlesinde "çay" sözcüğü dere anlamına gelirken, "çocuklar bir çayın kıyısında oyun oynuyor" cümlesinde çay çay anlamına gelir.
- "Satırların altını çizerek paragraf okudum" cümlesinde "satır" sözcüğü paragrafın her cümlesi anlamına gelirken, "kasap önündeki kemikli eti satırla parçaladı" cümlesinde "satır" sözcüğü kemikli et anlamına gelir.
- 09:08Söz Sanatları
- Benzetme (teşbih), zayıf olanı güçlü olanla ifade etmektir.
- "Güldükçe inci dişler görünür" cümlesinde dişler inci'ye benzetilmiştir.
- "Gonca gibi kızıl dudaklarından" cümlesinde dudaklar gonca'ya benzetilmiştir.
- 10:31Benzetme Sanatı
- Benzetme sanatının dört unsuru vardır: benzeyen, benzetilen, benzetme yönü ve benzetme edatı.
- "Zeytin gözleri merakla bizlere bakıyordu" örneğinde benzeyen göz, benzetilen zeytin, benzetme edatı "gibi" ve benzetme yönü "merakla"dır.
- "Rüzgar gibi hızlı bir at" örneğinde dört unsur bulunur: benzeyen at, benzetilen rüzgar, benzetme edatı "gibi" ve benzetme yönü "hızlı olma yönüyle".
- 11:49Kişileştirme ve Konuşturma Sanatları
- Kişileştirme (teşhis) sanatı, insan olmayan varlıklara insan özelliği vermek anlamına gelir.
- "Alışmış bulutlar ağlamaya" örneğinde ağlamak insana ait bir özellik buluta verilmiş ve kişileştirme yapılmıştır.
- Konuşturma (intak) sanatı, konuşmayacak varlığa konuşma özelliği vermek anlamına gelir ve konuşmayacak varlığın konuşmuş olması gerekir.
- 13:45Tezat ve Abartma Sanatları
- Tezat (zıtlık karşıtlık) sanatı, birbirine zıt kelimeleri veya durumları aynı yerde kullanmaktır.
- "Karlar etrafı beyaz bir karanlığa gömdü" örneğinde beyaz karanlık birbirine zıt bir durumdur.
- Abartma (mübalağa) sanatı, bir şeyin olduğundan çok büyük veya çok küçük gösterilmesi ve bu büyüklük insanın inanma ölçüsünün üzerine çıkmasıdır.
- 15:11Cümlede Anlam Kavramları
- Öznel anlatım, cümle içerisine duygu, düşünce ve bakış açısı karışmasıdır; "Konuşmayı uzatarak bizleri sıkmıştı" örneğinde öznel anlatım vardır.
- Nesnel anlatım, cümle içerisinde duygu, düşünce ve bakış açısı olmamasıdır; "Hatay Akdeniz bölgesi'nde yer alır" örneğinde nesnel anlatım vardır.
- Neden sonuç ilişkisi, bir şeyin gerçekleşmesinin başka bir şeyin gerçekleşmesine neden olmasıdır; "Kar yağdığı için okullar tatil edildi" örneğinde neden sonuç ilişkisi vardır.
- 17:12Cümleler Arası Anlam İlişkileri
- Amaç sonuç ilişkisi, daha olmamış bir şeyden bahsedilmesi ve hedefin belirtilmesidir; "Başarılı olmak için çok çalışıyor" örneğinde amaç sonuç ilişkisi vardır.
- Koşul sonuç ilişkisi, bir şeyin olması başka bir şeyin olmasına bağlı olmasıdır; "Düzenli beslenirsen sağlıklı olursun" örneğinde koşul sonuç ilişkisi vardır.
- Yakın anlamlı cümleler, anlamca birbirine çok yakın olan cümlelerdir; "Bir kişinin her alanda uzman olması imkansızdır" ve "İnsanların uzmanlık alanı sınırlıdır" örnekleri yakın anlamlı cümlelerdir.
- 18:50Örtülü Anlam
- Örtülü anlam, bir cümlede söylenen ifadenin içinde kesin olarak başka bir şeyin de var olmasıdır.
- "Bugün de çok yoğunum" cümlesinden "başka yoğun olduğu günler de varmış" anlamı örtülü anlamdır.
- "Onlar artık bizimle konuşmaz" cümlesinden "daha öncesinde bizimle konuşuyorlardı" anlamı örtülü anlamdır.
- 20:33Anlatım Biçimleri
- Anlatım biçimleri, paragraf anlatılacak bir yazı ve bize bir şey aktarılacak detayları içerir.
- Dört tane anlatım biçimi vardır: açıklayıcı anlatım, tartışmacı anlatım, öyküleyici anlatım ve betimleyici anlatım.
- Açıklayıcı anlatım, yazarın bir yazıda bilgi verdiğini veya paragrafta bilgi aktarıldığını gösterir.
- 21:54Tartışmacı ve Öyküleyici Anlatım
- Tartışmacı anlatım, yazarın bir yazıda bir düşünceyi savunduğunu veya bir şeye karşı çıktığını gösterir.
- Öyküleyici anlatım, yazarın bir olay aktardığını, önemli olup olmadığına, gerçek olup olmadığına bakılmaksızın bir olayı anlattığını gösterir.
- Betimleyici anlatım, herhangi bir görüntünün yazıya aktarılmasıdır ve beş duyu organı kullanılarak görülebilir, duyulabilir veya tadılabilir şeyler yazıya aktarılır.
- 25:11Anlatım Biçimlerinin Amacı
- Bir metnin anlatım biçimini bulurken en çok dikkate alınması gereken durum metnin yazılış amacıdır.
- Açıklamada bir bilgiyi iletmek, tartışmada bir görüşünü kanıtlamak, öykülemede olayı aktarmak ve betimlemede okuyucunun gözünde bir görüntüyü canlandırmak istenir.
- 25:45Fiillerin Anlam Özellikleri
- Fiillerin anlam özellikleri iş fiili, durum fiili ve oluş fiilidir.
- İş fiili, nesne alabilme özelliğine sahip fiildir ve fiilden önce "onu" getirildiğinde anlamlıysa iş fiilidir.
- Durum fiilleri, fiilden önce "onu" getirildiğinde anlamsız olan fiillerdir.
- Oluş fiilleri, tabiatta kendiliğinden olup biten, isteğimizle alakası olmayan, tabiatta kendiliğinden değişen şeyleri ifade eden fiillerdir.
- 28:37Fiil Kipleri
- Fiil kipleri iki başlıkta incelenir: haber kipleri ve dilek kipleri.
- Haber kipleri beş türdür: görülen geçmiş zaman, duyulan geçmiş zaman, şimdiki zaman, geçmiş zaman ve gelecek zaman.
- Görülen geçmiş zaman, fiile "-di", "-du", "-du", "-tu", "-tu", "-tu", "-tu" eklerinden biri getirildiğinde oluşur ve "yapıldı, bitti, geçmişte kaldı ve ben onu gördüm" anlamı katar.
- Duyulan geçmiş zaman, fiile "-muş", "-muş", "-muş", "-muş" eklerinden biri getirildiğinde oluşur ve "yapıldı, bitti, geçmişte kaldı, ben onu görmedim ya da başkasından duydum" anlamı katar.
- Şimdiki zaman, fiile "-yor", "-yor", "-yor", "-mak", "-mek" eklerinden biri getirildiğinde oluşur ve "o iş ne zaman başladığının bir önemi yok, ben o sözü söylediğimde o iş devam ediyor" anlamı katar.
- 31:12Gelecek Zaman Kipi
- Gelecek zaman kipi, fiile "acak-ecek" eki eklenerek oluşturulur.
- Bu eki eklediğimizde, o iş yapılmadığı veya söz söylendikten sonra yapılacak anlamına gelir.
- Örnek: "Yarın saat sekiz'de toplantı yapılacak" cümlesinde, toplantı henüz yapılmamış ve gelecekte yapılacak anlamına gelir.
- 31:44Geniş Zaman Kipi
- Geniş zaman kipi, fiile "ar, er, ir, ur, ür" veya sadece "r" harfi eklenerek oluşturulur.
- Bu kip, geçmişte, bugün ve gelecekte yapılan işler için kullanılır.
- Geniş zaman kipinin olumsuzunda "ar, er" düşer ve sadece "maz, mez" biçimini alır.
- 33:09Dilek Kipleri
- Dilek kipleri (tasarlama kipleri) dört türdür: gereklilik kipi, şart kipi, istek kipi ve emir kipi.
- Dilek kiplerinde zaman anlamı yoktur.
- Gereklilik kipi, fiile "meli-malı" ekini getirerek oluşturulur ve yapılması gerekiyor anlamı katar.
- 34:20Şart ve İstek Kipleri
- Şart kipi, fiile "sa, ş, ş" eklerinden birini getirerek oluşturulur ve şart anlamı katar.
- İstek kipi, fiile "a, e" eklerinden birini getirerek oluşturulur.
- Emir kipi, fiile kip eki getirilmez, ancak kişi eki gelebilir.
- 36:06Video Kapanışı
- Murat ile birlikte güzel bir yazılı çalışması yapılmıştır.
- İzleyicilerden videoyu beğenmeleri, abone olmaları ve kaç aldıklarını videonun altına yazmaları istenmiştir.