Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin 6. sınıf Türkçe dersi sözcükte yapı ve eki türleri konularını anlattığı eğitim içeriğidir.
- Videoda sözcüklerin basit yapılı, türemiş yapılı ve birleşik yapılı olabileceği açıklanmakta, yapım ekleri ve çekim ekleri gibi konular örnek sorular üzerinden ele alınmaktadır. Öğretmen, sözcüklerin köklerinin nasıl bulunacağı, yapım eklerinin nasıl tespit edileceği ve sözcüklerin yapı bakımından nasıl sınıflandırılacağı konusunda detaylı çözüm sunmaktadır.
- Video, Türkçe dil bilgisi konularını pekiştirmek isteyen öğrenciler için hazırlanmış olup, her soru için doğru cevaplar ve açıklamalar verilmektedir.
- Sözcükte Yapı Konusu
- Altıncı sınıf Türkçe dersi sözcükte yapı konusu ile ilgili soru çözümleri yapılacak.
- Sözcükte yapı basit yapılı, türemiş yapılı ve birleşik yapılı olmak üzere üç gruba ayrılır.
- Yapım eki, kelimenin kökünü gelen ekin onun anlamını değiştirip değiştirmediğini belirlemek için önemlidir.
- 00:35Türemiş Sözcükler
- "Bozgun" kelimesinin kökü "bozmaktan" gelir ve "gın" eki boz kelimesinin anlamını değiştirir.
- "Barınak" kelimesi "barınmaktan", "dikiş" kelimesi "dikmekten", "sevecen" kelimesi "sevmekten" türemiştir.
- "Başak" kelimesi "baştan" türemiş olmasına rağmen, diğer türemiş sözcükler fiilden isim olurken, "baş" kelimesi isimden isim olmuştur.
- 02:33Yapım Eki Almayan Sözcükler
- "Bolluk" kelimesi "boldan", "balıkçı" kelimesi "balıktan", "yazlık" kelimesi "yaz mevsiminden" türemiştir.
- "Ahmet" kelimesi yalın halde fiil olarak kullanılmıştır, "yanına" ve "ailesinin" kelimeleri ise çekim ekleridir.
- Yapım eki almamış sözcükler, kökün anlamını değiştirmeyen eklerdir.
- 04:06Sözcük Yapısı Soruları
- "Süpürge" kelimesi "süpürmekten" türemiş olup "ge" eki yapım ekidir.
- "Mesleği", "İbrahim'i", "kalemi", "defteri" gibi sözcüklerde yapım eki alınmamıştır.
- "Evcil" kelimesi "ev" kökünden türemiş olup "li" eki yapım ekidir.
- 05:21Sözcük Yapısı Örnekleri
- "Çocuksu" kelimesi "çocuktan" türemiş olup "su" eki yapım ekidir.
- "Kocaman" kelimesi "kocadan" türemiş olup "kan" eki yapım ekidir.
- "Aç" kelimesi basit yapılıdır, "susuz" kelimesi türemiş yapılıdır, "gelenek" kelimesi türemiş yapılıdır, "tepecik" kelimesi türemiş yapılıdır.
- 07:09Çekim Ekleri ve Sözcük Yapısı
- "Tırmandılar" kelimesinde "tır" kökü, "mandı" zaman eki, "lar" çoğul eki ve "lar" şahıs ekidir.
- Çekim eklerinden sonra yapım eki gelmez, bu nedenle "tırmandılar" basit yapılıdır.
- "Uzun" kelimesi uzun olması nedeniyle basit yapılı olabilir, ancak kelimenin köküne bakarak karar verilmelidir.
- 08:38Sözcük Yapısı Soruları
- "Bence" kelimesi "bana göre" anlamına gelir ve "göre" anlamı katmıştır.
- "Korkusuz" sözcüğünün anlamlı en küçük bölümü "korku"dur, çünkü "korku" türemiş bir kelimedir.
- "Bilmece", "dolmuş" ve "taşıt" kelimeleri türemiş yapılıdır, "terlik" kelimesi ise basit yapılıdır.
- 10:33Birleşik Yapılı Sözcükler
- Birleşik yapılı sözcükler, yardımcı eylemle oluşan sözcüklerdir.
- "Zeynep pastayı yapı vermişti" cümlesindeki "yapı vermiş" birleşik yapılı sözcüktür.
- "Dona kaldı bakabildim" cümlesindeki "dona kaldı bakabildim" birleşik yapılı sözcüktür.
- 11:11Türemiş Sözcükler
- "Süpürge" kelimesinin kökü "süpürmek"ten gelir ve "gelenek" yapım ekidir.
- "Doğal" kelimesinin kökü "doğadan" gelir ve "doğal" yapım ekidir.
- "Yemek" kelimesinin kökü "yeden" gelir ve "y" mastar ekidir.
- "Yakın" kelimesi türemiş değildir, basit bir sözcüktür.
- 12:11Kök Türü Farklı Sözcükler
- "Yazılı", "yazlık" ve "yazıcı" kelimelerinin kökü "yaz"tır ve üçü de fiilden türemiştir.
- "Yazlık" kelimesi isim görevindedir ve "yaz" kökünden türemiştir.
- Doğru cevap C seçeneğidir çünkü "yazlık" kelimesi diğerlerinden farklıdır.
- 13:18Yapım Ekleri
- "Doğum", "tanıdık", "gelenek" ve "çocuksu" kelimelerinin kökü "doğmak", "tanımak", "gelmek" ve "çocuk"tır.
- Yapım ekleri dörde ayrılır: isimden isim yapan, isimden fiil yapan, fiilden isim yapan ve fiilden fiil yapan.
- "Çocuksu" kelimesi isimden isim yapan yapım eki ile türemiştir, diğerleri fiilden isim yapan yapım ekidir.
- 14:31Yüklemin Kök Türü
- "Kırılmıştı", "yapılıydı", "başarılıydı" ve "şifalıydı" yüklemlerinin kökleri sırasıyla "kırmak", "yapmak", "başarmak" ve "şifa"dır.
- Bir kelimenin fiil olup olmadığını "mek-mak" mastar ekini getirerek bulabiliriz.
- "Şifalıydı" kelimesi isim olarak karşımıza çıkar çünkü "şifamak" fiil olmaz, diğerlerinden farklıdır.
- 16:00Çekim Eki
- "Şehirdeki" kelimesinde "şehir" kökünden "da" çekim eki gelmiştir.
- "Atılmıştı" kelimesinde "atmak" kökünden "atılmak" fiilden fiil yapan yapım eki ve "atılmıştı" zaman eki gelmiştir.
- Doğru cevap A seçeneğidir çünkü "şehirdeki" kelimesi sadece çekim eki almıştır.