Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen ve Tonguç adlı bir öğrenci arasında geçen eğitim içeriğidir. Öğretmen, tahtaya çizimler yaparak konuları görsel olarak açıklamaktadır.
- Video, 6. sınıf sosyal bilgiler dersinin 1. dönem 1. yazılı sınavına hazırlık amacıyla hazırlanmıştır. İçerik, "Değerlerimiz" ve "Tarihi Yolculuk" ünitelerini kapsamakta olup, Türk devletleri (Hunlar, Köktürkler, Uygurlar), İslamiyet'in doğuşu ve Türklerin İslamiyet'e giriş süreci kronolojik olarak anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca rol, birey, grup, dil, din, gelenek, kalıp yargı, önyargı ve empati gibi kavramlar açıklanmakta, Türklerin Orta Asya'daki yaşam koşulları, kurultay, töre, kut anlayışı gibi yönetim sistemleri ele alınmaktadır. Dersin sonunda sınav soruları çözülmekte ve öğrencilerin sınavda karşılaşabilecekleri soru tipleri gösterilmektedir.
- 6. Sınıf Sosyal Bilgiler 1. Dönem 1. Yazılı Hazırlığı
- 6. sınıf sosyal bilgiler 1. dönem 1. yazılı hazırlık programı başlıyor.
- Yazılı konuları birinci ve ikinci üniteden sorular sorulacak.
- Birinci ünite kolay, ikinci ünitede hunlar, köktürkler, uygurlar gibi devletler ve eski Türklerle ilgili kelimeler ve kavramlar öğrenecek.
- 00:44Yazılı Konuları
- 1. dönem 1. yazılı konuları değerlerimiz ve tarihi yolculuk ünitesinden sorular sorulacak.
- Milli Eğitim Bakanlığı kazanımlarına uygun olarak tüm derslerde çıkabilecek kavramlar ve bilgiler özetlenmiştir.
- Rol, birey, grup, dil, din, gelenek gibi kavramlar önemli konular arasındadır.
- 01:23Değerlerimiz Konusu
- Değerlerimiz konusunda rol, birey, hak, sorumluluk gibi temel kavramlar ele alınacak.
- Kalıp yargı, önyargı ve empati kavramları önemlidir.
- Kalıp yargı: "Sarı saçlılar zekidir" veya "Uzun boylular kafası çalışmaz" gibi genelleme yapmaktır.
- Önyargı: Bir konu hakkında genellikle olumsuz bir şekilde yargılamaktır.
- Empati: Karşımızdakinin yerine koymak ve onun hislerini anlayabilmektir.
- 03:04Bizi Biz Yapanlar
- Dil, din, tarih, mimar, gelenek ve görenekler bizi biz yapan unsurlardır.
- Sivil toplum kuruluşları, vakıflar ve yardımlaşma kuruluşları birlikte ülkede katkıda bulunur.
- Türklerin anayurdu Orta Asya'dır.
- 03:41Kavramlar ve Soru Çözümü
- Rol: Bir kişinin üstüne düşen görevdir.
- Hak: Yasal veya toplumsal olarak bireylere tanınan yetki ve kazançlardır.
- Sorumluluk: Kişinin kendi davranışlarını veya yetki alanına giren olayların sonuçlarını üstlenmesidir.
- Özgürlük: Her türlü dış etkiden bağımsız olarak insanın kendi iradesine dayanarak karar vermesidir.
- Kültür: Bir toplumun tarihsel süreçte ürettiği, kuşaktan kuşağa aktardığı maddi ve manevi özelliklerin tümüdür.
- Önyargı: Bir kimse veya şeyle ilgili önceden edinilmiş olumlu veya olumsuz yargıdır.
- Sivil Toplum Kuruluşu (STK): Toplumdaki çeşitli sorunları bağımsız olarak ele alıp kamuoyunu bilgilendirme ve aydınlatma görevi yapan gönüllü yardım örgütleridir.
- 05:33Test Soruları
- Görseldeki bilgilere göre "gelenek ve görenekler evrensel nitelikli kültürel unsurdur" ifadesi yanlıştır çünkü gelenek ve görenekler bireysel toplumlara özgüdür.
- Çevre alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşu "Türkiye Erozyonla Mücadele ve Ağaçlandırma Vakfı" (TEMA) şeklindedir.
- Her rolün kendisinden beklenen davranışı aynıdır ifadesi yanlıştır çünkü bireyler aynı anda birden fazla rol üstlenebilir.
- 08:47Tonguç Yazılı Hazırlık Programları
- Tonguç'ta yazılı hazırlık üç aşamadan oluşuyor: YouTube'da yazılı kampları, yazılı notları ve Dinamo seti içindeki yazılı programları.
- Sosyal bilgiler kitabında konularla ilgili yazılı hazırlama kısımları ve karekod ile çözülebilen sorular bulunmaktadır.
- Tonguç Akademi.com'da canlı yazılı programları bulunuyor ve öğrenciler burada sorular sorup cevaplandırıyorlar.
- 10:03Türklerin Anayurdu Orta Asya
- Türklerin anayurdu Orta Asya'daydı ve atalarımız buradan Malazgirt kapıları üzerinden Anadolu'ya girmiş, Anadolu'yu fethedip Balkanlar'a ilerlemişlerdir.
- İlk Orta Asya Türk devleti Asya Hun Devleti'dir, kurucusu Teoman'dır ve en büyük hükümdarı Metehan'dır.
- Metehan, teşkilatlı ilk Türk devletini kurmuş, ordu sistemi getirmiş, Çin Seddi'ni yapmış ve Oğuz Kağan destanı onun başarılarından esinlenerek yazılmıştır.
- 11:41Kavimler Göçü ve Feodalite
- Asya Hun Devleti'nin dağılmasından sonra bazı Hunlar Avrupa'ya göç ederek kavimler göçü yaşanmış, bu göçle İlk Çağ bitti ve Orta Çağ başlamıştır.
- Kavimler göçü sırasında güvenlik sorunu yaşanmış, bu yüzden insanlar feodal beylerin kalelerine sığınmış ve onların emrine girmişlerdir.
- Bu duruma feodalite denir ve bu sistemle Avrupa'da devletler kurulmuş ve güçlenmiştir.
- 13:47Köktürk ve Uygur Devletleri
- Hunlardan sonra kurulan ikinci Türk devleti Köktürk Devleti'dir ve bu devlet birinci ve ikinci Köktürk olarak ikiye ayrılır.
- Köktürklerde Orhun Yazıları vardır ve bu yazılar Türk tarihindeki ilk yazılı eserlerdir.
- Uygurlar yerleşik hayata geçmiş, kağıt, matbaa ve kalıcı eserler vermiş, Budizm'e geçerek savaşçı özelliklerini kaybetmişlerdir.
- 15:24Türk Devletleri ve Sosyal Yapı
- Hunlar, Köktürkler ve Uygurlar gibi Türk toplulukları var ve bunların yerleşik yaşama geçişleri önemli.
- Türk devletlerinde meclis kurultay olarak adlandırılır ve hukuk kuralları töre olarak bilinir.
- Kut anlayışı, tanrı tarafından verilen ülkeyi yönetme yetkisidir ve sınavlarda kesinlikle sorulacaktır.
- 16:31Türk Devletlerinin Yönetim Sistemi
- İkili teşkilat sisteminde ülkenin doğusunu büyük kardeş, batısını küçük kardeş yönetir, bu sistem ülkenin dağılmasına neden olabilir.
- Yuh, vefat eden askerlere yapılan cenaze törenidir ve bu törende yuh denilen şiirler okunur.
- Balbal mezartaşı, bir askerin öldürdüğü düşman sayısına göre yerleştirilen taşlardır ve mezarlığa kurgan denir.
- 18:23Türk Devletleri Hakkında Bilgiler
- Hunlar Mete'yi, Köktürkler Orhun Kitabeleri'ni ve Uygurlar yerleşik yaşamı geliştirmiştir.
- Attila, Avrupa'da kurulan devletin kurucusudur.
- Devlet işlerinin görüşüldüğü meclise kurultay denir ve tanrı tarafından verilen ülkeyi yönetme yetkisine kut denir.
- 19:44Türk Devletleri ve İklim
- Hunlar (Asya Hun Devleti), Köktürkler ve Uygurlar ilk Türk devletleridir.
- Orta Asya'da karasal iklim, gündüz sıcak ve akşam soğuk, bitki örtüsü bozkır ve denizden yüksekliği bin metrenin üstündedir.
- İlk Türk toplulukları konar göçer yaşam sürerler, tarım yapamazlar ancak hayvancılık yaygınlaşmıştır.
- 23:15İslam'ın Doğuşu
- Hz. Muhammed 571 yılında doğmuş ve 610 yılında 41 yaşında peygamberliğe seçilmiş, ilk vahiy "Allah oku" emriyle gelmiştir.
- İlk inananlar Hz. Hatice, Hz. Ebubekir, Hz. Ali ve Hz. Zeyd olup, "Allah var" diyerek kelime-i şehadet getirmişlerdir.
- Mekke'de inanmayanlar Müslümanlara zulüm edince, 622 yılında Müslümanlar Mekke'den Medine'ye hicret etmiş ve orada yeni bir İslam devleti kurulmuştur.
- 25:16Medine Dönemi ve Savaşlar
- Medine'ye gelen Müslümanlar Medine Sözleşmesi imzalamış ve orada güven içinde yaşamaya başlamışlardır.
- Bedir Savaşı'nda Müslümanlar 10-1 kazanmış ve esirleri okuma yazma öğretildikten sonra serbest bırakmıştır.
- Uhud Savaşı'nda Müslümanlar 1-1 kaybetmiş, Hendek Savaşı'nda ise 2-1 kazanmıştır.
- 27:34İslam'ın Yayılması ve Peygamberin Vefatı
- Hudeybiye Anlaşması ile Müslümanların siyasi varlığı ilk kez tanınmış, 630 yılında Mekke'nin fethi gerçekleşmiştir.
- 632 yılında Peygamber Efendimiz veda haccı yapmış ve veda hutbesi vermiş, bu konuşmada "Ey insanlar" diyerek evrensel bir mesaj iletmeye çalışmıştır.
- Peygamber Efendimiz vefat etince peygamberin yerine kimse geçemez, İslam devletinin yöneticisi olarak halifeler gelmiştir.
- 28:43Halifeler Dönemi
- İlk halife Hz. Ebubekir olmuştur, onun döneminde yalancı peygamberlerle mücadele edilmiş ve Kur'an-ı Kerim kitap haline getirilmiştir.
- Hz. Ömer döneminde hicri takvim kullanılmış, ilk düzenli ordu kurulmuş ve İslam devleti büyük sınırlara ulaşmıştır.
- Hz. Osman döneminde ilk İslam donanması kurulmuş, Kıbrıs fethedilmiş ve Kur'an-ı Kerim çoğaltılmıştır.
- 30:21Hz. Ali Dönemi ve Sonrası
- Hz. Ali devletin başına gelince, Hz. Osman taraftarları (Osmanlı) ona karşı çıkmış, Cemel ve Hakem olayları yaşanmıştır.
- Hz. Ali şehit edildikten sonra halifelik emevilere geçmiş, halifelik saltanata dönüşmüş ve babadan oğula geçmeye başlamıştır.
- Emeviler arap milliyetçiliği yapmış, arap olmayanlara köle denmiş, ancak İspanya'ya kadar İslam'ı götürmüşlerdir.
- 32:21Abbasi Devleti
- Emeviler'in ırkçı politikaları nedeniyle kısa zamanda yıkılmış, ardından daha ılımlı politikalar yapan Abbasi devleti kurulmuştur.
- Abbasi devleti Beytülmevlevi üniversiteler kurmuş, hoşgörü politikası yapmıştır.
- Türkler Abbasi'leri sevmiş ve Talas Savaşı'nda (751) Abbasi'leri Çinlilerden kurtarmışlardır.
- 32:46Türklerin İslamiyet'e Katılımı
- Abbasiler Çinlilerin saldırısına karşı duramadıklarında Türklerden yardım istediler ve Türkler geldiğinde Çinliler geri çekildi.
- Abbasiler Türklerden şehirlerini ve sınırlarını korumasını istediler ve zamanla Türkler İslamiyet'e kitleler halinde geçti.
- Köktürkler ve Uygurlar başlangıçta Gök Tanrı dini'ne inanıyorlardı, Allah ve peygamber kavramları yoktu.
- 34:10İslamiyet ve Türk Dininin Benzerlikleri
- Gök Tanrı dininde bir tanrı vardı ve İslamiyet'te bir Allah vardı, bu benzerlik Türklerin İslamiyet'e geçmesine yardımcı oldu.
- Eski Türklerde "Uçma ve Tamu" (cennet ve cehennem) inancı vardı, bu da İslamiyet'in cennet-cehennem anlayışıyla benzerdi.
- Türklerde "Cihan Hakimiyeti" anlayışı vardı, bu da İslamiyet'in "Gaza ve Cihat" anlayışına benziyordu.
- 34:52İlk Türk-İslam Devletleri
- Orta Asya'da kurulan ilk Türk-İslam devleti Karahanlılar oldu.
- Satı Buğrahan İslamiyet'i resmi din kabul etti, ancak Araplaşmayı önlemek için Türkçe'yi resmi dil olarak kabul etti.
- Gazneliler ise Hindistan'a İslamiyet'i götüren Türkler oldu ve Gazneli Mahmut döneminde en güçlü dönemlerini yaşadılar.
- 35:43İslamiyet'in Tarihçesi
- Peygamberimiz İslamiyet'i yaydıktan sonra vefat etti ve Hz. Ebubekir ilk halife oldu, ardından Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali.
- Hz. Ali döneminde karışıklıklar çıktı ve Emeviler yönetimi ele geçirdi, Emeviler yıkıldıktan sonra Abbasiler geldi.
- Abbasiler döneminde Türkler İslamiyet ile tanıştı, Karahanlılar Orta Asya'da ilk Türk-İslam devletini kurdu ve Gazneliler Hindistan'a İslamiyet'i götürdü.
- 36:46Önemli Tarihi Olaylar
- Bedir, Uhud ve Hendek savaşları Hz. Muhammed döneminde yapıldı, Mekke'den Medine'ye hicret de aynı dönemde gerçekleşti.
- Hz. Ebubekir döneminde Kur'an-ı Kerim'in kitap haline getirilmesi gerçekleşti, Hz. Osman döneminde ise Kur'an-ı Kerim'in çoğaltılması yapıldı.
- Hz. Ömer döneminde hicri takvim oluşturuldu ve hicretin İslamiyet'in başlangıcı kabul edildi.
- 38:09Emeviler ve Abbasiler
- Emeviler döneminde halifelik saltanata dönüştü ve Mevali politikası uygulandı (Arap olmayan Müslümanlara köle deniliyordu).
- Abbasiler ise daha hoşgörülüydü, bu nedenle Türkler onlara yardım etti ve İslamiyet'i seçti.
- Abbasiler döneminde Beytü'l-Hikme (bilimlerin evi) üniversitesi açıldı ve Samarra ve Avasım şehirleri kuruldu.
- 39:42Karahanlılar ve Gazneliler
- Karahanlılar Orta Asya'da kurulan ilk Türk-İslam devletiydi ve Divanü Lügat-it-Türk gibi eserler yazıldı.
- Gazneliler Hindistan'a İslamiyet'i götürdü ve Sultan Mahmut döneminde en güçlü dönemlerini yaşadılar.
- Abbası halifesi, Gazneli Mahmut'a "Sultan" unvanını verdi.