Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan, ÖSYM sınavlarına hazırlanan öğrencilere yönelik coğrafya dersi formatındadır.
- Video, Türkiye'nin 2021 yılı TUİK verilerini kapsamlı şekilde ele almaktadır. İçerik üç ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde nüfus verileri (en kalabalık şehirler, nüfus artış hızı, nüfus yoğunluğu, yaş gruplarına göre dağılım), ikinci bölümde ticaret verileri (ihracat, ithalat, dış ticaret açığı, en çok ticaret yapılan ülkeler ve ürünler) ve son bölümde tarım ve hayvancılık verileri (sığır, manda, koyun, keçi, tavuk, ipek ve bal üretimindeki il sıralamaları) incelenmektedir.
- Eğitmen, öğrencilerin tüm verileri ezberlemek yerine önemli bilgileri öğrenmeleri gerektiğini vurgulamakta ve ÖSYM sınavlarında çıkabilecek yanlış bilgileri düzeltmektedir. Ayrıca, sakin şehirler, milli parklar ve UNESCO koruma altına alınan eserler hakkında da bilgiler verilmektedir.
- 00:21Giriş ve Nüfus Verileri
- 2022 yılı için güncel TUİK verileri paylaşılıyor.
- ÖSYM sınavlarında 2021 yılı TUİK verilerine göre sorular sorulacak, aylık güncel veriler sorulmayacak.
- En kalabalık beş şehir sırasıyla İstanbul (15 milyon), Ankara (5.707 bin), İzmir, Bursa (3 milyonu aşmış) ve Antalya'dır.
- 01:53Nüfus Artışı ve Yoğunluğu
- 2021 yılında nüfus miktarı ve artış hızı her ikisi de artmıştır.
- Nüfus miktarı bir önceki yıla göre 1.659.101 kişi artmıştır.
- Nüfus yoğunluğu en az olan il Tunceli, en fazla olan il ise İstanbul'dur.
- 03:46Nüfus Dağılımı
- Kent nüfusu %93'ü aşmış durumdadır.
- Toplam nüfusda erkek %50,10, kadın %49,90 oranında bulunmaktadır.
- 2021 yılında kadınlar erkeklerden daha çok göç etmiştir.
- 04:35Yaş Gruplarına Göre Nüfus Dağılımı
- En fazla nüfus oranı 15-64 yaş aralığındaki olgun nüfusta (%67,90) bulunmaktadır.
- 0-14 yaş grubundaki genç nüfus oranı gittikçe azalmaktadır (2007'de %26, 2021'de %22,40).
- Yaşlı nüfus oranı (65+ yaş) 7'den 9,69'a çıkmış, ortalama yaşam süresi 65'ten 72'ye çıkmıştır.
- 06:05Nüfus Piramidi ve Artış Hızı
- Nüfus piramidinin tabanı (doğum oranı) daralmaya meyillidir.
- Nüfus miktarı artarken nüfus artış hızı azalmıştır.
- 2020'de nüfus artış hızı binde 5 olup tarihteki en düşük seviyeye ulaşmış, 2021'de ise binde 13'e çıkmıştır.
- 07:05Ticaret Verileri
- İhracatımız bir önceki yıla göre %32,80 artmıştır.
- İthalatımız da artmış olsa da ihracatın artma oranı daha fazla olduğu için dış ticaret açığı biraz daha kapanmıştır.
- İthalat 271 milyar dolar, ihracat 225 milyar dolar olup yaklaşık 50 milyar dolarlık açık vardır.
- 08:05Ticaret İlişkileri
- Ihracatta Almanya ilk sırada, İthalatta ise Çin ilk sırada yer almaktadır.
- En çok kar ettiğimiz ülke Irak, Avrupa'da en çok kar ettiğimiz ülke İngilteredir.
- En çok ithal ettiğimiz ürünler petrol ve türevleri, makine ve mekanik cihazlar, demir çelik ürünleri, elektronik ürünleri ve plastik mamüllerdir.
- 09:40İhracat ve İthalat Verileri
- Motorlu taşıtlar genellikle en çok alınan ilk beş ürün arasında yer alır.
- Son beş yılın TÜİK verilerine göre en çok alınan ürünler arasında plastik, hububat, optik fotoğraf cihazları, silahlar, bazı madenler (fosfat, alüminyum) ve tropikal kökenli ürünler (kakao, kauçuk, kahve, muz, pirinç, mısır) bulunmaktadır.
- Türkiye'nin en çok sattığı ürünler arasında motorlu taşıtlar, makine ve kazanlar, demir çelik ürünleri, elektronik cihazlar (beyaz eşya), kıymetli taşlar ve metaller yer alır.
- 11:22Sakin Şehirler ve Doğal Alanlar
- Türkiye'nin en son sakin şehri Erzincan Kemaliye, ilk sakin şehri ise İzmir Seferihisar'dır.
- Dünya'daki tek ada sakin şehri Gökçeada'dır.
- Abant Gölü ve çevresi son milli park olarak ilan edilmiş, Aslantepe ise Temmuz 2022 itibariyle UNESCO tarafından koruma altına alınmıştır.
- 12:02Tarım Ürünleri
- Pamuk, kırmızı mercimek ve kayısı üretimi Şanlıurfa ve Malatya'da, kivi üretimi ise Yalova'da birinci sırada yer alır.
- Tütün üretimi genellikle Manisa ile Ege Bölgesi'ni anlatırken, 2021'de Adıyaman üretimde ilk sıraya çıkmıştır.
- Fındık üretimi Ordu, anason üretimi Burdur, aspir ve anason üretimi Ankara'da birincil olup, çay üretimi Rize, buğday ve mısır üretimi Konya'da, çeltik üretimi Edirne'de, şilte üretimi Karadeniz Bölgesi'nde, incir üretimi Aydın'da, zeytin üretimi Aydin'de, yer fıstığı ve soya fasulyesi üretimi Adana'da, ayçiçeği ve kanola koza üretimi Marmara Bölgesi'nde birincil olup, susam üretimi yaz kuraklığı isteyen ürünler arasında yer alır.
- Elmada İsparta, gül de İsparta'nın, üzümde Manisa, muzda Mersin birincil olup, Ege Bölgesi üzüm üretimi açısından önde gider.
- 16:28Türkiye'de Hayvan Üretimleri
- Konya sığır sayısında ilk sırada olup, oradaki proje diğer alanlara da etki etmiş durumda.
- Manda (halk arasında camış olarak da bilinen) sayısında Samsun birinci olup, mandalar bataklık ortamlarını sever.
- Koyun sayısında Van birinci olup, kıl keçisi üretimi Mersin'de en fazla görülür.
- 16:53Akdeniz'de Kıl Keçisi Üretimi
- Akdeniz'de kıl keçisi fazla olduğu, bunun sebebinin iklim veya karstik arazi değil, yer şekillerinin engebeli olmasıdır.
- Akdeniz'de büyükbaş (koyun) gezemeyen sebebin, engebeli arazi ve yaz aylarında yağışların olmaması nedeniyle büyük otların bulunmamasıdır.
- Keçi Türkiye'nin her yerinde üretilse de en fazla Akdeniz'de görülür, tiftik keçisi Ankara, Siirt ve Mardin'de üretilir.
- 17:46Kümes Hayvanları ve Diğer Üretimler
- Tavuk sayısında Manisa birinci olup, bu durumun Ege ve Marmara'nın kümes hayvancılığında birinci olduğunu gösterir.
- Kümes hayvanlarının fazla olması nüfusun bu coğrafyada yoğun olması ve et ihtiyacından kaynaklanır, iklim veya arazi koşullarıyla ilgili değildir.
- Yaş koza üretiminde Diyarbakır birinciliğini korurken, Elazığ, Bilecik, Ankara, Antalya ve Bursa'da da bu üretim devam etmektedir.
- 18:18Bal Üretimi ve Güncel Veriler
- Ipek böceğinin dut ağacının yaprağını yediği ve iklimsel koşullardan dolaylı olarak etkilendiği bilinmelidir.
- Bal üretiminde Adana birinci olmasına rağmen, ÖSYM'nin eski bilgileri sorabileceği, TÜİK'in güncel verilerini ezberlemek yerine önemli bilgileri öğrenmek gerektiği vurgulanmaktadır.
- Bal üretiminde bölge olarak Ege, il olarak Muğla ve Ordu yarışırken, Hakkari'nin balı meşhur olsa da üretimde birinci değildir.