Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan anayasa hukuku dersidir. Eğitmen, öğrencilere hitap ederek 1982 Anayasası'nın temel hak ve hürriyetler bölümünü detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Video, anayasanın ikinci bölümünü oluşturan temel hak ve hürriyetler konusunu kapsamlı şekilde ele almaktadır. İçerikte hakların niteliği, sınırlamaları, sınıflandırılması (mutlak dokunulmaz haklar, durdurulabilir haklar, kişi hakları, sosyal ve ekonomik haklar, siyasi haklar), kişi hürriyeti ve güvenliği, özel hayatın gizliliği, yerleşme ve seyahat özgürlüğü, vicdan ve dini inanç özgürlüğü, düşünce ve kanaat özgürlüğü, ifade ve yayma özgürlüğü, bilim ve sanat özgürlüğü gibi konular detaylı olarak açıklanmaktadır.
- Ders, KPSS, lisans, ön lisans, kaymakamlık ve hakimlik sınavlarında çıkabilecek soru örnekleri üzerinden konuları pekiştirmektedir. Eğitmen, her bir kavramı örneklerle açıklamakta ve sınavlarda çıkabilecek soru tiplerini belirtmektedir. Dersin sonunda bir sonraki derste siyasi haklar konusunun işleneceği belirtilmektedir.
- 00:071982 Anayasası'nın Temel Hak ve Hürriyetler Bölümü
- 1982 Anayasası'nın ikinci bölümü olan Temel Hak ve Hürriyetler, 12. maddeden 74. maddesine kadar uzanmaktadır.
- Son yıllarda KPSS, lisans, ön lisans sınavlarında özellikle bu bölümden zorlayıcı sorular çıkmaktadır.
- Anayasanın bu bölümünde her bir hak için ayrıntılı açıklamalar, özel sınırlama sebepleri ve detaylar bulunmaktadır.
- 02:38Temel Hakların Özellikleri
- Temel haklar kişiliğe bağlıdır, doğuştan sahip olunan haklardır.
- Bu haklar dokunulmaz, devredilmez ve vazgeçilmezdir.
- Haklar sınırsız değildir, sınırlandırılabilir.
- 06:52Temel Hakların Sorumlulukları
- Temel haklar kişinin topluma, ailesine ve diğer kişilere karşı sorumluluklarını ifade eder.
- Kişi halkı kin ve nefrete sürükleyecek ifadeler kullanamaz.
- Anne-baba çocuklarına bakmakla ve eğitmekle yükümlüdür.
- 08:11Anayasanın 13. Maddesi
- Anayasanın 13. maddesi insan hakları konusunda en önemli maddelerden biridir.
- Bu madde devlete karşı koruma altına alır ve devletin vermiş olduğu hakları sınırlar.
- Temel haklar gerek olağan dönemlerde gerekse olağanüstü dönemlerde sınırlandırılabilir.
- 08:58Olağan ve Olağanüstü Dönemlerde Hakların Sınırlanması
- Olağan dönemlerde haklar sınırlıdır, ancak belirli bir çerçeve içerisinde kullanılır.
- Olağanüstü dönemlerde haklar tamamen askıya alınabilir, devlet kısmen veya tamamen hak ve özgürlüklerimizi alabilir.
- Olağan dönemlerde sadece sınırlama olabilirken, olağanüstü dönemlerde kısmen veya tamamen durdurma da gerçekleşebilir.
- 09:55Temel Hakların Sınırlanması
- Temel hak ve hürriyetler ancak ve ancak kanunla sınırlandırılabilir, başka bir işlemle yapılamaz.
- Cumhurbaşkanı olağan dönemlerde kararnameyle kişi sosyal ve siyasal haklarımızda daraltıcı işlem yapamaz.
- Sadece sosyal ve ekonomik haklarda istisna tanınmış, cumhurbaşkanı bu alanlarda düzenleme yapabilir.
- 12:02Sınırlama Kanunlarının İlkeleri
- Sınırlama kanunları anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen özel sebeplere dayanmalıdır.
- Sınırlama anayasa'nın sözüne ve ruhuna uygun olmalıdır.
- Demokratik toplum düzenin gereklerine aykırı sınırlama yapılmamalıdır.
- 14:21Sınırlama Kanunlarının Diğer İlkeleri
- Sınırlama temel hak ve hürriyetlerin özüne dokunamaz, yani hakkın kullanımı tamamen kişinin elinden alınamaz.
- Sınırlama laik cumhuriyet'e aykırı olamaz.
- Sınırlama ölçülülük ilkesine aykırı olamaz, yani kullanılan araç ulaşmak istediği amaç için gerekli, elverişli ve orantılı olmalıdır.
- 15:54Sınırlama Kanunlarının Önemi
- Laiklik, ölçülülük ve hakkın özüne dokunma yasağı 2010 yılında Avrupa Birliği uyum yasaları çerçevesinde anayasaya girmiştir.
- Sınırlama kanunları her maddenin altındaki özel sebebe uygun olmak zorundadır.
- Sınırlama kanunları anayasanın sözüne ve ruhuna uygun olmak zorundadır.
- 18:38Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması
- Genel sıralama sebepleri 2001'de kaldırıldı, her maddenin kendine özgü gerekçeleri vardır.
- Temel hak ve hürriyetler yönetmelikle değil, kanunla sınırlanabilir ve anayasa'nın ruhuna, sözüne ve felsefesine aykırı olamaz.
- Hakkın özü, bir temel hak ve özgürlüğün kullanılmasını imkansız kılan ve zorlaştıran sınırlamaların hakkın özüne aykırı olmasıdır.
- 20:28Olağanüstü Durumlarda Temel Hakların Sınırlanması
- Anayasanın 15. maddesi, temel hak ve hürriyetlerin kısmen veya tamamen durdurulabilme şartlarını belirtir: savaş, seferberlik ve olağanüstü hal.
- Olağanüstü durumlarda devlet, anayasal güvencelere aykırı tedbirler alabilir, ancak milletlerarası hukuktan doğan yükümlülükleri ihlal etmemelidir.
- Devletin uyması gereken ölçütler: milletlerarası hukuka uygun davranmak ve ölçülü, orantılı, elverişli tedbirler almaktır.
- 23:42Sert Çekirdek Haklar
- Devletin olağanüstü durumlarda dokunamayacağı haklara "sert çekirdek haklar" veya "mutlak dokunulmaz haklar" denir.
- Sert çekirdek haklar: yaşam hakkı, kişinin ruhsal ve manevi bütünlüğü, işkence yasağı, din, vicdan, düşünce ve kanaat özgürlüğüdür.
- Suç ve cezalar geçmişe yürütülemez, suçluluğu mahkemede sabit oluncaya kadar kimse suçlu sayılmaz.
- 27:21Tutukluluk ve Hükümlülük
- Tutuklu, masumiyet karinesine sahip, suç şüphesiyle gözaltına alınmış ve yargılanmaktadır.
- Hükümlü, hakkındaki mahkeme kararı kesinleşen kişidir ve artık suçsuzluk karinesine sahip değildir.
- Savaş hukukuna uygun fiiller sonucu meydana gelen ölümler dışında, devlet kişinin yaşam hakkına dokunamaz.
- 28:42Çekirdek Haklar ve Sınırlamaları
- Çekirdek haklar arasında yaşama hakkı, masumiyet karinesi, kişinin maddi-manevi bütünlüğü, işkence yasağı, suç ve cezaların geçmişi yürütülememesi, kimsenin din, düşünce ve kanaatini açıklamaya zorlanamaması bulunmaktadır.
- Çekirdek haklar, savaş, seferberlik ve olağanüstü hallerde ücretlerin kısmen veya tamamen durdurulmasına rağmen ihlal edilemez.
- Konut dokunulmazlığı bir çekirdek hak değildir ve olağan dönemlerde kısmen veya tamamen durdurulabilir.
- 30:07Temel Hakların Sınırlanması
- Savaş, seferberlik ve olağanüstü haller dışında temel hak ve hüriyetler durdurulamaz, ancak kısmen veya tamamen durdurulabilir.
- Mutlak dokunulmaz haklardan biri olmayan haklar, durumun gerektirdiği ölçüde ve milletlerarası hukuka taraf olmanın getirdiği yükümlülükler dışında kısmen veya tamamen durdurulabilir.
- Masumiyet karinesi, suçlunun mahkeme kararıyla sabit oluncaya kadar kimsenin suçlu sayılamaması prensibini ifade eder.
- 32:39Yabancıların Hakları
- Türkiye'de yaşayan yabancıların hakları uluslararası hukuka uygun olarak kanunla sınırlandırılır.
- Yabancıların sınır dışı edilmesi, Türkiye'nin imzalamış olduğu anlaşmalar çerçevesinde uygulanır.
- Yabancılar için temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılması, Türk vatandaşları için olduğu gibi kanunla yapılır, ancak uluslararası hukuka uygun olmalıdır.
- 35:02Temel Hakların Sınıflandırılması
- Temel haklar iki önemli sınıflandırma ile incelenir: Çeke asıllı Karel Vasa'nın kuşaklara göre ayırması ve George Jelinek'in kişilerle devlet arasındaki münasebet ilişkilerine dayanarak ayırması.
- George Jelinek hakları üç kategoriye ayırmıştır: kişi hak ve hürriyetleri, sosyal ve ekonomik hakları, siyasi haklar.
- Bu sınıflandırma Türkiye'nin 1961 ve 1982 anayasalarında da benimsenmiştir.
- 36:04Hakların Kategorileri
- Koruyucu haklar (negatif statü, aktif statü) bizi devlete karşı korumak için yazılmış haklardır, örneğin konut dokunulmazlığı.
- Sosyal ve ekonomik haklar (pozitif statü, isteme hakları) kişilerin devletten olumlu talepleri içerisinde olduğu haklardır, örneğin eğitim-öğretim hakkı, sağlık hakkı, sosyal güvenlik hakkı.
- Siyasi hak ve ödevler (katılma hakları) bireylerin devletin içinde var olduğu haklardır, örneğin seçme-seçilme, siyasi parti kurma, vatandaşlık, askerlik, vergi verme.
- 38:40Negatif ve Pozitif Haklar
- Negatif haklar birey haklarıdır ve bizi devlete karşı korur; evimize izinsiz girilemez, telefonumuz izinsiz dinlenemez, yaşam aklımıza dokunamaz gibi.
- Devletin görevi dokunmama ve karışmamaktır, ne kadar bize uzak o kadar iyi.
- Sosyal ve ekonomik haklar (pozitif haklar) devlete olumlu ödevler yükler; sağlık, sosyal güvenlik, çevre ve eğitim hizmetleri gibi.
- 39:29Devletin Mali İmkanları ve Siyasi Haklar
- Devlet sosyal ve ekonomik hakları ancak mali imkanları ölçüsünde yerine getirebilir, bu nedenle devleti kafana göre dava edemezsin.
- Siyasi haklar bizim aktif olduğumuz haklardır; askerlik yaparak, vergi vererek, memur olarak, seçerek veya yöneterek devletin işleyişine dahil oluruz.
- Bu derste kişi hak ve ödevlerinden bahsedilecek, sosyal haklar ve siyasal haklar diğer derse bırakılacak.
- 40:44Kişi Hakları ve Özgürlükler
- Kişi hakları devlete karşı özgürlük haklarıdır ve bizi devlete karşı korumak üzere oluşturulmuştur.
- Negatif hürriyet ifadesi ve dokunulmazlık ifadesi varsa bunlar hep özgürlük ve negatif bireysel haklardır.
- Kişi dokunulmazlığı, kişinin maddi ve manevi varlığını koruma hakkıdır; devlete kişiye yok yere dokunamaz, fiziki, manevi ve ruhsal bütünlüğünü bozamaz.
- 42:16Kişi Haklarının İstisnaları
- Kişi dokunulmazlığının istisnaları tıbbi zorunluluklar ve kanla yazılı hallerdir; tıbbi zorunluluklar söz konusu olursa dokunulabilir.
- Rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamaz, kimseye işkence ve eziyet yapılamaz.
- Kişi kendi isteğiyle yaşamak istese bile bundan vazgeçemez, ancak meşru müdafaa, yakalama ve tutuklama kararlarının yerine getirilmesi, ayaklanma veya isyanın bastırılması, olağanüstü hallerde yetkili merciin verdiği emirlerin uygulanması durumlarında vücut bütünlüğüne ve yaşam hakkına müdahale edilebilir.
- 45:24Zorla Çalıştırılma ve Angarya Yasakları
- Zorla çalıştırılma, bir kimsenin iradesine aykırı şekilde kişiyi çalıştırmak demektir; angarya ise karşılıksız çalıştırmadır.
- Angarya her türlü durumda yasaklanmıştır.
- Zorla çalıştırma yasağının istisnaları: hükümlülük ve tutukluluk süresi içindeki çalıştırmalar, olağanüstü hallerde vatandaşlardan istenecek hizmetler, ülkeye ihtiyacını zorunlu kıldığı alanlarda öngörülen vatandaşlık ödevi niteliğindeki çalışmalar ve olağanüstü saatlerde vatandaşlık ödevi niteliğindeki çalıştırmalardır.
- 48:06Kişi Hürriyeti ve Güvenliği
- Kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı herkes için geçerlidir.
- Kişi hürriyeti kısıtlanabilir özel sebepler vardır: mahkeme kararı veya kanun gereği yakalama ve tutuklama, küçüklerin ıslahı için gözetim altında tutulması, toplum için tehlike teşkil eden kişilerin tedavi altına alınması, bulaşıcı hastalık taşıyan kişilerin karantina altına alınması ve usule aykırı ülkeye giren kişilerin sınır dışı edilmesi.
- Yakalama ve tutuklama farklı kavramlardır; tutuklama mahkeme kararıdır, yakalama ise kolluk kuvvetleri, yetkili merci veya vatandaşlar tarafından yapılabilir.
- 51:55Gözaltı Süreleri
- Yakalanan ve tutuklanan kişi, tutulma yerine en yakın mahkemeye en geç kırksekiz saat içinde gönderilmelidir.
- Toplu hallerde gözaltı süresi dört gündür, çünkü yargılamayla ilgili ifadeler alınacak ve sağlık kontrolleri yapılacak.
- Olağanüstü hal ve savaş durumlarında gözaltı süreleri uzatılabilir.
- 54:29Özel Hayatın Gizliliği
- Özel hayatın gizliliği, haberleşme özgürlüğü ve konut dokunulmazlığı üç başlık altında ele alınmaktadır.
- Kişisel verilerin korunması 2010 yılında anayasaya girmiştir; kişisel veriler ad, soyad, telefon numarası, kimlik numarası ve sağlıkla ilgili bilgilerdir.
- Herkes kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahiptir ve bu verilere erişme, düzeltme veya silme talep edebilir.
- 56:30Sınırlama Sebepleri
- Özel hayatın gizliliği, konut dokunulmazlığı ve haberleşme özgürlüğü altı özel sebep altında sınırlanabilir.
- Sınırlama sebepleri: milli güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık, genel ahlak ve başkalarının hak ve özgürlüklerin korunmasıdır.
- Bu durumlarda konut dokunulmazlığı ihlal edilebilir ancak mahkeme kararı ve yetkili merci izni gereklidir.
- 57:57Anayasanın Özel Hayatın Gizliliği Alt Başlığı
- Anayasaya göre özel hayatın gizliliği alt başlığı düzenlenmiştir.
- Kişi dokunulmazlığı, kişinin maddi manevi bütünlüğü, zorla çalıştırılma yasağı ve kişi hürriyeti ve güvenliği gibi konular düzenlenmiştir.
- Herkes kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahiptir.
- 58:44Yerleşme ve Seyahat Hürriyeti
- Yerleşme ülke içinde bir yerden başka bir yere yerleşebilmek, seyahat ise ülke içinde veya ülkeler arası seyahat etmektir.
- Herkes yerleşme ve seyahat hürriyetine sahiptir, ancak suç soruşturması ve kovuşturması sebebiyle hakim kararıyla yurt dışına çıkış yasağı getirilebilir.
- Vatandaş sınır dışı edilemez ve yurda girme hakkından yoksun bırakılamaz.
- 1:00:54Yerleşme ve Seyahat Hürriyetinin Sınırlanma Sebepleri
- Yerleşme hürriyeti suç işlemesini önlemek, sosyal ve ekonomik gelişmeyi sağlamak, sağlıklı ve düzenli kentleşmeyi sağlamak ve kamu mallarını korumak sebebiyle sınırlanabilir.
- Seyahat hürriyeti suç soruşturması veya kovuşturması sebebiyle sınırlanabilir.
- Her iki hürriyetin ortak sebebi suç işlemesini önlemektir.
- 1:03:04Vicdan, Dini İnanç ve Kanaat Özgürlüğü
- Herkes vicdan, dini inanç ve kanaat özgürlüğüne sahiptir, ancak bu haklar devletin temel hak ve üreteni kötüye kullanmamak şartıyla sınırlıdır.
- İbadet, dini ayin ve törenler serbesttir, ancak devletin varlığı ve bütünlüğünü ortadan kaldırmaya yönelik amaçlarla kullanılamaz.
- Kimse ibadete, dini ayin ve törenlere katılmaya, dini inanç ve kanaatini açıklamaya zorlanamaz, suçlanamaz veya kırılamaz.
- 1:03:49Din Eğitimi
- Din ve ahlak bilgisi eğitimi devlet gözetim altında yapılır.
- Din kültürü ve ahlak bilgisi dersleri ilk ve ortaöğretim kurumlarında zorunludur.
- Bunun dışındaki din eğitimi kişinin isteğine bağlıdır, çocukların ise velisinin talebiyle mümkündür.
- 1:04:36Düşünce ve Kanaat Özgürlüğü
- Herkes düşüncesi ve kanaat özgürlüğüne sahiptir, kimse düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz, suçlanamaz veya kırılamaz.
- Herkes düşünce ve kanaatleri sözle, resimle veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir.
- Bu hürriyet resmi makamların müdahalesi olmaksızın haber ve fikir almak, özellikle basın mensuplarının bu hakkı olmasa eleştiri yapamazlar.
- 1:05:58Radyo ve Televizyon Yayınları
- Radyo ve televizyon, sinema ve benzeri yollarla yapılan yayınların izin sistemine bağlanmasına engel değildir.
- Radyo ve TV yayınları izinle olabilir, gerektiğinde izin alınabilir.
- Dernek kurma ve sendika kurma izinsizdir, ancak radyo ve TV yayınları izinsiz değildir.
- 1:07:10Bilim ve Sanat Özgürlüğü
- Herkes bilim ve sanatı serbestçe öğrenme, öğretme, açıklama, yayma ve bu alanlarda her türlü araştırma yapma hakkına sahiptir.
- Anayasanın ilk üç maddesine (cumhuriyetin nitelikleri, devletin bütünlüğü, bayrağı, resmi dili, başkenti) aykırı yayınlar yapılamaz.
- Basın hürdür, sansür edilemez ve basın arşivlerine el konulmaz.
- 1:08:16Basın ve Yayın Hakları
- Basımevi kurmak izin alma ve mali teminat yatırma şartına bağlı değildir.
- Süreli yayınlar (dergi, gazete) için sadece bildirim yapılırken, süresiz yayınlar (kitap) tamamen serbesttir.
- Kitabın içeriğinde yasaya aykırılıklar varsa daha sonradan toplattırılır, ancak çıkarılırken izin alınmaz.
- 1:09:25Haberleşme Özgürlüğünün Sınırlama Sebepleri
- Haberleşme özgürlüğünün sıralama sebepleri arasında milli güvenlik, kamu düzeni, suç işlemesini önlemek, genel ahlak, genel sağlık ve başkalarının hak ve özgürlüklerin korunması yer alır.
- Kamu mallarını korumak haberleşme özgürlüğünün sınırlama sebepleri arasında yer almaz.
- 1:10:15Bilim Sanat Hürriyeti ve Düzeltme-Cevap Hakkı
- Bilim sanat hürriyeti, anayasanın değiştirilemez maddelerini değiştirmek amacıyla kullanılamaz.
- Kişilerin şeref ve haysiyetlerine dokunulması veya kendileriyle ilgili gerçeğe aykırı yayınlar yapılması durumunda düzeltme ve cevap hakkı tanınır.
- Düzeltme ve cevap yayınlanmazsa mahkemeden talep edilebilir, hakim müracaat tarihinden itibaren en geç yedi gün içerisinde karar verir.
- 1:11:51Toplantı ve Gösteri Hakları
- Dernek kurma, derneklere üye olma ve üyelikten ayrılma hakkı önceden izin almaksızın kullanılabilir.
- Dernekler medeni kanun'a göre en az yedi kişi ile kurulur ve gerçek ya da tüzel kişiler olabilir.
- Silahsız, saldırısız toplantı ve gösteri düzenlemek izinsiz kullanılabilen bir haktır, ancak en az kırksekiz saat öncesinden mülki amirlik, kaymakamlık veya valilikte bildirimde bulunulmalıdır.
- 1:14:46Mülkiyet ve Hakların Korunması
- Anayasaya göre herkes mülk edinebilir ve miras bırakabilir, devlet tarafından engellenemez.
- Devlet mülkiyet hakkını ancak kamu yararı söz konusu olduğunda müdahale edebilir ve bunu kanuna kamu yararı doğrultusunda belirtmek zorundadır.
- Herkes meşru vasıta yollarından faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı, davalı olabilir, iddiada bulunabilir ve savunma hakkına sahiptir.
- 1:15:53Adil Yargılanma ve Kanuni Hakim Güvencesi
- Adil yargılanma, Avrupa Birliği uyum yasaları çerçevesinde bir anayasal haktır ve mahkemeler tarafsız ve bağımsız bir şekilde yargılamakla yükümlüdür.
- Hiçbir mahkeme görev ve yetkisi içindeki davaya bakmaktan kaçınamaz, örneğin mirasla ilgili bir problem aile mahkemesine gittiğinde mahkeme bakamaz diyemez.
- Kanuni hakim güvencesi, hiç kimse kanuna tabi olduğu mahkemeden başka bir merci önüne çıkarılamaz anlamına gelir ve olağanüstü yetkili mahkemeler kurulamaz.
- 1:19:04Anayasanın 38. Maddesi ve Ceza Hukuku
- Anayasanın 38. maddesi bugün Türk Ceza Kanunu'nun anayasal dayanağıdır.
- Kimse işlendiği zaman yörükte bulunan kanun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz ve suç işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş cezadan daha ağır bir ceza verilemez.
- Cezaların geçmişe yürümemesine lehe olan kanundan yola çıkılır; yeni çıkan yasa lehteyse geçmişe yürür, aleyhte ise geçmişe yürümez.
- 1:20:29Ceza Hukukunun Temel İlkeleri
- Ceza ve ceza yerine geçecek güvenlik tedbirleri kanuna konulmuş olup, ceza hukukunda kanunilik ilkesi vardır ve bu işi ancak Türkiye Büyük Millet Meclisi yapabilir.
- Suçlulu hükmen sabit oluncaya kadar kimse suçlu sayılmaz (masumiyet karinesi) ve kimse kendisini ve kaan'ı gösteren yakınları suçlayan bir beyanda bulunmaya zorlanamaz.
- Kanunda gösterilen yakınlar (üçüncü dereceye kadar alt soy, üst soy, kardeş, yiyen) suç işlediğinde ifade vermek zorunda değildir, bu durum kişiyi yalancı şahitlikten korur.
- 1:22:49Ceza Sorumluluğu ve Özel Durumlar
- Ceza sorumluluğu şahsidir, yani bir kişinin ailesi onun suçundan dolayı suçlanamaz.
- Hiç kimseye yalnızca sözleşmeden doğan yükümlülüğü yerine getirememesinden dolayı özgürlüğünden alı konulamaz, örneğin kira borcunu ödememek suç değildir.
- Ölüm cezası 2004 yılında anayasadan çıkarılmıştır ve genel müsadere (suçlunun bütün mal varlığına el koyma) yoktur, sadece kazanç ve eşya müsadere (suçta kullanılan silah, bıçak, elde edilen gelir) vardır.
- 1:25:07İdarenin Yetkileri ve İstisnalar
- İdare kişi hürriyetinin kısıtlanması sonucu doğuran bir müeyyide uygulayamaz, hapis cezası veremiyor, bunu sadece mahkemeler verebilir.
- Anayasanın 38. maddesindeki haklar sınırlandırılamaz, özel sınırlama sebepleri yoktur.
- İdarenin kişiyi özgürlüğünden alıkoyamamasının bir istisnası vardır, ancak bu istisna uygulanmamaktadır.
- 1:26:13Disiplin Koğuşu Uygulaması
- Disiplin koğuşu (halk arasında "disko" olarak bilinen) uygulaması 2013'te uygulamasına son verildi, ancak anayasada hala yer almaktadır.
- Bu uygulamada, bölük komutanı disiplin koğuşu uygulamasına karar veriyordu ve bu karar hakim yerine kişiyi hapse gönderiyordu.
- Anayasada "idari kişinin özgürlüğüne kişiyi mahrum bırakamaz" ilkesi vardır, ancak silahlı kuvvetler ve uluslararası ceza divanı taraf olmanın gerektirdiği yükümlülükler dışında istisnalar vardır.
- 1:27:19Vatandaşın Yabancı Ülkeye Verilmesi
- Anayasaya göre vatandaş suç sebebiyle yabancı bir ülkeye verilemez, kendisi yargılayıp cezalandırmalıdır.
- Uluslararası ceza divanı (UCM) taraf olmanın getirdiği yükümlülükler dışında istisna oluşturur.
- UCM, savaş, soykırım ve insanlığa karşı suçlar gibi durumlarda harekete geçer.
- 1:28:52Suç ve Cezalar İlişkin İlkeler
- Suç ve cezalar ilişkin ilkeler sınırlanamaz haklardır, ancak iki istisna vardır: idari kişiye hürriyetinden yoksun bırakamaz (istisnası silahlı kuvvetler) ve vatandaş suç sebebiyle yabancı bir ülkeye verilemez (istisnası uluslararası ceza divanı).
- Birleşmiş Milletler'in iki temel yargı organı vardır: devletlerin yargılandığı Lahey Adalet Divanı ve kişilerin yargılandığı Uluslararası Ceza Divanı (UCM).
- Olağan dönemlerde suç ve cezalara ilişkin esaslar mutlak sınırlanamaz haklardır.
- 1:30:04Suç ve Cezalar İlişkin Doğru ve Yanlış İfadeler
- Kimse yalnızca sözleşmeden doğan bir yükümlülüğü yerine getiremediği için hürriyetinden mahrum bırakılamaz.
- Kimse kendisini ve kanunda gösterene yakınlığını suçlayıcı bir beyanda bulunmaya zorlanamaz.
- Olağanüstü hal dışında ölüm cezası ve genel müsadere hiçbir şekilde verilemez.
- 1:31:49İspat Hakkı
- İspat hakkı, kamu görev ve hizmetinde bulunanlara karşı yapılan isnatlardan dolayı açılan hakaret davalarında sanığın isnadın doğruluğunu ispat hakkına sahip olmasıdır.
- Bu uygulama özellikle kamu görevlilerini asılsız iddialara karşı koruma amacıyla tasarlanmıştır.
- İspat hakkı, kişinin negatif statü hakkıdır.