Buradasın
12. Sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi: İki Savaş Arasındaki Dönem
youtube.com/watch?v=miGJycLN6BoYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, 12. sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinin dördüncü ünitesi olan "İki Savaş Arasındaki Dönem" konusunu ele alan eğitim içeriğidir.
- Video, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kuruluşu ve faaliyetleri ile başlayıp, çok partili hayata geçiş denemelerini, Cumhuriyet Halk Partisi ve Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kuruluşlarını anlatmaktadır. Ardından Türkiye'nin Fransa, Sovyetler Birliği, İngiltere, Yunanistan ve diğer ülkelerle olan dış ilişkileri, Milletler Cemiyeti'ne katılım, Balkan Antantı ve Montrö Boğazlar Sözleşmesi gibi önemli diplomatik olaylar ele alınmaktadır. Son bölümde ise 20. yüzyılın başlarında dünya tarihindeki önemli olaylar, Bryant-Kellog Paktı, 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı, Almanya'da Nazizm, İtalya'da Faşizm ve Rusya'da Bolşevik İhtilali kronolojik olarak anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca Şeyh Sait İsyanı, Mustafa Kemal'e suikast girişimi, Serbest Cumhuriyet Fırkası, Menemen Olayı, Atatürk'ün ölümü ve İsmet İnönü'nün cumhurbaşkanı seçilmesi gibi önemli tarihsel olaylar da detaylı şekilde açıklanmaktadır.
- 00:22Birinci ve İkinci Meclis
- Birinci Meclis, 23 Nisan 1920'de kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisi'dir ve milli mücadeleyi yönetmiştir.
- İkinci Meclis, 1 Nisan 1923'te seçimlerin yenilenmesine karar veren Birinci Meclis'in yerine gelmiştir.
- 11 Ağustos 1923'te toplanan İkinci Meclis'in ilk faaliyetlerinden biri 23 Ağustos 1923'te Lozan Barış Antlaşması'nı onaylamak olmuştur.
- 01:27Çok Partili Hayata Geçiş Denemeleri
- Demokrasi, bir milletin iyi, güzel ve mutluluk içinde yaşaması için kullanılan en iyi yönetim sistemidir ve halkın yönetime katılımı olarak bilinir.
- Cumhuriyet Halk Fırkası, 9 Eylül 1923'te milli mücadele kazanılmasından sonra Mustafa Kemal inkılapları yapabilmek için birlikte çalışabileceği kadro oluşturmak amacıyla kurulmuştur.
- Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, 17 Kasım 1924'te Mustafa Kemal ile görüş ayrılıklarına düşen kişiler tarafından kurulmuş, ancak 3 Haziran 1925'te Şeyh Sait İsyanı gerekçe edilerek kapatılmıştır.
- 04:14Şeyh Sait İsyanı ve Sonuçları
- Şeyh Sait İsyanı, saltanat ve halifeliğin kaldırılmasına duyulan tepki, İngiltere'nin Musul üzerindeki düşünceleri ve toprak reformuna doğudaki azınlıkların tepkisi nedeniyle 13 Şubat 1925'te başlamıştır.
- İsyan bastırıldıktan sonra Başbakan Fethi Bey hükümeti düştü, İsmet Paşa hükümeti kuruldu ve seferberlik ilan edildi.
- İsyan sonucunda Takriri Sükun Kanunu çıktı ve asayişin sağlanması, vatanın korunması, rejimin kökleşmesi için tedbirler alındı.
- 05:05Mustafa Kemal'e Suikast Girişimi ve Serbest Cumhuriyet Fırkası
- 16 Haziran 1926'da Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kapatılmasından sonra yeniliklere karşı olanlar ve eski İttihatçılar, Mustafa Kemal'e suikast girişimi düzenlemişlerdir.
- 12 Ağustos 1930'da Mustafa Kemal, hükümetin politikalarının denetlenmesi ve yeni kadroların oluşması için yakın arkadaşı Fethi Okyar Bey'e Serbest Cumhuriyet Fırkası'nı kurdurmuştur.
- Serbest Cumhuriyet Fırkası kısa sürede büyüdü, ancak Mustafa Kemal karşıtları hızla parti etrafında toplandı ve laiklik aleyhtarları arttı, bu nedenle 18 Aralık 1930'da kapatıldı.
- 06:29Menemen Olayı ve Sonuçları
- 23 Aralık 1930'da Derviş Mehmet Menemen'de "din elden gidiyor, şeriat isteriz" şeklinde halkı kışkırttı ve yedek subay öğretmen Kubilay olaya el koymak istediği sırada şehit edildi.
- Hükümet duruma el koydu ve olaya karışanlar şiddetle cezalandırıldı.
- Menemen olayı laiklik ilkesinin yanlış anlaşıldığının bir göstergesidir ve bu olay sonunda inkılaplara hız verilmiştir.
- 07:17Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası
- Atatürk dönemi Türk dış politikası iki ana bölüme ayrılır: 1923-1930 yılları arası Lozan Barış Konferansı'ndan kalan sorunları çözmeye yöneliktir.
- 1930-1938 yılları arasındaki Türk dış politikasının önceliklerinde ise 1930'lu yıllarda Almanya ve İtalya'nın saldırgan ve yayılmacı politikaları sonucu yaklaşan İkinci Dünya Savaşı tehlikesine karşı alınacak tedbirler önem kazanmıştır.
- Türkiye-Yunanistan ilişkileri Lozan Barış Antlaşması'ndan sonra nüfus mübadelesi ve Patrikhane meselesi önemlidir.
- 09:13Türkiye-İngiltere İlişkileri ve Musul Sorunu
- İngiltere, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Mondros Ateşkes Antlaşması'nın daha mürekkebi kurumadan 3 Kasım 1918'de Musul'u işgal etmiştir.
- Musul meselesinin Türkiye ile İngiltere arasında ikili görüşmelere bırakılması kabul edildi ve görüşmeler 19 Mayıs 1924'te İstanbul'da Haliç Konferansı adı altında başladı.
- 16 Aralık 1925'te yapılan toplantıda Milletler Cemiyeti Musul'un Irak'a bırakıldığını ilan etti ve Türkiye, iç politikada yaşanan olumsuz gelişmeler nedeniyle bu kararı kabul etmek zorunda kaldı.
- 10:44Türkiye'nin Dış İlişkileri
- Karma Komisyonu'nun aldığı karar 30 Mayıs 1926'da imzalandı ve Türkiye-Suriye sınırı tam olarak belirlendi.
- Osmanlı Devleti'nin borçları konusunda 13 Haziran 1928'de imzalanan bir antlaşmayla borçların ne kadar süre içinde ve hangi ülkenin parasıyla ödeneceği belirlendi.
- Türkiye'deki yabancı okullar sorunu, Adana-Mersin demiryolunun millileştirilmesi ve Hatay'ın statüsü konuları Türkiye ile Fransa arasında yaşanan önemli anlaşmazlık konularıydı.
- 11:50Türkiye-Sovyetler Birliği İlişkileri
- Türkiye-Sovyetler Birliği ilişkilerine temel teşkil eden antlaşma 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması'dır.
- Musul sorunu sırasında 17 Aralık 1925'te dostluk ve tarafsızlık antlaşması imzalanarak Türkiye ile Sovyetler Birliği arasındaki yakınlaşma devam etti.
- 1936'dan itibaren Türk-İngiliz yakınlaşmasının başlaması Türk-Sovyet ilişkilerinin zayıflamasına yol açtı.
- 12:26Türkiye'nin Milletler Cemiyeti'ne Girişi
- Türkiye'nin Milletler Cemiyeti'ne girişi 1932'de gerçekleşti.
- Amerika Başkanı Wilson'ın Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra dünya barışını sağlamak amacıyla Milletler Cemiyeti'nin kurulması kararı Paris Barış Konferansı'nda alındı.
- Milletler Cemiyeti 10 Ocak 1920'de Cenevre'de kuruldu ve Yunanistan'ın ve İspanya'nın önerisiyle Türkiye'yi üyeliğe davet etti.
- 12:55Balkan Antantı
- 18 Temmuz 1932'de Balkan Antantı kuruldu.
- 1930'da Türk-Yunan e tabi sorununun çözülmesi ve Venizelos'un Türkiye'yi ziyareti iki devlet arasındaki ilişkileri iyileştirmiştir.
- Türkiye, Yunanistan, Romanya ve Yugoslavya Atina'da toplanarak 9 Şubat 1934'te Balkan Antantını imzaladılar.
- 13:54Montrö Boğazlar Sözleşmesi
- Lozan Barış Antlaşması'na göre boğazların her iki yakası askerden arındırılarak Türkiye'nin başkanlığında uluslararası bir komisyonun yönetimine bırakılmıştı.
- 1930'lu yılların başında hızlı bir silahlanma yarışı başladı ve Milletler Cemiyeti yetersiz kaldı.
- 20 Temmuz 1936'da Montrö Boğazlar Sözleşmesi imzalandı ve Türkiye'ye boğazlarda tam egemenlik hakkı tanındı.
- 15:21Sadabat Paktı
- İtalya'nın Habeşistan'ı işgal etmesi ve Doğu ülkelerini hedef alan yayılmacı siyaseti üzerine Türkiye öncülüğünde İran, Irak ve Afganistan bir araya geldiler.
- 1934 yılında İran Şahı Rıza Pehlevi'nin Türkiye'yi ziyareti bu ilişkilerin kurulmasında etkili olmuştur.
- Sadabat Paktı'na göre üye ülkeler birbirlerinin iç işlerine karışmamayı, ortak sınırlara saygı göstermeyi kabul ettiler.
- 16:06Hatay'ın Anavatana Katılması
- 20 Ekim 1921'de Ankara Antlaşması sonunda Türkiye-Suriye sınırı çizilmişti ve Hatay sancağında Fransa denetiminde özel bir yönetim kurulması kabul edilmişti.
- 1936'da Fransa, Suriye üzerindeki manda yönetimine son vererek Suriye'den çekilme kararı aldı ve Hatay Türkleri arasında büyük endişe yarattı.
- 2 Eylül 1938'de bağımsız Hatay Cumhuriyeti kuruldu ve ilk cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen oldu.
- 17:20Atatürk'ün Ölümü
- Atatürk'ün sağlığı 1937 yılının sonlarına doğru bozuldu ve ölümüne neden olan siroz hastalığının tanısı Dr. Nihat Reşat Belger tarafından Ocak 1938'de konuldu.
- 5 Eylül 1938'de servetinin büyük bölümünü Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu'nun çalışmalarına kaynak olması için Türk milletine bağışladı.
- 10 Kasım 1938 Perşembe günü saat 9:05'te Dolmabahçe Sarayı'nda hayata gözlerini yumdu ve naaşı 19 Kasım 1938'de Yavuz zırhlısı ile İzmit'e, oradan özel bir trenle Ankara'ya getirildi.
- 18:49İsmet İnönü'nün Cumhurbaşkanı Seçilmesi
- 11 Kasım 1938'de toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisi, Atatürk'ün en yakın silah ve fikir arkadaşlarından İsmet İnönü'yü ikinci cumhurbaşkanı olarak seçti.
- İsmet İnönü, 1950'ye kadar cumhurbaşkanlığı görevini sürdürdü.
- 19:07Birinci Dünya Savaşı'ndan Sonra Kalıcı Barışı Sağlama Çabaları
- Birinci Dünya Savaşı'nı sonlandıran anlaşmalar barış dönemini başlatmaya yetmedi ve yenen devletler kendilerinin belirlediği bir dünya oluşturma amacı taşıdılar.
- 10 Ocak 1920'de merkezi Cenevre olan ve asil üyelerini Birinci Dünya Savaşı'nın galip devletlerinin oluşturduğu Milletler Cemiyeti kuruldu.
- 1 Aralık 1925'te Fransa, Almanya, İngiltere, İtalya, Polonya, Çekoslovakya ve Belçika arasında İsviçre'nin Locarno şehrinde imzalanan antlaşmayla devletler birbirlerinin sınırlarını tanımış oldu.
- 20:37Bryant-Kellog Paktı
- Bryant-Kellog Paktı, 27 Ağustos 1928'de Amerika, Fransa, İngiltere, Almanya, İtalya, Japonya, Belçika, Polonya ve Çekoslovakya arasında imzalandı.
- Türkiye ve Sovyetler Birliği 1929'da pakta katıldı.
- Pakta savunmaya dayanmayan savaş kanun dışı sayılmış fakat hayata geçirilmemiştir.
- 21:09Dünya Ekonomik Bunalımı
- 24 Ekim 1929'da New York Borsası'nın çökmesiyle başlayan ekonomik bunalım, Amerika'da küçük şirketlerin birleşmesiyle oluşan tekeller ve Avrupalı devletlere verilen kredilerin ödenememesiyle başladı.
- Para politikasından sorumlu yetkililer kredileri kısıtlamaya karar verince New York Wall Street Borsası düşüşe geçti.
- "Kara Perşembe" olarak adlandırılan 24 Ekim 1929'da 12 milyon hissenin satışa sunulmasıyla borsa çöktü, birçok banka battı, yüzlerce şirket iflas etti, fabrikalar kapandı ve milyonlarca insan işsiz kaldı.
- Bu ekonomik bunalım, 10 yıl süren kargaşanın ardından çıkan İkinci Dünya Savaşı'nın en büyük sebeplerinden biri oldu.
- 22:29Almanya'da Nazizm
- Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik çıkan Almanya'da Versay Antlaşması'nın yüklediği ağır yaptırımlar sonucu siyasi, sosyal ve ekonomik çalkantılar yaşandı.
- Adolf Hitler, Nazi Partisi'nin başına geçerek Alman ırkının üstünlüğüne, Yahudilerin zenginliğine el koymaya ve devletin kutsallaştırılması na dayalı totaliter bir rejim kurdu.
- Almanya'nın dış politikası üç ana esas üzerine şekillendirildi: Versay'ın getirdiği kısıtlamalardan kurtulmak, Almanya sınırları dışında yaşayan Almanları bir devlet altında toplamak ve yayılmacı politikayı gerçekleştirmek.
- 23:26İtalya'da Faşizm
- 1870'te siyasi birliğini tamamlayan İtalya, sömürgecilikte geç kalmıştı.
- Benito Mussolini, Ulusal Faşist Parti'nin iktidara gelmesinde etkili oldu ve 1922 yılında başbakan oldu.
- Mussolini, 1926'daki ünlü "Skala Nutku"nda "Her şey devlet içinde ve devlet için, hiçbir şey devlet dışında ve başka bir şey için değildir" diyordu.
- Mussolini, 1922'den 1943'e kadar diktatörlükle yöneten totaliter bir rejim kurdu ve Akdeniz'de eski Roma İmparatorluğu'nu yeniden kurmak istiyordu.
- 24:15Rusya'da Bolşevik İhtilali
- 1905'te Rus-Japon Savaşı'ndaki yenilginin yarattığı hayal kırıklığı ve ekonomik yükün ağırlığı Petersburg'da bir ayaklanmaya yol açtı.
- Mart 1917'de başlayan ayaklanma sonucunda Çarlık yönetimi yıkıldı ve Bolşevikler hariç Rusya'daki bütün siyasi eğilimlerin katıldığı geçici bir hükümet kuruldu.
- Topraklar kamulaştırılarak köylülere dağıtıldı, bankalar devletleştirildi ve kadın-erkek eşitliğini sağlamaya yönelik düzenlemeler yapıldı.
- İtilaf Devletlerinin desteklediği Çar yanlısı Beyaz Ordu Sovyet yönetimine karşı saldırıya geçti ve üç yıl süren iç savaş Bolşeviklerin zaferiyle sonuçlandı.
- Lenin, yaşanan iç savaşta yaşanan ekonomik zorlukları gidermek için "Nep" (Novaya Ekonomi, Ceskaya Politika) adı verilen yeni ekonomi politikasını uygulamaya koydu.