Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Eyüp Hoca tarafından sunulan 11. sınıf Türkçe dersinin eğitim içeriğidir. Öğretmen, üniversite sınavlarına hazırlanan öğrencilere yönelik bilgiler vermektedir.
- Video iki ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde Cumhuriyet dönemindeki hikaye konusu (1923-1940 ve 1940-1960 yılları) ele alınmakta, ikinci bölümde ise Türkçe dilbilgisi kapsamında cümle ögeleri detaylı şekilde açıklanmaktadır. Cümle ögeleri bölümünde yüklem, özne, nesne, dolaylı tümleç, zarf tümleci ve edat tümleci gibi temel öğeler örneklerle anlatılmaktadır.
- Video, TYT ve AYT sınavlarına hazırlanan öğrenciler için hazırlanmış olup, özellikle edebiyat sınavına girecek öğrenciler için faydalı bilgiler içermektedir. Cümlenin ögeleri konusunda soru-cevap yöntemiyle öğelerin nasıl tespit edileceği gösterilmektedir.
- 11. Sınıf 2. Ünite Özeti Tanıtımı
- Eyüp Hoca, 11. sınıf 2. ünite özeti ile ilgili bir ders sunuyor.
- Ünite, 1923-1940 ve 1940-1960 yılları Cumhuriyet döneminde hikaye konularını ele alıyor.
- TYT'ciler videonun son kısmını, AYT'ciler ise tamamını izlemelidir.
- 01:03Hikaye Türünün Tanımı ve Tarihsel Gelişimi
- Hikaye, sanatsal metinler içinde, kurmaca metinler, olay çevresinde gelişen metinler ve anlatmaya bağlı metinler olarak sınıflandırılır.
- Hikaye, yaşanmış ya da yaşanabilir olayların kişi, yer ve zamanla anlatılmasıdır.
- Batılı anlamda hikaye, Tanzimat döneminde Türk edebiyatına girmiştir.
- 02:371923-1940 Dönemi Hikayesi
- Bu dönemde gözlemci gerçekçiliğe dayalı hikayeler yazılmış, bazı sanatçılar toplumsal konuları ele alırken, bazıları bireyin iç dünyasını anlatmıştır.
- Dönemin ilk yıllarında Reşat Nuri Güntekin, Kenan Hulusi, Sadri Ertem, Sabahattin Ali ve Sait Faik Abasıyanık gibi yazarlar önemli hikaye kitapları yayınlamışlardır.
- Bu dönemde önemli eserler arasında "Leyla ile Mecnun", "Tulga", "Teravihten Sahura", "Eski Resimler", "Bacayı İndir Bacayı Kaldır", "Otlakçı ve Pazarlık", "Son Kuşlar" ve "Lüzumsuz Adam" bulunmaktadır.
- 04:501940-1960 Dönemi Hikayesi
- Bu dönemde ele alınan konuların çeşitliliği artmış, daha çok gözleme dayanan gerçekçi hikayeler yazılmıştır.
- Dönemin sanatçıları milli-dini duyarlılıkla hareket eden, toplumcu gerçekçi anlayışla hareket eden ve bireyin iç dünyasını esas alan üç gruba ayrılabilir.
- Bu dönemde "Abdullah Efendi'nin Rüyaları", "Yaz Yağmuru", "Cevizli Bahçe", "Ekmek Kavgası", "Çamaşırcının Kızı", "Halikarnas Balıkçısı", "Cevat Şakir Kabaağaçlı", "Tellikavak", "Koca Öküzün Ölümü", "Göl İnsanları", "Sarısıcak", "Yaşasın Demokrasi", "Mesut İnsanlar", "Gazoz Ağacı", "Katran", "Köle Hanı", "Oğlumuz", "Efendilik Savaşı" ve "Boz Bulanık" gibi eserler ortaya çıkmıştır.
- 07:14Toplumcu Gerçekçilik ve Modernist Hikaye
- Toplumcu gerçekçilik (sosyal realizm), toplumcu dünya görüşü üzerine temellendirilmiş bir edebiyat anlayışıdır ve toplumu sosyal sınıflar arasındaki çatışma alanı olarak görmüştür.
- Türk edebiyatında Nazım Hikmet, Kemal Tahir, Orhan Kemal, Fakir Baykurt, Kemal Bilbaşar ve Samim Kocagöz gibi isimler toplumsal gerçekçi çizgide eserler ortaya koymuştur.
- Modernist hikayede kronolojik zamanda geriye dönüşlerle geleneksel anlatım ve yapıdan uzaklaşılmış, olay örgüsü ve mekan geri plana itilmiştir.
- 09:38Cümlenin Ögeleri
- Cümlenin ögeleri temel ögeler (özne ve yüklem) ve yardımcı ögeler (dolaylı tümleç, yer tamlayıcısı, nesne, düz tümleç, zarf tümleci, belirteç tümleci ve edat tümleci) olarak iki gruba ayrılır.
- Edat tümleci, zamanımızda peyda olmuş bir tümleci türüdür.
- 10:12Türkçede Cümle Yapısının Temel Ögeleri
- Türkçede cümle oluşturmak için gerekli olan ilk ve en önemli şey yüklemdir; tek başına bir yüklem bir cümleyi oluşturabilir (örneğin "gördüm", "tembelmişim").
- Yüklem, fiil olabilir ancak yüklem demek fiil demek değildir; isim, sıfat tamlaması, ad tamlaması, edat, bağlaç veya ünlem de cümlede yüklem olabilir.
- Cümlede durumu, hareketi bildiren çekimli halde bulunan kelimedir ve cümlenin bütün ögeleri yükleme bağlıdır.
- 12:00Yüklemi Bulma
- Yüklem, fiil kip ve şahıs eki alarak çekimli fiil olarak veya isim, sıfat tamlaması gibi sözcükler ek fiil alarak cümlede yüklem olabilir.
- Yüklemi bulduğumuzda mutlaka kip ve şahıs eki veya ek fiil (idi, imiş, dır, dir) görmeliyiz, yoksa yüklemi yanlış bulmuşuz demektir.
- Örnekler: "akıyordu" (şimdiki zaman hikayesi, üçüncü tekil şahıs), "koşuyorum" (şimdiki zaman, ben), "bendim" (zamir + ek fiil), "okumaktı" (fiilimsi + ek fiil).
- 14:02Özne
- Özne, cümlede yüklem ile bildirilen hareketi yapan ve yüklem ile hakkında bilgi verilen ögedir; fiil cümlesinde yapan, isim cümlesinde olandır.
- Özne, yükleme sorulan "kim" ve "ne" sorularına cevap olarak döner; önerilen yöntem "olan kim" veya "olan ne" şeklinde soruları kullanmaktır.
- Örnekler: "teyzesi yatıyor" (yatıyor kim?), "Adnan Kadri'den dönerken düşünüyordu" (düşünüyor kim?), "zamanın sahibiydi" (olan ne?), "kocaman yeşil bronz tokmalar vardı" (var olan ne?).
- 15:42Yardımcı Ögeler
- Yardımcı ögelerden biri nesne (tümleç) olup belirtisiz nesne ve belirtili nesne olarak ikiye ayrılır.
- Belirtisiz nesne, "ne" ve "neler" soruları cevaplarıdır; belirtili nesne ise "neyi", "kimi", "neleri", "kimleri", "nereyi" gibi belirtme hal eki olan soruların cevaplarıdır.
- Nesne, öznenin yaptığı eylemden etkilenen ögedir; "yoktur" diye sorulduğunda aranacak ögenin nesne olduğu unutulmamalıdır.
- 17:33Dolaylı Tümleç ve Zarf Tümleci
- Dolaylı tümleç (yer tamlayıcısı), isim ve isim soylu sözcüklerin yönelme, bulunma, ayrılma durumlarını gösteren ögelerdir; "kime", "nereye", "neye", "kimde", "nerede", "neyde", "kimden", "nereden", "neyden" gibi sorularla bulunur.
- Hem soruda hem cevapta aynı hal eki (e hali) bulunması gerekir; yoksa dolaylı tümleç olma ihtimali yoktur.
- Zarf tümleci (belirteç tümleci), yüklemin durumunu, zamanını, ölçüsünü, yönünü ve niçin yapıldığını belirten tümleçlerdir; "ne" sorusu yalın haldeyken "nereye" sorusu e haliyle cevap alır.
- 20:16Edat ve Zarf Tümleci Farkı
- Eğer bulunan tümleç birliktelik, araç veya özgürlük anlamı taşıyorsa ve "kimle", "neyle", "kim için", "ne için" sorularına cevap veriyorsa, edat tümleci olarak adlandırılır.
- "Tatile ailesiyle gitti" ve "yaralıyı ambulansla taşımışlar" örneklerinde "ailesiyle" ve "ambulansla" birliktelik ve araç anlamı taşıdığı için edat tümleci olarak değerlendirilir.
- "Hasretle sarıldı" örneğinde "hasretle" birliktelik veya araç anlamı taşmadığı için "nasıl" sorusuna cevap veren zarf tümleci olarak kabul edilir.
- 21:13Özgürlük Anlamı ve Özet
- "Ne için", "kim için" soruları özgürlük anlamı taşımalı ve edat tümleci olarak değerlendirilmelidir, "niçin" sorusu ise sebep anlamında ve zarf tümleci olarak değerlendirilir.
- "İstanbul büyülü bir şehirdir benim için" ve "Bu yem kuşlar için oldukça besleyicidir" örneklerinde "benim için" ve "kuşlar için" özgürlük anlamı taşıdığı için edat tümleci olarak değerlendirilir.
- "Çok yorulduğu için uyudu" örneğinde "çok yorulduğu için" sebep anlamında olduğu için zarf tümleci olarak değerlendirilir.