Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin 11. sınıf Türk Dili ve Edebiyatı dersinin "Hikaye" ünitesini anlattığı eğitim içeriğidir.
- Ders, hikayenin tanımı ve özellikleriyle başlayıp, hikaye yapı unsurlarını, anlatıcı bakış açılarını ve hikaye anlatım tekniklerini detaylı şekilde ele almaktadır. Ardından Türk edebiyatındaki hikaye türünün tarihsel gelişimi kronolojik olarak incelenmekte, Türk destanları, efsaneler ve masallardan modern hikayeye geçiş süreci anlatılmaktadır.
- Dersin ana odak noktası Cumhuriyet dönemi hikayesidir ve bu dönem iki ana bölüme ayrılmıştır: 1923-1940 ve 1940-1960. Her bir dönemde yazılan hikayeler dört başlık altında (bireyin iç dünyasını esas alan hikayeler, toplumcu gerçekçi hikayeler, milli ve dini duyguları yansıtan hikayeler, modernizmi esas alan hikayeler) incelenmekte ve önemli yazarlar hakkında bilgiler verilmektedir.
- 00:1211. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Dersi - Hikaye Ünitesi
- 11. sınıf Türk Dili ve Edebiyatı dersinin ikinci ünitesi hikaye konusunu ele alıyor.
- Derste hikaye ile ilgili konular özetlenecek, 9. ve 10. sınıfta öğrendiklerimiz hatırlatılacak.
- Hikayede yapı unsurları, çatışma, anlatıcı bakış açıları, hikaye türleri, Türk ve dünya edebiyatında hikaye ve hikayenin gelişimi konuları işlenecek.
- 01:25Hikayenin Tanımı ve Özellikleri
- Hikaye, yaşanmış ya da yaşanabilecek olay ve durumların kişi, yer ve zamana bağlı olarak okuyucuda heyecan ve zevk uyandıracak şekilde anlatıldığı kısa edebi türdür.
- Hikayeler kurmaca metinlerdir ve insan yaşamının bir bölümü olay, yer, zaman ve kişilere bağlanarak anlatılır.
- Hikayeler kısa ve yalın bir olay örgüsüne sahip, psikolojik tahlillere ve çevre betimlemelerine az yer verir.
- 02:22Hikayenin Yapı Unsurları
- Hikayede mutlaka bir olay örgüsü, kişiler, mekan ve zaman bulunmalıdır.
- Anlatıcı, olayları, olguları ve durumları öyküleyen, yazar tarafından oluşturulmuş kurmaca bir kişidir.
- Anlatıcı olayı, mekanı, kişileri ve zamanı üç temel bakış açısıyla anlatır: kahramanlı anlatıcı, hakim bakış açısı ve gözlemci bakış açısı.
- 03:52Çatışma ve Anlatım Teknikleri
- Çatışma, hikayede gerilimi sağlayan asıl unsurdur ve eserin bütününde işlenen zıtlıklara dayanan temel sorundur.
- Hikayelerde sahneleme tekniği (gösterme tekniği) kullanılır; olaylar, kişiler ve varlıklar okuyucuya doğrudan sunulur.
- Gösterme tekniği bilinç akışı tekniği, iç monolog tekniği ve diyalog tekniği olmak üzere üç şekilde karşımıza çıkar.
- 06:00Diğer Anlatım Teknikleri
- Anlatma tekniğinde okuyucu ile eser arasına anlatıcı girer ve okuyucu hemen her şeyi anlatıcı kanalıyla görür.
- Tasvir (betimleme) tekniği, nesnelerin belirgin özelliklerini tanıtıp göz önünde canlandırma işidir.
- Portre, kişilerin dış görünüşlerini veya karakterlerini tanıtan betimlemelere denir ve fiziksel portre ile ruhsal portre olmak üzere iki grup altında incelenir.
- 07:56Hikaye Türleri
- Hikaye türleri olay hikayesi, durum hikayesi ve modern hikaye olmak üzere üç başlık altında incelenir.
- Olay hikayesi (klasik vaka hikayesi), Fransız yazar Mappo Sant tarafından geliştirilmiş, sıkı sebep-sonuç ilişkisi olan hikayelerdir.
- Durum hikayesi (kesit hikayesi), Rus yazar Anton Çehov tarafından ilk örnekleri verilen, yaşamdaki durumları anlatan hikayelerdir.
- 09:00Modern Hikaye ve Dünya Edebiyatında Hikaye
- Modern hikayenin ilk örneklerini Haldun Taner vermiştir ve bu türde dil konuşma diline yaslanarak duygusal ve çağrışımsal bir şekilde kullanılır.
- İtalyan yazar Boccacio, Decameron adlı hikayesiyle hikaye türünün dünyadaki ilk örneğini vermiştir.
- Fransız, Alman, Rus, Amerikan edebiyatında hikaye türünün tanınmış örnekleri bulunmaktadır.
- 10:09Türk Edebiyatında Hikayenin Seyri
- Modern hikaye türünden önce eski Türk destanları, masallar ve halk hikayeleri anlatım tarzı bakımından hikayeye benziyordu.
- 15. yüzyılda Dede Korkut hikayeleri destandan halk hikayesine geçişin ilk örnekleriydi.
- Tanzimat döneminde hikaye türünün ilk örnekleri verilmiştir.
- 10:40Türk Hikayesinin Gelişimi
- Türk hikayesi, Türk destanları, efsaneler, masallar, dede korkut hikayeleri, halk hikayeleri, mesneviler ve modern hikaye basamaklarından geçerek gelişmiştir.
- Edebiyatımızda ilk yerli hikaye örneklerini Ahmet Mithat Efendi vermiştir; "Letaif-i Rivayet" ve "Kıssadan Hisse" eserleri hikaye türünün ilk örnekleridir.
- Türk edebiyatında batı tekniğine uygun ilk hikayeler Sami Paşazade Sezai tarafından kaleme alınmıştır; "Küçük Şeyler" adlı eseri bu türün ilk örnekleridir.
- 11:56Cumhuriyet Dönemi Hikayesi
- Cumhuriyet döneminde (1923-1940) ilk yıllarda gözlemci gerçekçiliğe dayalı hikayeler kaleme alınmıştır; Anadolu Kurtuluş Savaşı, toplumsal sorunlar ve halkın yaşantısı ele alınmıştır.
- Hikayelerde realizmin etkisi görülür, yazarlar tanık olduğu olayları yansıtır ve hikayeler daha çok mesaj verme kaygısıyla kaleme alınmıştır.
- Olay hikayesi tarzında hikayelerin yanı sıra durum hikayesi tarzında hikayeler de yazılmıştır; durum hikayesinin öncüleri Memduh Şevket Esendal ve Sait Faik Abasıyanıktır.
- 13:54Cumhuriyet Dönemi Hikayesinin İkinci Dönemi
- 1940-1960 yılları arasında konuların çeşitliliği artmış, daha çok gözleme dayanan gerçekçi hikayeler yazılmıştır.
- Bu dönemde hikaye dört başlık altında incelenmiştir: bireyin iç dünyasını esas alan hikayeler, toplumcu gerçekçi hikayeler, milli ve dini duyguları yansıtan hikayeler, modernizmi esas alan hikaye.
- Bireyin iç dünyasını yansıtan hikayelerde Peyami Safa, Memduh Şevket Esendal, Tarık Buğra, Cevat Şakir Kabaağaçlı, Sabahattin Kudret Aksal, Ahmet Hamdi Tanpınar, Oktay Akbal, Ziya Osman Saba gibi yazarlar psikoloji ve psikiyatri den yararlanarak bireyin ruh dünyasını anlatmaya çalışmıştır.
- 15:50Toplumcu Gerçekçi Hikayeler
- Toplumcu gerçekçi hikayelerde Sadri Ertem, Orhan Kemal, Yaşar Kemal, Kemal Tahir Fakir Baykurt, Samimi Kocaköz, Talip Apaydın, Sabahattin Ali, Necati Cumalı, Rıfat İlgaz, Mahmut Makal, Abbas Sayar, Dursun Akçam, Kemal Bilbaşar, Aziz Nesin, Attila İlhan gibi yazarlar memur, işçi, köylü, kasabalı ve şehirlerin kenar mahallelerindeki insanların sorunlarını toplumcu-gerçekçi bir bakış açısıyla okuyucuya sunmaya çalışmışlardır.
- Bu hikayeciler marksizm ve sosyalizm ideolojilerini temel almış, toplumdaki düzensizlik ve çatışmalar ile köy gibi küçük yerleşim yerlerinin sorunları üzerine eserler ortaya koymuşlardır.
- Anlatım tekniklerinden çok anlatılan şeyler önemli görülmüştür; ideolojik söylemlerini eserlerine yansıtmış, toplum için sanat anlayışını benimsemiş, dealizm ve natüralizm akımlarından etkilenmiş, yalın bir dil kullanmışlardır.
- 17:15Milli ve Dini Duyarlılığı Yansıtan Hikayeler
- Milli ve dini duyarlılığı yansıtan hikayelerde Yakup Kadri, Reşat Nuri Güntekin, Refik Halit Karay, Necip Fazıl Sevinç Çokum, Bahattin Özkişi, Hüseyin Nihal Atsız, Mustafa Necati Sepetçioğlu, Aka Gündüz gibi sanatçılar milli mücadele, doğu-batı çatışması, ahlaki bozukluklar gibi konuları ele almışlardır.
- Bu hikayelerde Anadolu'nun durumu ve toplumsal sorunlar işlenmiş, milli edebiyatın devamı gibi olan bu hikayelerde genellikle mapusan tarzı hikayeler kaleme alınmıştır.
- Sade, yalın, açık ve şiirsel bir üslup kullanılmış, mesaj kaygısıyla yer yer öğretici bir dil takınmış, gerçekçi betimlemeler vardır.
- 18:30Modernizmi Esas Alan Hikayeler
- Modernizmi esas alan hikayelerde Sait Faik Abasıyanık, Taner, Memduh Şevket Üstat Bener, Nezihe Meriç, Bilge Karasu, Yusuf Atılgan, Ferit Edgü, Oğuz Atay, Orhan Pamuk ve Rasim Özdenören gibi yazarlar eserler kaleme almışlardır.
- Kentleşme ve köyden kente göçün artmasıyla birlikte yalnızlaşan insanın dramını anlatan bu hikaye anlayışında değer çatışmaları, bireyin bunalımları, karmaşık ruh hali, yerleşik değerlere isyan işlenmiştir.
- Bu hikayelerde alegorik anlatım benimsenmiş, bilinç akışı tekniği daha çok kullanılmış, psikoloji ve psikiyatriden faydalanılmış, yalnızlık, toplumdan kaçış, geleneksel değerlere başkaldırı gibi konular işlenmiştir.