• Buradasın

    11. Sınıf Kimya Dersi: Modern Atom Teorisi ve Elektron Dizilimi

    youtube.com/watch?v=DcmuW6tw_eo

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, Paraf Akademi'de kimya öğretmeni Çiğdem Çelik Bilicen tarafından sunulan 11. sınıf kimya dersidir.
    • Video, modern atom teorisine geçiş yapmadan önce 9. sınıfta işlenen atom modellerini (Dalton, Thomson, Rutherford ve Bor) tekrar ederek başlıyor, ardından modern atom teorisini, orbital kavramını ve elektron dizilimlerini detaylı olarak anlatıyor. İçerikte enerji düzeyleri, orbital türleri, Aufbau kuralı, Hunt kuralı ve Pauli ilkesi gibi konular örneklerle açıklanıyor.
    • Videoda ayrıca elektron dizilimlerinin nasıl yapılacağı, nötr atomların yapısı, proton sayısı ve elektron sayısı arasındaki ilişki gibi konular ele alınıyor. Hidrojen, mangan, karbon, fosfor, potasyum ve demir gibi farklı elementlerin elektron dizilimleri ve orbital gösterimleri detaylı olarak gösteriliyor.
    00:0811. Sınıf Kimya Dersi Tanıtımı
    • Kimya öğretmeni Çiğdem Çelik Bilicen, 11. sınıf kimya konularını sayısal ağırlıklı ve AYT konularını içeren şekilde işleyeceğini belirtiyor.
    • İlk ünite modern atom teorisine odaklanacak ve önce atom modellerini tekrar edecekler.
    • Öğrencilerin kağıt kalemle dersi takip etmeleri rica ediliyor.
    00:36Atom Modelleri
    • Modern atom teorisine kadar gelen atom modelleri sırasıyla Dalton atom modeli, Thomson atom modeli, Rutherford atom modeli ve Bor atom modelidir.
    • Dalton atom modeli, tüm maddelerin atomlardan oluştuğunu, atomların bölünemez olduğunu ve atomların içi dolu yoğun kürelerden oluştuğunu savunmuştur.
    • Dalton'un modelindeki eksiklikler arasında atomların parçalanabilir olması, atomun büyük bir kısmının boşluklu olması ve bir elementin tüm atomlarının özdeş olmayabilir olması bulunmaktadır.
    02:29Thomson Atom Modeli
    • Thomson atom modeli, atomun çapının yaklaşık 10 üzeri eksi 8 santimetre olduğunu ve atomun içinde negatif yüklü elektronların ve pozitif yüklü taneciklerin homojen olarak dağıldığını savunmuştur.
    • Atomun nötr olması için yapılarındaki negatif ve pozitif yüklü taneciklerin sayısı eşit olmalıdır.
    • Thomson'un modelindeki eksiklikler arasında atomdaki pozitif ve negatif yüklerin homojen dağılmaması ve pozitif yüklü taneciklerin atom kütlesinin yaklaşık yarısını oluşturması bulunmaktadır.
    03:33Rutherford Atom Modeli
    • Rutherford atom modeli, atomdaki pozitif yükün tümünün çekirdek adı verilen küçük bir bölgede toplanmış olduğunu ve çekirdeğin çapının yaklaşık 10 üzeri eksi 12-13 santimetre olduğunu belirtmiştir.
    • Atomun büyük bir kısmının boşluklu yapıya sahip olduğu ve elektronların bu boşlukta bulunup çekirdek etrafında döndüğü ifade edilmiştir.
    • Rutherford'un modelindeki eksiklikler arasında çekirdek çevresinde dönen elektronların neden artı yüklü çekirdeğe düşemediği ve elektronun davranışlarını açıklamada yetersiz kalmış olması bulunmaktadır.
    04:36Bor Atom Modeli
    • Bor atom modelinde elektronlar çekirdekten belirli uzaklıkta ve belirli enerjiye sahip yörüngelerde bulunur, bu yörüngelere enerji düzeyi, enerji seviyesi veya katman denir.
    • Çekirdeği en yakın enerji düzeyine 1 olmak üzere tam sayılarla (1, 2, 3, 4) veya harflerle (K, L, M, N) ifade edilir.
    • Çekirdeğe en yakın kabuk minimum, en uzaktaki kabuk maksimum enerjiye sahiptir ve elektronun çekirdeğe en yakın en düşük enerjili haline temel hal denir.
    06:28Elektronun Durumları
    • Elektronun enerji alarak daha yüksek enerji düzeyine geçmesine uyarılmış hal denir.
    • Uyarılmış halde atom kararsızdır ve kararlı olmak için dışarıya enerji vererek temel hale geçer.
    • Bor atom modelinin eksiklikleri arasında çok elektronlu taneciklerin davranışlarını açıklamakta yetersiz kalmış olması ve elektronların yeri ve konumu tam olarak tespit edilememiş olması bulunmaktadır.
    08:15Modern Atom Teorisi
    • Modern atom teorisinde elektronların yüksek hızlarla hareket eden çok küçük tanecikler olduğu için konumu ve hızı aynı anda tam olarak belirlenemez.
    • Modern atom teorisinde elektronların bulunma olasılığı yüksek olduğu bölgelerden bahsedilir ve buna elektron bulutu veya orbital denir.
    • Modern atom modelinin gelişiminde De Broglie, Heisenberg, Schrödinger, Einstein ve Max Planck gibi bilim insanları katkı sağlamıştır.
    10:31Yörünge ve Orbital Kavramları
    • Yörünge, elektronun izlediği varsayılan dairesel bir yol olarak tanımlanırken, orbital elektronların bulunma ihtimalinin yüksek olduğu bölge olarak ifade edilir.
    • Yörünge dairesel şekildedir, orbital ise farklı şekillerde olabilir ve orbital türleri s, p, d ve f olabilir.
    • Yörünge elektronun çembersel hareketlerini temsil ederken, orbital elektronun üç boyutlu hareketini temsil eder.
    11:14Yörünge ve Orbital Arasındaki Farklar
    • Yörünge her yörünge bir enerji düzeyi ile temsil edilirken, orbitalde her enerji düzeyinde farklı orbitaller bulunabilir.
    • Yörünge her yörüngede belirli sayıda elektron bulundururken, her orbital en fazla iki elektron içerebilir.
    • Elektron dizilimlerini anlamak için öncelikle orbitallerin isimleri, elektron dağılımları ve maksimum elektron sayıları açıklanmalıdır.
    12:07Katmanlarda Elektron Sayısı
    • Bir katmandaki maksimum elektron sayısı iki n kare formülü ile hesaplanır (n: katman numarası).
    • Birinci katmanda (K) maksimum iki elektron, ikinci katmanda (L) maksimum sekiz elektron bulunabilir.
    • Üçüncü katmanda (M) maksimum onsekiz elektron, dördüncü katmanda (N) maksimum otuziki elektron bulunabilir.
    13:31Orbital Gösterimleri ve Özellikleri
    • Boş orbital boş yuvarlak, yarı dolu orbital oklar veya çizgilerle, dolu orbital ise tam dolu yuvarlak olarak gösterilir.
    • Bir temel enerji düzeyindeki orbital sayısını n kare formülüyle bulabiliriz.
    • Maksimum elektron sayısı formülü iki n karedir.
    14:36Orbital Türleri ve Sayıları
    • Birinci katmanda (n=1) bir tür orbital vardır (s).
    • İkinci katmanda (n=2) iki tür orbital vardır (s ve p).
    • Üçüncü katmanda (n=3) üç tür orbital vardır (s, p ve d).
    • Dördüncü katmanda (n=4) dört tür orbital vardır (s, p, d ve f).
    15:07Orbital Sayıları ve Elektron Kapasiteleri
    • Birinci katmanda (n=1) bir orbital vardır.
    • İkinci katmanda (n=2) dört orbital vardır.
    • Üçüncü katmanda (n=3) dokuz orbital vardır.
    • Dördüncü katmanda (n=4) onaltı orbital vardır.
    16:09Orbital Türlerinin Özellikleri
    • Dördüncü katmanda s orbitali bir tanedir ve iki elektron alabilir.
    • P orbitali üç tanedir ve altı elektron alabilir.
    • D orbitali beş tanedir ve on elektron alabilir.
    • F orbitali yedi tanedir ve ondört elektron alabilir.
    17:14Elektron Dağılım Kuralları
    • Elektron dağılımını yapabilmek için Aufbau kuralı, Hund kuralı ve Pauli ilkesine bağlı kalmalıyız.
    • Aufbau kuralına göre elektronlar temel halde en düşük enerjiye sahip olan orbitalden başlayarak en yüksek enerjili orbitale doğru tek tek dolur.
    • Elektron dağılım sırası: 1s², 2s², 2p⁶, 3s², 3p⁶, 4s², 3d¹⁰, 4p⁶, 5s² şeklinde olup, "say say paraları, say paraları say, demir paraları say" tekerlemesi ile ezberlenebilir.
    19:44Enerji Sıralaması
    • Orbitaldeki elektron sayısı arttıkça enerjisi artar.
    • Soldan sağa doğru gittikçe enerjinin arttığı bilinmelidir.
    • Temel enerjimine sahip olan bir atomda elektron bir önceki orbiteli doldurmadan bir sonraki orbitede geçemez.
    20:44Hunt Kuralı ve Elektron Dizilimi
    • Hunt kuralına göre elektronlar eş enerjili orbitallerde önce aynı spinli (aynı yönlü) olacak şekilde birer birer yerleştirilir, sonra zıt spinli (zıt yönlü) olacak şekilde ikiye tamamlanır.
    • Azot elementinin elektron diziliminde, proton sayısına göre (7) 1s² 2s² 2p³ şeklinde doldurulur ve p orbitali üç tanedir, Hunt kuralına göre önce aynı spinli olacak şekilde tek tek doldurulur.
    • Pauli ilkesi, bir atomda bulunan iki elektronun dört kuantum sayısının da aynı olamayacağını belirtir çünkü dört kuantum sayısının aynı olması tek bir elektron ifade eder.
    22:59Orbitallerin Özellikleri
    • S orbitali iki elektron, p orbitali altı elektron, d orbitali on elektron, f orbitali ondört elektron içerir.
    • S orbitali bir tanedir, p orbitali üç tanedir, d orbitali beş tane, f orbitali yedi tanedir.
    • Nötr atomlarda proton sayısı elektron sayısına eşittir ve elektron dağılımını yaparken proton sayısına bakarak yaparız.
    24:19Elektron Dizilimi Örnekleri
    • Hidrojen atomunun elektron dizilimi 1s¹ olarak gösterilir, atomun katmanlarını gösterirken n katman sayısı, s orbital türü ve 1 elektron sayısını belirtir.
    • Mangan elementinin elektron dizilimi 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² 3d⁵ şeklinde olup, orbital şemasında Hunt kuralına göre elektronlar yerleştirilir.
    • Karbon elementinin elektron dizilimi 1s² 2s² 2p², fosfor elementinin 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p³, potasyum elementinin 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s¹ ve demir elementinin 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² 3d⁶ şeklinde olur.
    31:09Ödev ve Kapanış
    • Elektron dizilimi, orbitallerin türleri ve orbitallerde yer alan elektron sayılarını tekrar etmek ve çalışmak önemlidir.
    • Paraf Yayınları, Yanıt Yayınları ve VIP Yayınları kitaplarından elektron dizilimleri çözülmesi önerilmiştir.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor