Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Tonguç Akademi tarafından sunulan bir kimya eğitim dersidir. Bir öğretmen tarafından 11. sınıf kimya dersinin 1. dönem 1. yazılı sınavına hazırlık amacıyla konular anlatılmaktadır.
- Video, modern atom teorisi ve gazlar ünitesi ile başlayıp, kuantum sayıları, orbital türleri, Paul ilkesi, Hund kuralı ve elektron dizilimleri konularını kapsamaktadır. Ardından periyodik sistem, periyodik özellikler (atomik yarıçap, iyonlaşma enerjisi, elektron ilgisi, elektronegatiflik) ve yükseltgenme basamakları ele alınmaktadır. Son bölümde ise gazlarla ilgili birim geçişleri, basınç, hacim, sıcaklık ve tanecik sayısı gibi kavramlar örnek sorular üzerinden açıklanmaktadır.
- Videoda Milli Eğitim Bakanlığı'nın hazırladığı sorulara benzer örnekler çözülmekte, krom ve bakır gibi istisnalar açıklanmakta ve periyodik sistemdeki grup ve periyot numaralarının nasıl bulunacağı gösterilmektedir. Video, ödüllü bir soru ile sonlanmaktadır.
- Yazılı Dönemi Programı
- Yazılı dönemi için Tonguç Akademi yanınızda olmaya devam ediyor.
- 11. sınıf kimya 1. dönem 1. yazılılar için program hazırlanmış.
- Kimya yazılısı sonrası biyoloji, matematik, coğrafya, Türk dili ve edebiyatı, fizik tarihi şeklinde her güne bir sınav şeklinde çalışmalar yapılacak.
- 00:54Konu Özeti
- Modern atom teorisi tamamlanmış ve gazlar ünitesine başlangıç yapılmış.
- Modern atom teorisinde atomun kuantum modeli, kuantum sayıları, elektron dizilimleri ve periyodik sistem konuları işlenmiş.
- Gazlar ünitesinde gazların betimlenmesi, temel özellikleri ve birimleri arasındaki geçişler yapılmış.
- 01:40Kuantum Sayıları
- Dört kuantum sayısı vardır: baş kuantum sayısı (katman sayısını belirtir), açısal momentum kuantum sayısı (orbital türünü belirtir), manyetik kuantum sayısı (alt orbital türündeki orbital sayısını belirtir) ve spin kuantum sayısı (elektronun spin yönünü belirtir).
- Açısal momentum kuantum sayısı (l) sıfırdan başlayıp en eksi bire kadar gelebilir: l=0 (s orbitali), l=1 (p orbitali), l=2 (d orbitali), l=3 (f orbitali).
- Manyetik kuantum sayısı (m) eksi l'den artı l'ye kadar olan bütün sayıları alır ve spin kuantum sayısı (s) artı buçuk veya eksi buçuk olabilir.
- 03:34Orbitaller ve Elektron Dizilimleri
- Orbital türleri hem enerji hem de şekil olarak farklılıklar gösterir: s orbitali küresel, p orbitalleri sonsuzluk işaretine benzer, d orbitalleri yoncaya benzeyen şekillerdir.
- Paul ilkesi, bir orbitalin içerisindeki iki elektronun dönme yönünün birbirinden farklı olmak zorunda olduğunu belirtir.
- Hund kuralı, eş enerjili orbitallere elektronların önce aynı spinli olarak birer birer yerleşip, sonrasında zıt spinli olarak doldurmaya başladığını ifade eder.
- 05:15Elektron Dizilimleri ve İstisnalar
- Elektron dizilimleri enerji sırasına göre yapılır ve elementlerin elektron dizilimleri bu sıralamaya göre belirlenir.
- Kükürt (1s² 2s² 2p⁶ 3s²), kalsiyum (1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s²), çinko (1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² 3d¹⁰) gibi elementlerin elektron dizilimleri gösterilmiştir.
- Krom (4s¹ 3d⁵) ve bakır (4s¹ 3d¹⁰) gibi elementlerin küresel simetriye uygun olabilmesi için istisna durumları vardır.
- 07:05Periyodik Sistem
- Periyodik sistem dört bloktan oluşur: 1A ve 2A grupları s bloğu, 3A'dan 8A'ya kadar olan kısmı p bloğu, aradaki 10 grup geçiş metalleri olarak isimlendirilir ve d bloğu elementleri oluşturur.
- Altta kalan iki satırda 4f ve 5f ile biten lantanit vadileri (iç geçiş metalleri) oluşturan gruplar bulunur.
- Periyodik sistemde atomik yarıçap sola ve aşağı doğru artarken, iyonlaşma enerjisi sağa ve yukarı doğru artar.
- 07:54Periyodik Özellikler
- İyonlaşma enerjisi için "üç aşağı beş yukarı" kuralı vardır: 1A en küçük, ardından 3A ve 2A yer değiştirir, ardından 4A, 5A, 6A, 7A, 8A şeklinde ilerler.
- Elektron ilgisi sağa ve yukarı doğru artarken, en yüksek elektron ilgisini 7A grubundaki elementler sahip olur ve klor florun altında olmasına rağmen flordan daha yüksek elektron ilgisine sahiptir.
- Elektronegatiflik sağa ve yukarı doğru artarken, en yüksek elektronegatifliğe sahip olan elementler 7A grubundaydı ve flor, klor istisnası yoktur.
- Metalik özellik sola ve aşağı doğru artarken, en aktif metaller 1A grubu elementleridir ve ametalik özellik sağa ve yukarı doğru artarken, en aktif ametaller 7A grubunda yer alır.
- 09:38Yükseltgenme Basamakları
- Yükseltgenme basamakları, bileşik içerisinde bazı atomların alacakları değerleri bildiğimizde, değerli değişken olan yükseltgenme basamağı belirlenir.
- Oksijenin eksi iki, iki A grubu elementlerinin artı iki olarak sabit olarak kabul edilir.
- Yükseltgenme basamağı hesaplanırken, taneciğin toplam yükünün sıfıra eşit olması gerekir.
- 11:46Gazlarda Birim Hesapları
- Basınç, birime uygulanan dik kuvvettir ve bir ton atm, yetmişaltı santimetre civa veya yediyüzaltmış milimetre civa eşittir.
- Hacim hesaplamalarında bir litrenin bir desimetre küp, bin mililitre ve bin santimetre küp eşit olduğu bilinmelidir.
- Sıcaklık hesaplamalarında küçük T santigrat dereceyi, büyük T kelvini simgeler ve santigrat derece ile kelvin arasında geçiş yapmak için santigrat dereceye 273 eklenir.
- 13:13Kuantum Sayıları ve Elektron Dizilimi
- Kuantum sayılarında l sayısı sıfırdan başlar ve eksi l'e kadar olan sayıları alabilir.
- Manyetik kuantum sayısı eksi l'den artı l'ye kadar olan sayıları alabilir.
- Periyodik sistemin dördüncü periyot altı grubunda yer alan ilk elementin elektron dizilimi 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s¹ 3d⁵ şeklindedir.
- 17:15Kuantum Sayıları Soruları
- Manyetik kuantum sayısı eksi bir olan en fazla altı tane elektron olabilir.
- Spin kuantum sayısı eksi bir bölü iki olan en fazla on beş tane elektron olabilir.
- Açısal momentum kuantum sayısı bir olan toplam elektron sayısı ile açısal momentum kuantum sayısı iki olan toplam elektron sayısı arasındaki fark yedi tane elektronudur.
- 19:51Küresel Simetri ve Elektron Dizilimi
- Küresel simetrik olabilmesi için son orbitallerin tamamının yarı dolu veya tam dolu olması gerekir.
- Küresel simetri için s² ile p⁶, d⁵ ile p¹⁰ veya f⁷ ile f¹⁴ ile bitmesi gerekir.
- Krom ve bakır istisna olarak, 4s²'deki elektronlardan biri 3d'ye geçerek küresel simetriye uygun hale gelir.
- 21:40Periyodik Sistemdeki Konum Belirleme
- Periyodik sistemdeki yer belirlerken en büyük baş kuantum sayısı periyot numarasını, değerlik elektron sayısı grup numarasını verir.
- S ve p ile biten elementler A gruplarında, d ile biten elementler B gruplarında yer alır.
- Değerlik elektron sayısı 8, 9 veya 10 olduğunda da 8B grubunda yer alır, 11 olduğunda 1B, 12 olduğunda 2B grubunda yer alır.
- 24:28Elektron Dizilimi Soruları
- l=1 orbitalinde toplam 7 elektron bulunduran elementin elektron dizilimi 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p¹ olup atom numarası 13'tür.
- Temel halde 8 tane tam dolu orbitali bulunan bir atomun elektron dizilimi 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁵ olup atom numarası 17'dir.
- Küresel simetri özelliğine sahip olması için p³ veya p⁶ ile bitmesi gerekir, yarı dolu orbitali olmamalıdır.
- 27:06Periyodik Özellikler
- Atom yarıçapı sola ve aşağı doğru gittikçe artar, en büyüğü klor, en küçüğü neon'dur.
- İyonlaşma enerjisi sağ ve yukarı doğru gittikçe artar, üç aşağı beş yukarı kuralı vardır.
- Elektron ilgisi sağa ve yukarı doğru gittikçe artar, klor flordan daha büyük elektron ilgisine sahiptir.
- Elektronegatiflik sağ ve yukarı doğru gittikçe artar, flor, oksijen ve azot en yüksek elektronegatifliğe sahiptir.
- 29:14Yükseltme Basamakları Hesaplama
- Oksijen eksi iki, potasyum artı bir yük alır ve toplamda sıfır yük olması istenir.
- Hidrojen artı bir yük alır ve toplamda artı iki yük olması için x eksi iki olmalıdır.
- Magnezyum iki A grubu elementi olduğu için artı iki yük alır ve toplamda eksi dört yük olması için x artı dört olmalıdır.
- 30:30Elektron Dizilimi ve Yükseltme Basamakları
- Fosforun elektron dizilimi 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p³'tür.
- Klor eksi bir yük alır ve toplamda eksi üç yük olması için fosfor artı üç yük alır.
- K₃PO₄'te oksijen eksi iki, potasyum artı bir yük alır ve toplamda eksi beş yük olması için fosfor artı beş yük alır.
- 32:06Gazlarla İlgili Birim Geçişi Soruları
- 0,5 atmosfer 380 thor'a eşittir çünkü 1 atmosfer 760 thor'a eşittir.
- 500 mililitre yarım litreye eşittir çünkü 1 litrenin 1000 mililitre olduğu bilinmektedir.
- 127 santigrat derece 400 kelvine eşittir çünkü santigrat derece 273 ile toplanır.
- 8 gram helyum 2 mol'dur çünkü 1 mol helyum 4 gramdır.
- 8 gram metan 0,5 mol'dur çünkü 1 mol metan 16 gramdır.