Buradasın

10. Sınıf Fizik Optik Dersi: Yazılı Hazırlık

youtube.com/watch?v=-LTwmK0FcCM

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, bir öğretmenin 10. sınıf öğrencilerine yönelik hazırladığı kapsamlı bir fizik optik dersidir. Öğretmen, optik konusunu detaylı bir şekilde anlatmakta ve sınavlarda çıkabilecek soru tiplerini içermektedir.
Video, ışık şiddeti, ışık akısı ve aydınlanma şiddeti kavramlarıyla başlayıp, gölge oluşumu, yansıma, aynalar (düz, çukur ve tümsek), ışık kırılması, mercekler ve renkler konularını kapsamaktadır. Her konu için formüller, birimler, örnekler ve soru çözümleri sunulmaktadır. Video yaklaşık iki saat sürmekte olup, öğretmen öğrencilere not alarak izlemelerini tavsiye etmektedir.
Videoda ayrıca göz bozuklukları (hipermetropi ve miyop) ile merceklerin düzeltme yöntemleri, ışık renkleri ve boya renkleri arasındaki farklar, filtrelerin çalışma prensipleri gibi konular da ele alınmaktadır. Öğretmen, konuları somut örneklerle açıklamakta ve sınavlarda çıkabilecek soru tiplerini çözerek pekiştirmektedir.

00:0210. Sınıf Fizik Yazılı Konu Tekrarı: 10. sınıf 2. dönem 2. fizik yazılı detaylı konu tekrar videosu sunuluyor.
Yazılıda optik konusundan sorular sorulacak ve optik konusu ışık akısından renklere kadar geniş bir içerik içeriyor.
Eğitmen, 35 örnekten oluşan ve 80 slaytlık bir PDF hazırlamış, her başlıkla ilgili 2-4 soru çözerek konuyu pekiştirecek.
00:50Çalışma Yöntemi ve Gelecek Planlar: Öğrencilerden PDF'yi çıkartıp not alarak izlemeleri isteniyor.
İkinci bir videoda, öğretmen olsaydı yazılıda soracağı 15 sorudan oluşan bir prova videosu paylaşılacak.
Eğitmen, yaz tatilinde TYT fizik kampı düzenleyeceğini ve 9. ve 10. sınıf konularını baştan sona tekrar edeceğini belirtiyor.
03:06Işık Şiddeti: Işık şiddeti, bir ışık kaynağından birim katı açı içerisinde yayılan ışık akısının ölçüsüdür ve I ile gösterilir.
Birim katı açı, üç boyutlu bir açı olarak düşünülebilir ve ışık kaynağından birim zamanda yayılan ışık enerjisi ile orantılıdır.
Işık şiddeti kaynağa bağlıdır, kaynak değiştirilmediği sürece ışık şiddeti değişmez.
04:31Işık Akısı: Işık akısı, yüzeye birim zamanda çarpan ışık miktarının ölçüsüdür ve F ile gösterilir.
Işık akısı, yüzeyin yakaladığı ışık sayısıyla orantılıdır.
Küresel bir yüzeyde ışık akısı 4πI ile, yarım kürede ise 2πI ile bulunur.
06:54Aydınlanma Şiddeti: Aydınlanma şiddeti, birim yüzeye düşen ışık akısının ölçüsüdür ve E ile gösterilir.
Aydınlanma şiddeti I/r² veya I/d² formülüyle bulunur, ancak ışık dik değilse kosinüs teta ile çarpılmalıdır.
Aydınlanma şiddeti birimi lüks'tür.
09:14Işık Şiddeti ve Işık Akısı Kavramları: Işık şiddeti kandela, ışık akısı lümen, aydınlanma şiddeti ise lüks olarak ifade edilir.
Lüks kavramı, zenginlerin evlerinde çok sayıda lamba ve avize kullanarak her yerin ışıl ışıl olması ve çok aydınlık olması ile ilişkilendirilebilir.
Düz yüzeylerdeki ışık akısı, yüzeyin büyüklüğüne bağlı olarak değişir; yüzey büyüdükçe ışık akısı artar, yüzey küçüldükçe ışık akısı azalır.
10:33Noktasal ve Paralel Işık Kaynakları: Noktasal ışık kaynağı ışınları açılı bir şekilde gönderirken, paralel ışık kaynağı belirli bir düzende ışın gönderir.
Noktasal ışık kaynaklarında, ışığın kaynağı ile yüzey arasındaki mesafe değiştiğinde yüzeye çarpan ışık miktarı değişir ve bu da ışık akısını etkiler.
Paralel ışık kaynaklarında, yüzeye çarpan ışık miktarı değişmediği için ışık akısı da değişmez.
12:20Işık Akısı Problemleri: Işık şiddeti iki ve iyi olan kaynakların kürelerin yüzeylerindeki ışık akısı oranı hesaplanırken, kürenin tam bir küre olmadığı için formülde 4π yerine 4π/2 kullanılır.
Noktasal kaynak kaleme küre parçalarının ortak merkezine yerleştirildiğinde, küre parçalarının ışık akısı ışık kaynağının hangi kısmından yararlandığına bağlıdır.
Yarım küre şeklindeki küre parçası, ışık kaynağının 180 derecelik kısmından yararlandığı için ışık akısı 2π olur, bu da diğer parçaların ışık akısından daha büyüktür.
15:47Aydınlanma Şiddeti Hesaplama: Yağ lekesinin görünmemesi için kağıdın iki tarafındaki aydınlanma şiddeti birbirine eşit olmalıdır.
Işık kaynağından çıkan ışınlar dik geldiğinde aydınlanma şiddeti I/d² formülüyle hesaplanır.
İki farklı uzaklık için aydınlanma şiddeti hesaplanarak eşitlik kurulur.
16:36Seçici Bir Soru Çözümü: Noktasal bir ışık kaynağından çıkan ışınların ortası delik mat levhadan geçerek perde üzerinde oluşturduğu ışık akısı (fi) ve aydınlanma şiddeti (e) arasındaki ilişki incelenir.
Engel (levha) bir yönünde çekilirse, delik açısı küçülür, ışık akısı azalır ancak aydınlanma şiddeti değişmez.
Perde bir yönünde çekilirse, delik açısı değişmez, ışık akısı değişmez ancak aydınlanma şiddeti azalır.
Kaynak iki yönünde çekilirse, delik açısı artar, ışık akısı artar ve aydınlanma şiddeti azalır.
22:52Gölge Oluşumu: Gölge, ışığın doğrusal yayılmasının ve saydam olmayan (opak) cisimlerin önüne konulmasıyla oluşur.
Bir ışık kaynağı varsa ve ondan ışık alamıyorsan, o bölge tam gölge olarak adlandırılır.
Birden fazla ışık kaynağı varsa, bazılarından ışık alıp bazılarından alamayan bölgeye yarı gölge denir.
Noktasal ışık kaynağı için gölge hesaplaması yaparken, engelin üst ve alt tarafına ışınlar atılır ve bu ışınların uçları daire şeklinde birleştirilir.
25:35Noktasal Işık Kaynaklarının Gölgeleri: Noktasal ışık kaynaklarının önüne konulan engellerin perdeye düşen gölgeleri çizilirken, ışık kaynaklarının engelin tam ortasında olması durumunda daire şeklinde gölge oluşur.
Işık kaynağı engelin alt tarafında olduğunda, elips şeklinde bir gölge oluşur çünkü ışık kaynakları tam ortalamadıkları için.
Engelin içindeki bölge ikisinden de alamayan bölge olduğu için tam gölge olarak kömür gibi karalanır, birinden alıp birinden alamadığı bölge ise yarı gölge olarak hafif çiziklerle gösterilir.
26:30Örnek Soru Çözümü: Noktasal ışık kaynaklarının önüne konulan engeller sonucunda ekranda oluşan görüntü çizilirken, engelin iki farklı noktasından ışık kaynakları perdeye düşen gölgeler çizilir.
Engelin iki farklı noktasından ışık alamayan bölge tam gölge olarak karalanır, birinden alıp birinden alamadığı bölge ise yarı gölge olarak hafif çiziklerle gösterilir.
Engelin bir noktasından ışık alamayan bölge tam gölge, diğer noktasından ışık alan bölge ise yarı gölge olarak işaretlenir.
28:31Küresel Kaynaklarda Gölge Oluşumu: Küresel kaynaklarda noktasal kaynaklarda olduğu gibi gölge bulunmaz, kaynağın üstünden engelin üstüne ve altına, altından engelin üstüne ve altına çizgiler atılır.
Ekranı nereye koyduğunuz çok önemlidir; tam birin olduğu yere koyarsanız tam gölge oluşur, kesişim dışında ise yarı gölge oluşur.
Perdeyi tam ikiye koyduğunuzda tam gölge bir nokta olur ve boyutsuz olduğu için sadece bir tam gölge çizilir.
29:51Yarı Gölge Oluşumu: Perdeyi üç numaralı bölgeye koyduğunuzda ortada bir bölge, kenarlarda da bir bölge oluşur.
Yarı gölgenin ortasında ışık giriyor gibi bir bölge olur, bu bölge daha açık gri (beyaza yakın) olurken kenarları daha gri olur.
Yarı gölgede ufak bir ton farkı vardır; ortası daha açık gri, kenarları daha gri şeklinde bir yarı gölge oluşumu söz konusudur.
30:54Engel ve Kaynak Yarıçapları Eşitken Gölge Oluşumu: Engel ve kaynağın yarıçapları birbirine eşitse, üstten ve alttan gönderilen çizgiler düz bir şekilde ilerler.
Perdeyi nereye koysanız koysanız, tam gölge alanı değişmez çünkü yarıçaplar aynı olduğu için düz bir şekilde ilerler.
Perdeyi uzağa götürdüğünüzde yarı gölge alanı artar, perdeyi yaklaştırdığınızda ise yarı gölge alanı azalır.
32:44Kaynak Hareketi ve Gölge Alanı: Kaynak sağa doğru hareket ederse, çapraz çizilen çizgiler farklı yerlere gider ve yarı gölge alanı artar.
Tam gölge alanı kaynak hareketiyle değişmez, sadece yarı gölge alanı değişir.
Gölge alanını anlamak için çizimi basitleştirmek ve hangi nesnenin hangi yöne hareket ettirildiğinde hangi alanın değiştiğini görmek yeterlidir.
34:22Soru Çözümü: Karanlık bir ortamda küresel ışık kaynağı ve saydam olmayan küresel engel kullanılarak perde üzerinde gölge oluşur.
Engel sola doğru hareket ettirildiğinde yarı gölge alanı artar, tam gölge alanı azalır.
Perde ok yönünde hareket ettirildiğinde tam gölge alanı artar, yarı gölge alanı azalır.
Kaynak sağa doğru hareket ettirildiğinde tam gölge alanı azalır, yarı gölge alanı artar.
38:43Gölgelerin Çizimi ve Değişimi: Tam gölge ve yarı gölge çizimi için kaynak ve engelin üstünden ve altından ışınlar atılarak oluşan daireler çizilir.
Tam gölgenin alanı değiştirilemez çünkü yarıçapları aynı hizada devam eder.
Küresel ışık kaynağı ok yönünde çekilirse tam gölge değişmez, yarı gölge artar.
40:06Engel ve Perde Hareketlerinin Gölgelere Etkisi: Küresel engel ok yönünde çekilirse tam gölge alanı değişmez, yarı gölge azalır.
Perde ok yönünde çekilirse tam gölge değişmez, yarı gölge artar.
Küresel ışık kaynağı ve küresel mat engel ile kurulan sistemde, engelin üst ve alt tarafına ışınlar atılarak gözlemcilerin kaynağı nasıl göreceği belirlenir.
43:29Düzlem Aynalarda Yansıma: Düzgün yansıma, düzgün bir yüzeye birbirine paralel gelen ışınların yansıdıktan sonra yine paralel olarak yoluna devam etmesidir.
Dağınık yansıma, paralel gönderilen ışınların yüzeyde yansıdıktan sonra birbirine paralel olmamasıdır ve görme olayında kullanılır.
Düzgün yansıma olsaydı, her yer aynalarla kaplı olsaydı cisimlerin görüntüleri mi yoksa kendileri mi algılamakta zorlanırdık.
44:18Yansıma Kanunları: Birinci yansıma kanunu: Gelen ışın yüzeyin normali ve yansıyan ışının aynı düzlemdedir.
İkinci yansıma kanunu: Gelen ışının normali ile yaptığı açıya gelme açısı, yansıyan ışının normal ile yaptığı açıya yansıma açısı denir ve gelme açısı ile yansıma açısı birbirine eşittir.
Yansıma kanunları sadece düz aynada değil, küresel aynalarda da geçerlidir.
46:55Ayna Yansıması Problemi: Bir aynadan yansıyan ışığın açısı ile ikinci aynadan yansıyan ışığın açısı arasındaki oran hesaplanıyor.
Aynaya indirilen dikme normal olarak adlandırılır ve normal ile gelen ışın arasındaki açı ile yansıyan ışın arasındaki açı eşittir.
Üçgen geometrisi kullanılarak alfa açısının 20 derece olduğu bulunur ve t1/t2 oranı 5/7 olarak hesaplanır.
48:48Ayna Yansıması Uygulamaları: Farklı açılarla aynalara gönderilen ışınların yansımalarını çizmek için ışığın aynaya değdiği noktaya normal çizilir.
Normal ile gelen ışın arasındaki açı ile yansıyan ışın arasındaki açı eşittir ve aynaya paralel uzaklıkların eşit olması gerekir.
Işınların modları (örneğin 2:3 veya 2:1) aynadan yansıdıktan sonra da aynı kalır.
51:56Görüntü Oluşumu: Düz aynada gerçek görüntü, yansıyan ışınların kendilerinin kesiştiği noktada oluşur.
Sanal görüntü, yansıyan ışınların uzantılarının kesiştiği noktada oluşur.
52:31Düz Aynalarda Görüntü Oluşumu: Düz aynada ışınlar dik çarptığında kendi üzerinden geri döner ve yansıyan ışınların uzantıları kesiştiği için görüntü sanaldır.
Düz aynalarda cismin boyu ile görüntünün boyu eşittir ve cismin aynaya dik uzaklığı ile görüntünün aynaya dik uzaklığı da eşittir.
Düz aynadaki görüntüler simetriktir, sağa bakıyorsa görüntü sola bakar ve gerçek görüntüler terstir (takla atar), sanal görüntüler düzdür.
54:37Düz Aynalarda Görüntü Örnekleri: İtfaiye ve ambulans yazıları araçların üzerine ters yazılır çünkü dikiz aynasından bakıldığında bu yazılar ters görünür.
Aynada 12:50'nin görüntüsü 2:51 olarak görünür çünkü aynaya en yakın olan 2, en uzak olan 5 olarak yansır.
Cismin aynadaki görüntüsü bulmak için cismin aynaya olan dik uzaklığına bakılır, bu uzaklık aynanın diğer tarafına da aynı şekilde uygulanır.
57:48Görüntü Bulma Kuralları: Bir cismin aynada görüntüsü var mı denildiğinde o cismin aynanın karşısında olması gerekmez, cisimden aynaya ışın gönderebiliyorsan görüntüsü vardır.
Görüntünün yerini bulmak için cismin aynaya olan dik uzaklığına bakılır ve aynanın hizasına olan dik uzaklık aynı şekilde aynanın diğer tarafına uygulanır.
58:35Ayna Görüntüleri ve Görüş Alanı: Ayna görüntülerini bulmak için cismin aynaya olan dik uzaklığı hesaplanır ve bu uzaklık aynanın diğer tarafına çizilir.
Cismin görüntüsü, cismin her noktasının aynaya olan dik uzaklığına göre aynanın diğer tarafında bulunur.
Görüş alanı bulmanın iki yolu vardır: gözlemciden aynanın uçlarına ışın atıp yansıyan ışınlar arasında kalan alan veya gözlemcinin aynadaki görüntüsünü bulup aynanın uçlarına ışın atarak aynanın önünde kalan alan.
1:02:38Saydam Olmayan Cisimlerin Görüş Alanı: Saydam olmayan cisimler hem kendileri hem de görüntülerini engel olarak düşünebiliriz.
Saydam olmayan cismin kendisi, aynadan yansıyan ışığa engel olduğu için o cismin görünmesine engel olur.
Saydam olmayan cismin görüntüsü de, doğrudan gelen ışığa engel olduğu için o cismin görünmesine engel olur.
1:05:45Küresel Aynalar: Küresel aynalar çukur ayna ve tümsek ayna olmak üzere ikiye ayrılır.
İç yüzeyi yansıtıcı olan aynalara çukur ayna, dış yüzeyi yansıtıcı olan aynalara tümsek ayna denir.
Çukur aynalar ışığı toplar ve dişçi aynaları, makyaj aynaları gibi küçük bir alanın görüntüsünü büyütmek için kullanılır.
Tümsek aynalar ışığı dağıtır ve dikiz aynaları gibi büyük bir alanın görüntüsünü küçülterek gösterir.
1:07:08Tümsek Aynalar: Güvenlik noktalarında araçların altını aramak için kullanılan tümsek aynalar, küçük bir alanın görüntüsünü kocaman bir alana yansıtır.
Kavşak noktalarında keskin kavşaklarda araçların birbirini görebilmesi için kullanılan aynalar da tümsek aynalardır.
Aynalar küreden yapılır ve eğrilik yarıçapı (r) adı verilen bir merkezi vardır.
1:07:58Aynalarda Odak Noktası: Eğrilik yarıçapının yarısında bulunan noktaya odak noktası denir ve odak uzaklığı sadece eğrilik yarıçapına bağlıdır.
Odak uzaklığını artırmak için daha büyük bir küre, azaltmak için daha küçük bir küre kullanılır.
Aynaların ortasından geçen çizgiye asal eksen ismi verilir.
1:09:09Çukur Aynalarda Özel Işınlar: Çukur aynada yansıma kanunları düz aynada olduğu gibi geçerlidir, ancak normal merkezden gelen çizgidir.
Çukur aynada asal eksene paralel gelen ışın aynada yansıdıktan sonra odaktan geçer, odaktan gelen ışın paralel gider.
Merkezden gelen ışın (2f'den) aynaya dik gelmiş olur ve kendi üzerinden geri döner.
1:11:09Çukur Aynalarda Diğer Özel Işınlar: Aynanın tepe noktasına gelen ışın hangi açıyla geliyorsa aynı açıyla devam eder.
Çukur aynada 3f uzaklığından asal ekseni keserek gelen ışın 1,5f'ye gider, tersi de doğrudur.
1,5f'den gelen ışın aynada yansıdıktan sonra 3f'ye gider, bu bilgi cisim ve görüntü konumlarını belirlemek için kullanılır.
1:13:17Çukur Aynalarda Özel Noktalar: Çukur aynada 2f'den gelen ışın aynada yansıdıktan sonra uzantısı aynayı arka tarafta (eksi tarafında) f/2'de keser.
Bu durumda cismin görüntüsü aynanın arka tarafında olur ve cismin boyu iki katına çıkar.
Çukur aynada 1,5f ve 2f uzaklıkları önemli noktalardır.
1:14:37Tümsek Aynalarda Özel Işınlar: Tümsek aynalar ışığı dağıtan aynalardır ve ışınların uzantıları ile ilgileniriz.
Tümsek aynada odağa doğru gelen ışın asal eksene paralel olarak gider, paralel gelen ışın uzantısı odaktan geçecek şekilde gider.
Tümsek aynada ışın asal ekseni keserek nereden gelirse gelsin, yansıyan ışının uzantısı f'yi geçemez.
1:16:33Tümsek Aynalarda Görüntü Özellikleri: Tümsek aynalarda a uzaklığı her zaman b'den büyüktür, bu nedenle görüntüler küçültülür.
Tümsek aynalarda görüntüler her zaman sanaldır, düzdür ve küçüktür.
Sanal görüntüler her zaman düzdür, gerçek görüntüler ters olur.
1:17:34Çukur ve Tümsek Aynalarda Işın Davranışları: Çukur aynada paralel gelen ışınlar odaktan geçer, ancak odaktan gelen ışınlar asal ekseni arka tarafta keser.
Tümsek aynada paralel gelen ışınların uzantısı odaktan geçecek şekilde gider.
Aynaya dik gelen ışınlar kendi üzerinden geri döner.
1:26:49Aynalarda Görüntü Oluşumu: Cisim sonsuzda ise, cisimden gelen ışınlar aynaya paralel geldiği kabul edilir ve bu ışınlar odakta kesişir.
Cisim sonsuzda ise, görüntü odakta noktasal ve gerçek olur.
Görüntü sanal olsaydı, yansıyan ışınların uzantıları kesişirdi.
1:27:44Çukur Aynada Görüntü Oluşumu: Cisim merkezin dışında ise, cisimden gönderilen iki ışın biri yansır, diğeri odaktan paralel gider ve yansıyan ışınların kesiştiği yerde gerçek ve ters görüntü oluşur.
Görüntü odakla merkez arasında ve cisimden küçük olur, örneğin cisim 3f uzaklıkta ise görüntüsü 1,5f olur.
Cisim merkezde ise, ışınlar kendi üzerinden geri döner ve görüntü merkezde, ters, gerçek ve cisimden aynı büyüklükte olur.
1:30:18Çukur Aynada Özel Durumlar: Cisim merkez ile odak arasında ise, görüntüsü merkezin dışında oluşur ve cisimden daha büyük olur.
Cisim odakta ise, ışınlar paralel gider ve görüntü sonsuzda oluşur.
Cisim odak ile ayna arasında ise, görüntü sanal, düz, aynanın arkasında ve cisimden daha büyük olur.
1:35:05Tümsek Aynada Görüntü Oluşumu: Tümsek aynada cisim sonsuzda ise, görüntü sanal, odakta ve noktasal olur.
Tümsek aynada cisim herhangi bir yerde ise, görüntü sanal, düz, odak ile ayna arasında ve cisimden daha küçük olur.
Tümsek aynada cisim f kadar uzaklıkta ise, görüntüsü f/2 uzaklıkta oluşur ve cisimden iki kat büyüktür.
1:38:15Çukur Ayna Özellikleri: Çukur aynada, odak ile tepe noktası arasındaki cismin görüntüsü aynanın arkasında sanal ve düz olarak oluşur.
Çukur aynada, odakın her iki tarafındaki cisimlerin görüntüsü gerçek ve ters olarak oluşur.
Cisim odak ile tepe noktası arasında ise görüntü sanal ve kocaman olur, odakın her iki tarafında ise görüntü gerçek ve ters olur.
1:39:33Küresel Ayna Sorusu: İki tarafı yansıtıcı olan küresel aynada, cisim aynaya yaklaştıkça görüntüsü büyür ve aynaya yaklaşır.
Cisim aynaya uzaklaştığında görüntüsü küçülür ve aynaya uzaklaşır.
Bu tür sorularda çizim yapmak veya sadece yorum yapmak yeterlidir.
1:43:09Optik Düzenekte Görüntü Oluşumu: Çukur aynada, cismin görüntüsü aynanın arkasında ters olarak oluşur.
Düzlem aynada, cisim aynaya ne kadar uzaklıkta ise görüntü de aynaya o kadar uzaklıkta oluşur.
Bu soruda önce çukur ayna, sonra düzlem ayna olduğu için önce çukur aynada görüntü oluşur, sonra düzlem aynada görüntü oluşur.
1:44:43Kırılma ve Prizma: Işığın saydam bir ortamdan başka bir saydam ortama geçerken ilerleme doğrultusunu değiştirmesine kırılma denir.
Havuza bakıldığında derinliğin gerçek değerinden az görülmesi, suya bırakılan kalemin kırık görülmesi ve gökkuşağı oluşumunda ışığın kırılması örneklerdir.
Normal, ortamları birbirinden ayıran yüzeye indirilen dikmeye denir.
1:46:05Kırılma Açısı ve Kırıcılık İndisi: Gelen ışının normalle yaptığı açıya gelme açısı, kırılan ışının normalle yaptığı açıya kırılma açısı denir.
Işığın kırıcılık indisi, ışığın boşluktaki hızının o ortamdaki hızına oranıdır ve birimi yoktur.
Az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçen ışık normale yaklaşarak yoluna devam eder.
1:48:18Işık Kırılması ve Kırılma Kanunları: Işık az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçtiğinde normale yaklaşarak yoluna devam eder.
Kırılma kanunlarından biri, gelen ışığın, kırılan ışın ve normalin aynı düzlemde olmasıdır.
İkinci kırılma kanunu olan Sinel Yasası'na göre, n₁sin₁ = n₂sin₂ formülü geçerlidir.
1:51:22Kırılma Durumları ve Özellikleri: Işık bir ortamdan başka bir ortama geçtiğinde ortalama hızı değişir; yoğun ortamlarda daha yavaş, az yoğun ortamlarda daha hızlı ilerler.
Hız ile dalga boyu doğru orantılıdır, frekans ise kaynağa bağlı olduğu için ortama bağlı değildir.
Dik bir şekilde gönderilen ışık, ortam değiştirdiğinde kırılmaya uğramaz.
1:53:32Çok Yoğun Ortamdan Az Yoğun Ortama Kırılma: Çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçen ışık normalden uzaklaşarak kırılır.
Sınır durumu, ışığın ortamları birbirinden ayıran yüzeyi yalayarak gittiği durumdur ve bu durumda gelme açısına sınır açısı denir.
Sınır açısından bir derece dahi daha büyük bir açıyla gönderilen ışık tam yansımaya uğrar ve geldiği ortama geri döner.
1:55:27Tam Yansıma Olayı: Tam yansıma olayı sadece yoğun ortamdan az yoğun ortama gerçekleşir.
Çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçen ışının hızı ve dalga boyu artar.
Frekans ve periyot değişmez.
1:56:42Tam Yansıma Olayı: Tam yansıma olayı sadece çok yoğun ortamdan (zenginlerden) fakirlere geçerken mümkündür, fakirlerin zenginleri beğenmesi gerçek hayatta mümkün değildir.
Serap olayı, çölde görünmeyen bir şeyin görünmesi ve yaz aylarında asfalt üzerinde su birikintisi gibi görünmesi tam yansıma nedeniyledir.
Fiber optik kabloların içerisinde veri aktarımı tam yansıma ile yapılır.
1:57:17Kırıcılık İndisi ve Sapma Açısı: Kırıcılık indisi, ışığın normale olan uzaklığına bağlıdır; normale daha yakın olan ortam daha zengindir ve daha yoğundur.
Sapma açısının artması için ışığın gelme açısının artırılması veya ikinci ortamın kırıcılık indeksinin artırılması gerekir.
Ortamlar birbirine yaklaştıkça sapma azalır, ortamlar aynı olursa ışık hiç kırılmaz.
1:02:51Tam Yansıma Koşulları: Tam yansıma olayı, ışığın zengin ortamdan fakir ortama geçerken gerçekleşir ve bu durumda ışık geri döner.
Tam yansıma için ışığın gelme açısının sınır açısını geçmesi gerekir.
Ortamlar arasındaki kırıcılık indisi farkı artırılırsa tam yansıma gerçekleşir, ancak ikinci ortamın kırıcılık indisi azaltılmalıdır.
2:06:37Görünür Derinlik ve Işık Kırılması: Görünür derinlik, ışığın kırılması nedeniyle oluşur; az yoğun ortamdan çok yoğun ortama bakıldığında cisim daha yukarıda görünür.
Balıkların suyun yukarısında görünmesi veya havuzun tabanının daha yukarıda görünmesinin nedeni ışığın kırılmasıdır.
Az yoğun ortamdan çok yoğun ortama bakıldığında cisim daha yakında, çok yoğun ortamdan az yoğun ortama bakıldığında cisim daha uzakta görünür.
2:08:49Küresel Ortamlarda Görüntü Oluşumu: Küresel ortamlarda cisim merkezde ise onu olduğu yerde görürsün çünkü tüm ışınlar dik gelir ve kırılmaya uğramaz.
Merkezden senden taraftaki bir cisme bakıyorsan onu daha yakında, merkezden senden uzak taraftaki bir cisme bakıyorsan onu daha uzakta görürsün.
Küresel cisimlerde merkezdeki bir cisme bakıyorsan onu olduğu yerde, merkezden senden taraftaki bir cisme bakıyorsan onu daha yaklaştırır, merkezden senden uzak taraftaki bir cisme bakıyorsan onu daha uzaklaştırır.
2:10:29Küresel ve Düz Ortamlarda Normal Çizimi: Düz ortamlarda normal, ortamları birbirinden ayıran yüzeye dik çizilir.
Küresel ortamlarda normal, merkezden çizilen doğrultuya dik çizilir çünkü merkezden çizilen çizgiler diktir.
Küresel ortamlarda ışık, zengin ortamdan fakir ortama geçerken normale yaklaşır, fakir ortamdan zengin ortama geçerken normalden uzaklaşır.
2:13:49Tam Yansıma Koşulları: Tam yansımaya uğraması için iki şart vardır: çok yoğun ortamdan az yoğun ortama (zenginden fakire) gönderilmesi ve gelme açısının sınır açısını geçmesi.
Camdan havaya sınır açısı 42 derecedir, bu nedenle 42 derecenin üstünde bir açıyla gönderilen ışınlar tam yansıma yapar.
Dik gelen ışınlar kırılmaya uğramaz ve yoluna devam eder.
2:14:34Işık Kırılması ve Tam Yansıma: Gelen ışın ile normal arasındaki açı 40 derece olduğunda, 42 derecenin altında olduğu için tam yansıma gerçekleşmez.
Dik gelen ışınlar kırılmaya uğramaz, normal çizilerek karşı ortama geçer.
Gelme açısı sınır açısından büyük olduğunda (50 derece), tam yansıma olayı gerçekleşir.
2:16:24Merceklerin Tanımı ve Türleri: Mercek, ışığın kırılması sonucunda ışınları bir noktada toplayabilen veya bir noktadan saçılıyormuş gibi dağıtan saydam ortamlardır.
İnce kenarlı mercek (yakınsak mercek), ışığı yakına getirerek toplayan ve asal eksene paralel gelen ışığı odağından geçecek şekilde yönlendiren merceklerdir.
Kalın kenarlı mercek (ıraksak mercek), ışığı dağıtarak asal eksene paralel gelen ışığı asal eksenden uzaklaştıracak şekilde yönlendiren merceklerdir.
2:18:46Merceklerde Odak Uzaklığı: Merceklerde odak uzaklığı ışığın rengine bağlıdır, aynalarda ise sadece eğrilik yarıçapına bağlıdır.
Kırmızı ışık en az kırılmayı seven, mor ışık en çok kırılmayı seven olduğundan, mor ışığın odak uzaklığı kırmızı ışığın odak uzaklığından daha büyüktür.
Ortamın kırıcılık indisi, merceklerde odak uzaklığına etki eder; ortamın kırıcılık indisi mercekten büyük olduğunda mercek karakter değiştirir ve normal davranır.
2:23:38Merceklerin Davranışları: Merceğin kırıcılık indisi ortamın kırıcılık indisinden büyükse, mercek karakter değiştirir; ince kenarlı mercek ışığı toplar, kalın kenarlı mercek ışığı dağıtır.
Merceğin kırıcılık indisi ortamdan büyükse, mercek normal davranır; ince kenarlı mercek ışığı toplar, kalın kenarlı mercek ışığı dağıtır.
Eğrilik yarıçapı ne kadar büyükse odak uzaklığı o kadar büyük olur, r arttıkça odak uzaklığı da artar.
2:25:00Merceklerin Türleri ve Özellikleri: Asal eksenleri çakışık üç mercekte, ışığın izlediği yol incelenerek merceklerin ince kenarlı (yakınsak) veya kalın kenarlı (ıraksak) olduğu belirlenir.
İnce kenarlı mercek çukur ayna gibi davranır, kalın kenarlı mercek tümsek ayna gibi davranır.
Özel ışınlar (paralel gelen odaktan geçer, odaktan gelen paralel gider, merkezden gelen ışın kırılmaya uğramadan yoluna devam eder) hem mercekleri hem aynaları hem ışınları hem görüntüleri anlamak için önemlidir.
2:27:05İnce Kenarlı Mercekte Özel Işınlar: İnce kenarlı mercekte optik merkeze gönderilen ışın hiçbir kırılmaya uğramadan yoluna devam eder.
Paralel gelen ışın odaktan geçer, ancak merceklerde ışık merceği geçer çünkü merceklerde kırılma olayı vardır.
Merkezden gelen ışın kendi üzerinden geri döner, bu nedenle merkezden gelen ışın odaktan geçer.
2:28:25İnce Kenarlı Mercekte Görüntü Özellikleri: Merceğin bu tarafındaki uzaklık ile diğer tarafındaki uzaklık eşit ise (2f), cisim odakta (f) konulursa görüntüsü diğer tarafta 2f olur.
3f'den gelen ışın 1,5f'ye gider, bu durumda görüntü gerçek olur.
Görüntü sanal olduğu tek durum, odak ile tepe noktası arasında cismin girmesi durumunda, bu durumda görüntü aynanın arka tarafında ve sanal olur.
2:31:35Kalın Kenarlı Mercekte Özel Işınlar: Kalın kenarlı mercek tümsek ayna ile aynıdır, paralel gelen ışın odaktan geçmez, uzantısı odaktan geçecek şekilde kırılır.
Kalın kenarlı mercek ışığı dağıtır, doğru gelen ışın paralel gider.
Optik merkeze gönderilen ışın kırılmaya uğramadan yoluna devam eder, merkezden gelen ışın odaktan geçer.
2:33:18Merceklerde Kırılma ve Odak Uzaklığı: Paralel gelen ışığın uzantısı odaktan geçecek şekilde yoluna devam eder ve bu durumda odak uzaklığı artar.
Kırmızı ışık kırılmayı daha az seven, yeşil ışık ise kırılmayı daha çok seven bir ışık türüdür.
Merceğin kırılma indisi azaltıldığında veya ortamın kırıcılık indisi arttırıldığında, kırılma azalır ve kırılan ışığın uzantısı K noktasından geçebilir.
2:36:51Merceklerde Işık Yolunun Analizi: Tek renkli ışığın izlediği yol verildiğinde, odak uzaklıkları hesaplanabilir ve sadece bir yerde odaklanma yaşanabilir.
Kalın kenarlı mercekte odağa doğru gelen ışın asal eksene paralel bir şekilde gider.
Kalın kenarlı mercekte iki EF iki durumu vardır: ikiye doğru gelen ışın iki EF'ten gider gibi gider.
2:39:21Merceklerde Işık Yolunun Belirlenmesi: İnce kenarlı mercekte iki EF iki EF durumu vardır: ikiye doğru gelen ışın iki EF'ten gider gibi gider.
Kalın kenarlı mercekte odağa doğru gelen ışın asal eksene paralel bir şekilde gider.
İnce kenarlı mercekte iki EF iki EF durumunda, ışığın bir EF'den geldiği ve diğer EF'ye gittiği belirlenir.
2:40:37İnce Kenarlı Mercek Özellikleri: İnce kenarlı mercekte paralel gelen ışınlar odaktan geçer ve üçüncü yolu izler.
İnce kenarlı mercek normalde ışığı asal eksenine doğru yaklaştırır (toplar), bu durumda merceğin kırıcılık indisi ortamın kırıcılık indisinden daha büyüktür.
Eğer mercek ışığı uzağa doğru itiyorsa (dağıtıyorsa), bu kalın kenarlı mercek gibi davranmış demektir ve merceğin kırıcılık indisi ortamın kırıcılık indisinden daha küçüktür.
2:42:03Merceklerde Görüntü Oluşumu: Cisim merkezin dışında ise (örneğin 3EF), paralel gönderilen ışınlar odaktan geçer ve ışınların kendileri kesiştiği için gerçek, ters ve boyu cismin yarısı olan bir görüntü oluşur.
Cisim merkezde ise (2EF), ışınların kendileri kesiştiği için gerçek, ters ve boyu cismin aynısı olan bir görüntü oluşur.
Cisim odakta ise ışınlar kesişmez, bu nedenle görüntü sonsuzda olur.
2:43:46Farklı Konumlardaki Görüntüler: Cisim odakla merkez arasında ise (örneğin 1,5EF), görüntüsü 3EF'de olur, boyu cismin iki katı olur ve gerçek, ters ve büyük bir görüntü oluşur.
Cisim odakta ise (F/2), ışınların uzantıları kesiştiği için sanal, düz ve cismin iki katı boyunda bir görüntü oluşur.
İnce kenarlı mercekler büyüteç olarak kullanılır, mikroskoplarda ve fotoğraf makinelerinde tercih edilir.
2:45:37Kalın Kenarlı Merceklerde Görüntü: Kalın kenarlı merceklerde görüntüler her zaman sanal, düz, küçük ve odak ile mercek arasında olur.
Tümsek aynada da benzer durum vardır: cisim nerede olursa olsun görüntüsü her zaman odak ile ayna arasında ve kendisinden küçük olur.
Kalın kenarlı mercekler tümsek aynada olduğu gibi görüntüler sanal, düz, küçük ve odak ile mercek arasında oluşturur.
2:46:36Merceklerin Kullanım Alanları: Mercekler görme kusurlarının giderilmesinde (miyop ve hipermetrop göz kusurunda) kullanılır.
Teleskop, mikroskop, büyüteç, fotoğraf makinesi, kamera ve araç farları gibi cihazlarda mercekler kullanılır.
Miyop göz kusuru, uzağı net görememe durumudur ve kalın kenarlı (ıraksak) mercekle giderilir.
2:47:30Miyop Göz Kusuru ve Mercek Kullanımı: Miyop göz kusuru, göz yapısından dolayı ışığın düşmesi gereken yerin önüne düşmesiyle oluşur.
Kalın kenarlı mercek kullanılarak ışık daha uzağa atılır ve düşmesi gereken yere düşer, böylece görüntü oluşur.
Gözümüzün içerisinde orijinal merceğimiz ince kenarlı mercektir.
2:48:54Hipermetropi ve Mercekler: Hipermetropi, miyopun tersi bir durumdur ve yakını göremez.
Hipermetropi ince kenarlı mercekle düzeltilir, bu mercek ışığı düşmesi gereken yerin arkasına düşürdüğü ışığı odak noktasına getirerek görüntüyü netleştirir.
Kalın kenarlı merceklerde, cisimden merceğe paralel bir ışın gönderildiğinde, mercek ışığı dağıtır ve paralel gelen ışınların uzantıları odaktan geçer.
2:51:13Görüntü Türleri: Gerçek görüntüler perde üzerine düşürülebilirken, sanal görüntüler perde üzerine düşürülemez.
Gerçek görüntülerde cisim bir tarafta, görüntü diğer tarafta ise görüntü gerçek görüntüdür.
Gerçek görüntüler hem x ekseninde hem de y ekseninde terstir, ancak iki boyutlu cisimlerde sadece y ekseninde terstir.
2:55:10Renkler: Işık renkleri ve boya renkleri birbirinden farklıdır.
Işık renklerinde ana renkler kırmızı, mavi ve yeşil olup, bu üç renk bir araya geldiğinde beyaz ışığı ortaya çıkarır.
Işık renklerinde ara renkler sarı, magenta ve siyah olup, ana renkler bir araya geldiğinde beyaz ışığı, ara renkler bir araya geldiğinde siyah ışığı oluşturur.
Boya renklerinde ana renkler siyah, magenta ve sarı olup, bu üç renk bir araya geldiğinde siyah ışığı oluşturur.
2:58:13Işık Renkleri ve Boya Renkleri Arasındaki İlişki: Magenta ışık renklerinde mavi ve kırmızı, siyah ışık renklerinde mavi ve yeşil, sarı ışık renklerinde kırmızı ve yeşil bulunur.
Magenta ve sarı ışık renklerini bir araya getirdiğimizde, iki tane olan kırmızı ışık rengini elde ederiz.
Siyah ve sarı ışık renklerini bir araya getirdiğimizde yeşil ışık rengini elde ederiz.
Siyah ve magenta, siyah ve kırmızı, sarı ve mavi, magenta ve yeşil ışık renklerini bir araya getirdiğimizde her zaman siyah ışık rengini elde ederiz.
59:35Renklerin Görünümü: Bir cisim siyah görünür çünkü gözümüze hiçbir ışık gelmez, siyah ışık yoktur.
Kırmızı yüzey mavi ve yeşil ışıkları yansıtmaz, sadece kırmızı ışığı yansıtır, bu nedenle kırmızı görünür.
Yeşil yüzey sadece yeşil ışığı yansıtır, kırmızı ışığı yansıtmaz, bu nedenle yeşil görünür.
1:01:37Filtre Kullanımı: Siyah filtre kendi renklerini ve komşu renklerini geçirir, diğer renkleri geçirmez.
Mavi zemin siyah filtreden geçtiğinde mavi görünür, kırmızı zemin siyah filtreden geçtiğinde siyah görünür.
Yeşil zemin siyah filtreden geçtiğinde yeşil görünür, kırmızı zemin siyah filtreden geçtiğinde siyah görünür.
1:04:09Beyaz Işık ve Filtreler: Beyaz ışık içerisinde bütün renkleri barındırır: kırmızı, sarı, yeşil, mavi ve mor.
Yeşil filtre yeşili ve komşularını (kırmızı, turuncu, sarı, mavi, mor) geçirir.
Kırmızı domates yeşil filtreden geçtiğinde siyah görünür, sarı muz yeşil filtreden geçtiğinde yeşil görünür, yeşil biber yeşil filtreden geçtiğinde yeşil görünür.
1:06:21Farklı Işıklarda Görünüm: Kırmızı, yeşil ve beyaz kaplı kitaplar sarı ışık altında aydınlatıldığında, kırmızı kitap kırmızı görünür, yeşil kitap yeşil görünür, beyaz kitap sarı görünür.
Sarı ışık kırmızı ve yeşil ışıklarından oluşur.
Beyaz her rengi yansıtır, bu nedenle üzerine gelen kırmızı ve yeşil ışıkların toplamı sarı renk verir.
1:08:38Saydam Camlar ve Filtreler: Saydam camlar sadece kendilerini ve komşu renklerini geçirir, diğer renkleri geçirmez.
Sarı filtre kırmızı ve yeşili geçirir, maviyi geçirmez.
Kırmızı filtre yeşili geçirir, kırmızıyı geçirmez.
10:16Yeşil Filtre Sorusu ve Cevap: Yeşil filtre sayesinde yeşil renk geçebiliyor.
Sorunun cevabı kırmızı ve yeşil olarak A şıkkı olarak belirleniyor.
1:10:36İkinci Video Duyurusu: İkinci videoda nokta atışı yazılıda hangi soruların gelebileceği gösterilecek.
Bu videonun amacı konuları tekrar etmek ve sorular çözerek öğrenmek.
İkinci videoyu izledikten sonra sınava gönül rahatlığıyla gidilebileceği belirtiliyor.
1:10:58Kapanış: İzleyicilerden yüksek not almak için gereken emeği verildiği söyleniyor.
Kanala abone olunması isteniyor.
İzleyicilere ve sevdiklerine iyi bakmaları ve Allah'a emanet olmaları tavsiye ediliyor.

10. Sınıf Fizik Optik Dersi: Yazılı Hazırlık

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir