• Buradasın

    10. Sınıf Anadolu'da Moğol İstilası ve İkinci Beylikler Dönemi

    youtube.com/watch?v=vM4tIELvpiw

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, bir öğretmenin 10. sınıf tarih dersinde Anadolu'da Moğol İstilası ve sonrasında gelişen ikinci beylikler dönemi konusunu anlattığı eğitim içeriğidir.
    • Video, Anadolu'daki ilk Türk beyliklerinin ortak hedeflerinden başlayarak, İlhanlar devleti, Selçuklu-Harzemşah-Moğol ilişkilerini, Yassıçemen Savaşı ve Baba İshak İsyanı gibi önemli olayları kronolojik olarak ele alır. Ardından Moğolların Anadolu'ya girişi, Köse Dağ Savaşı ve Sultan Baybars'ın Anadolu'ya gelmesi anlatılır. Son bölümde ise Moğol zulmüne karşı Türkmenlerin tepkileri, ikinci beylikler dönemi ve tasavvuf ehlinin Anadolu'daki sosyal huzura katkıları incelenir.
    • Videoda ayrıca Mevlana, Hacı Bektaş Veli ve Yunus Emre gibi tasavvuf ehlinin Anadolu'daki sosyal huzura katkıları ve Mevlevilik ile Bektaşilik tarikatlarının yayılması da ele alınmaktadır.
    İlk Türk Beylikleri ve Moğol İstilası
    • İlk Türk beylikleri (Danişmentler, Mengücekliler, Artuklular) ortak hedefler doğrultusunda düşmanlar karşısında birlikte hareket etmişlerdir.
    • Bu beylikler, Anadolu hakimiyeti anlamında birbirleriyle mücadele etmişlerdir.
    • Haçlıların Anadolu'yu hedef almalarında Selçuklular ile Danişmentler birlikte hareket etmişlerdir.
    01:30İlhanlar Devleti
    • İlhanlar, 1256-1353 tarihleri arasında varlığını sürdürmüş, Cengiz Han'ın torunu Hülagu Han tarafından kurulmuş bir Moğol devletidir.
    • Tebriz merkezi olmak üzere İran coğrafyasında kurulmuş, kendi bayrakları ve paraları olan İlhanlar Moğolların büyük kanuna bağlı olarak yaşamışlardır.
    • 1295'ten sonra tam bağımsız bir şekilde hareket etmeye başlamışlardır.
    02:01Selçuklu-Harzemşah-Moğol İlişkisi
    • Selçuklular ile Harzemşahlar, Moğollara karşı ittifak yapmışlardır.
    • Bu ittifak, Celaleddin Harzemşah'ın Ahlat'ı işgal etmesi üzerine bozulmuştur.
    • 1230 tarihli Yassıçemen Savaşı'nda Selçuklular kazanmış ve Harzemşahlar devleti yıkılmıştır.
    03:43Baba İshak İsyanı
    • 1240 tarihinde Yesevilik tarikatını yaymaya çalışan Baba İlyas, Türkiye Selçuklu Devleti tarihindeki en büyük isyan hareketini başlatmıştır.
    • İsyanın nedenlerinden biri, İkinci Kıyas Keyhüsrev'in dine aykırı hareket ettiği şeklinde ifade edilmiştir.
    • Gerçekte ise, Moğolların önünden Anadolu'ya kaçan Türkmen kitlelerinin sosyal ve ekonomik düzeni bozmaları neticesinde Baba İlyas ve Baba İshak kendi kontrollerini kurma düşüncesidir.
    05:05İsyanın Yayılması ve Bastırılması
    • İsyancılar Sivas, Amasya, Kayseri gibi şehirleri ele geçirmiş ve Konya'yı tehdit etmeye başlamışlardır.
    • Dönemin sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev, başkenti terk etmek durumunda kalmıştır.
    • Baba İshak'ın yakalanmasıyla birlikte isyan daha da büyümüş, ancak güçlükle de olsa Türkiye Selçukluları bu isyan hareketini bastırabilmiştir.
    05:57Alaaddin Keykubat'ın Moğol Tehlikesine Karşı Tedbirleri
    • Alaaddin Keykubat, devlet içerisinde otoritesini sağlamak için sultanı değiştirebilecek güçte olan emirleri ortadan kaldırmış ve mallarını devlet hazinesine almıştır.
    • Ticari faaliyetlere zarar veren Ermenileri itaat altına almış ve Harzemşahların devletindeki bazı devlet adamlarını Türkiye Selçuklu Devleti'nin himayesi altına almıştır.
    • Şehir, kale ve surları güçlendirmiştir.
    07:12Köse Dağ Savaşı
    • 1243 tarihinde Anadolu tarihinin dönüm noktası olan Köse Dağ Savaşı'nda, Moğollar Anadolu'ya girerek Erzurum'u ele geçirip yağmalamış ve halkın çoğunluğunu kılıçtan geçirmişlerdir.
    • Türkiye Selçuklu Devleti, Moğollarla bir savaşın kaçınılmaz olduğunu görerek Gürcü-Frank paralı askerlerin olduğu Halletmen II'nin gönderdiği kuvvetlerle yaklaşık 83 bin civarında bir ordu hazırlamıştır.
    • Köse Dağ Savaşı'nda Türkiye Selçuklu Devleti kaybetmiş, II. Gıyaseddin Keyhüsrev Konya'ya çekilmiş ve bu savaş Türkiye Selçuklu Devleti'nin çöküş sürecinin başlamasına neden olmuştur.
    09:21Moğol Dönemi ve Sultan Baybars
    • 1243'ten sonraki dönemde Anadolu'da Moğol dönemi başlamıştır.
    • II. veya III. Gıyaseddin Keyhüsrev döneminde, küçük yaşlı tahta çıktığı için vezir Muhittin Süleyman Pervane yönetimi ele almıştır.
    • Süleyman Pervane, Moğolların desteğini alan ve bir taraftan onlarla iyi geçinen, diğer taraftan da Moğolları Anadolu'dan atmak için Memlük Devleti Sultanı Baybars'tan yardım istemiştir.
    10:11Elbistan Savaşı
    • Sultan Baybars, 1277'de Elbistan Savaşı'nda Moğolları mağlup etmiş ve Kayseri'ye kadar ilerlemiştir.
    • Süleyman Pervane'nin yardıma gelmemesi ve kış şartlarının yaklaşması nedeniyle Sultan Baybars geriye dönmüştür.
    • Süleyman Pervane'nin amacı, Sultan Baybars'la Moğolları karşı karşıya getirerek Moğolların Anadolu üzerindeki yetkisinden kurtulmaktı.
    10:53Moğolların Anadolu'daki Zulmü ve Türkmenlerin Tepkisi
    • Sultan Baybars'ın ayrılmasından sonra İlhanlı hükümdarı Abaka Han, Elbistan Savaşı'nın intikamını almak için Anadolu'ya girecek, Süleyman Pervaneyi öldürtecek ve Anadolu'da ikiyüz bine yakın insana katledecektir.
    • Moğol zulmüne karşı Anadolu'daki Türkmenler ilk tepkiyi göstereceklerdir.
    • Moğollara karşı tepkilerin ilk örneklerinden biri Hatıroğlu Şerafettin Bey'in Kayseri'deki isyanıdır ve Karamanoğlu Mehmet Bey de bu isyana destek verecektir.
    12:03İkinci Beylikler Dönemi
    • İkinci Beylikler dönemi, Türkiye Selçukluları'nın doğudan gelen Türkmenleri Bizans sınırına yerleştirmesiyle başlamıştır.
    • 1243'ten sonra Türkmenler bağımsız hareket etmeye başlamış, ancak daha sonra İlhanlı Devleti'ne biat etmek zorunda kalmışlardır.
    • İlhanlı hükümdarı Ebu Said Bahadır Han'ın 1335'te varis bırakmadan ölümünden sonra Türkmen beyleri tamamıyla bağımsız olacaklardır ve Anadolu'da İkinci Beylikler dönemi başlamıştır.
    13:02İkinci Beylikler
    • İkinci Beylikler arasında Ramazanoğulları (Adana), Osmanoğulları (Söğüt-Domaniç), Karamanoğulları (Konya), Germiyanoğulları (Kütahya), Hamitoğlu Oğulları (İsparta-Antalya), Menteşeoğulları (Muğla), Eşrefoğulları (Beyşehir Tekebeyliği), Karasioğulları (Balıkesir), Dulkadiroğulları (Elbistan), Candaroğulları (Kastamonu-Sinop), Canikoğulları (Samsun), Aydınoğulları (Aydın), Saruhanoğulları (Manisa), Eratnalılar (Orta Anadolu), Kadı Burhanettin Devleti (Orta Anadolu) bulunmaktadır.
    13:44Moğollar Sonrası Anadolu'daki Mutasavvıflar
    • Moğol baskısının artmasıyla birlikte Anadolu'da oluşan kargaşa ortamında halk tasavvuf ehli manevi otoritelere sığınmaya başlayacaktır.
    • Mevlana Celaleddin Rumi, Hacı Bektaş Veli ve Yunus Emre gibi isimler Anadolu'da sosyal huzurun sağlanmasında önemli rol oynamıştır.
    • Mevlevilik 13. yüzyılda Sultan Veleddin tarafından teşkilatlandırılmış, kurulan mevlevihaneler Mevlevi lin Bağdat'tan Rumeli'ye kadar geniş bir alanda yayılmasında etkili olmuş, Türkiye Selçuklu, İkinci Beylikler dönemi ve Osmanlılar döneminde de Anadolu'da en çok etkileyen tarikatların başında gelmiştir.
    14:48Bektaşilik ve Yunus Emre
    • Mevlana Celaleddin'den sonra Sultan Veleddin tarafından kurulan Mevlevilik tarikatı, Hacı Bektaş Veli tarafından kurulan Bektaşilik tarikatı ise 13. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Ankara, Kırşehir, Konya ve Kayseri'de önemli faaliyetler yapacak ve buralar Bektaşilerin ilk önemli merkezleri olmuştur.
    • Yunus Emre, milli ve islami değerleri birlikte yansıtan şiirleriyle 13. yüzyılın karışık içerisi içerisinde Anadolu insanlarını hayranlık ve uyandıracak, sosyal huzurun sağlanmasına hizmet edecek.
    • Yunus Emre'nin en önemli özelliği Farsça'nın etkin olduğu bir dönemde Türkçe konuşan halka yönelik şiirler yazması ve bu şiirler yoluyla Türkçe konuşan halka tasavvufu sevdiren isim olması yönüyle önem taşımaktadır.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor