Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Osmanlı İmparatorluğu'nun tarihini anlatan bir belgesel formatındadır. Videoda Sultan I. Mahmud'un hayatı, saltanatı ve ölümü detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Video, Osmanlı İmparatorluğu'nun gerileme döneminin başlangıcını ve Patrona Halil isyanını anlatarak başlar. Ardından 35 yaşında tahta çıkan Sultan I. Mahmud'un saltanatı, Patrona Halil'i ortadan kaldırması, askeri başarıları ve reformları ele alınır. Son bölümde ise Sultan I. Mahmud'un vefatı ve cenaze merasimi anlatılır. Video, ünlü tarihçi İsmail Hakkı Uzunçarşılı'nın aktardığı, Sultan I. Mahmud'un aslında vefat etmediğini ve diri diri toprağa verildiğini iddia eden bir olayla sona erer.
- 00:04Osmanlı İmparatorluğu'nun Gerileme Dönemi
- İnsanlık tarihinde tüm toplumlarda iktidar ele geçirmek, hükmetmek ve yönetmek arzusu bulunurdu.
- Osmanlı Devleti'nde de bu arzu nedeniyle kardeş kavgaları yaşanmış ve kan dökülmüştür.
- 26 Ocak 1699'da imzalanan Karlofça Antlaşması ile Osmanlı İmparatorluğu ilk kez toprak kaybetmiş ve bu antlaşma gerileme döneminin başlangıcı olmuştu.
- 00:43Lale Devri ve Patrona Halil İsyanı
- 1718'deki Pasarofça Antlaşması'ndan sonra devleti yönetenler arasında Avrupa'dan geri kalındığı fikri kabul görmüş ve Avrupa örnek alınarak reformlar başlatılmıştır.
- Bu dönemde yapılan reformlarla birlikte lüks hayat, israf ve tüketim artmış, ek vergiler getirilmiş ve toplumda sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ve çevresine karşı sosyal tepkiler ortaya çıkmıştır.
- Patrona Halil adlı bir yeniçeri, etrafına topladığı başıbozuklarla isyan çıkarmıştır.
- 01:28Sultan III. Ahmet'in Tahttan İstifası
- İsyanın büyümesi üzerine Padişah III. Ahmet, isyancıların isteklerine boyun eğerek tahttan feragat etmiştir.
- 1 Ekim 1730'da oğluna "İşte benim akıbetim, devleti ehliyetsiz vezirlerin eline bırakma" diyerek nasihat ederek saltanatı yeğeni I. Mahmud'a devretmiştir.
- 01:54Sultan I. Mahmud'un Hayatı
- 27 yıl süren kafes hayatından sonra tahta geçen Sultan I. Mahmud, 2 Ağustos 1696'da İstanbul'da doğmuştur.
- Babası 22. Osmanlı Padişahı Sultan II. Mustafa, annesi Saliha Valide Sultan'dır.
- 8 yaşından beri kafes hayatı yaşadığı halde zekası, iyi niyeti ve kuvvetli karakteri sayesinde kendini geliştirmiştir.
- 02:47Sultan I. Mahmud'un Padişahlığı
- Patrona Halil İsyanı sebebiyle padişah olduğunda 35 yaşındaydı.
- Zor bir dönemde tahta çıkan Sultan I. Mahmud, padişahlığının ilk günlerinde kendisini tahta çıkaran isyancıların isteklerini yerine getirmek zorunda kaldı.
- Sultan III. Ahmet devrinde yapılmış olan köşk ve konakların çoğu isyancıların istekleri sonucu yakılıp yıkıldı.
- 03:19Patrona Halil'in Ortadan Kaldırılması
- Sultan I. Mahmud isyancılara boyun eğmiş gibi görünse de, onları ortadan kaldırmak için planlar yapıyordu.
- 15 Kasım 1730'da vezirlik rütbesi ile Rumeli Beylerbeyliği'ne getirileceği vaadiyle huzura çağrılan Patrona Halil, daima birlikte hareket ettiği 900 muhafızını dışarıda bırakıp sadece iki yardımcısıyla Topkapı Sarayı'na girdiğinde yakalanıp ortadan kaldırıldı.
- 28 Ocak 1731'de adamlarının Patrona'nın kanını gütme iddiası ile başlattıkları ayaklanmayı padişah fırsat bildi ve sancak-ı şerif'i sarayın önüne çıkartarak halkı serseri takımına karşı savaşa çağırdı.
- 04:30Sultan I. Mahmud Dönemindeki Başarılar
- Sultan I. Mahmud'un saltanat dönemi için Osmanlı Devleti'nin son parlak devir demek yanlış olmaz.
- Osmanlı Devleti'nin gerileme sürecini bir süreliğine yavaşlatmayı başarmıştır.
- Belgrad, Sırbistan ve Eflak Avusturyalılardan, Rusya ile yapılan savaş sonucunda Rusya'nın Kırım üzerindeki baskısını kaldırma ve Türkmen Fetihi Nadir Şah ile doğu hudutlarını güvence altına alan anlaşmalar imzalanmıştır.
- 05:06Teknolojik ve Eğitim Reformları
- 1729 yılında Osmanlı Devleti'ne giren Fransız asıllı Humbaracı Ahmet Paşa'nın öncülüğünde Humbaracı Ocağı büyük bir gelişme sağlamış ve havan topu üretimine başlanmıştır.
- I. Mahmud, Osmanlı'da ilk kez Kara Mühendishanesini kuran padişah olmuştur.
- Osmanlı'nın ilk kâğıt fabrikası olan Yalova Kâğıthane 1745 yılında faaliyete geçmiştir.
- 06:07Sultan I. Mahmud'un Kişiliği ve Yönetimi
- Karakter sahibi, azimli, müşfik, merhametli, dikkatli ve sabırlı bir insandı.
- Babası ve amcasının düştüğü hatalara düşmemiştir.
- Ülke meseleleriyle hep yakından ilgilendi ve sürekli Divan-ı Hümayun toplantılarına katılarak halkın dertlerini dinledi.
- 06:37Sultan I. Mahmud'un Vefatı ve Duygusal Sonu
- 24 yıl süren saltanatının son iki yılı ağır hastaydı, hastalığı günümüzde varis denilen damar genişlemesi ile başlamıştır.
- 13 Aralık 1754'te atının üzerinde Ayasofya Camii'ne namaza gittiğinde, dönüşte Topkapı Sarayı'nın kapısından girer girmez hizmetlilerin kollarına düştü ve bilinci kapandı.
- Cansız sayılan bedeni saray hamamına götürüldü ve yarım saat içinde Sultan III. Osman'a biat merasimi düzenlendi.
- 08:44Sultan I. Mahmud'un Yaşamı
- Cenaze merasiminden sonra III. Osman ve devlet erkanı saraya döndüler, mezarin başında sadece kur'an okuyan genç bir hafız kalmıştı.
- Hafız, yatsı namazı saatinde kur'an okuduğu sırada toprağın altından boğuk sesler ve feryatlar geldiğini duydu.
- Hafız, Sultan Mahmud'un sesini tanır ve "Ölmemiş, diri diri gömülmüş" diyen adamcağızın karşısında ne yapacağına karar veremeyen Kızlarağası, III. Osman'ı uyandırarak durumdan haberdar etti.
- 09:36Sultan I. Mahmud'un Gerçek Durumu
- Tahta çıkmayı beklemiş olan yeni padişah, hafızı hemen ortadan kaldırmalarını emretti ve bir daha da genç hafız rastlanmadı.
- Ünlü tarihçi Profesör İsmail Hakkı Uzunçarşılı'nın aktardığına göre Sultan I. Mahmud vefat etmemiş, derin bir komaya girmiş ve öldü sanılıp diri diri toprağa verilmişti.
- Böylece Sultan I. Mahmud, tarihin sayfalarına canlı canlı mezara konulan padişah olarak geçti.