Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Türkiye'de Rus edebiyatını en iyi bilen edebiyatçı Ataol Behramoğlu'nun eşliğinde St. Petersburg'u gezen bir belgesel formatındadır. Sunucu, şehrin tarihini ve Dostoyevski'nin hayatını anlatırken, Behramoğlu da şehrin önemli noktalarını ziyaret ederken bilgiler vermektedir.
- Video, Deli Petro'nun 1703 yılında St. Petersburg'u kurma hikâyesiyle başlayıp, Dostoyevski'nin 1821'de Moskova'da doğumundan, Petersburg'daki yaşamına, "Suç ve Ceza" ve "Karamazov Kardeşler" gibi önemli eserlerinin yazıldığı mekanlara kadar uzanan bir anlatım sunmaktadır. Belgesel, şehrin mimari özellikleri, tarihi ve Dostoyevski'nin bu şehirdeki yaşamı hakkında detaylı bilgiler içermektedir.
- Videoda ayrıca Senna Meydanı, Garaj Danskaya Sokağı, Raskolnikov'un yaşadığı ev, Puşkin Anıtı gibi Dostoyevski'nin eserlerinde önemli yer alan mekanlar ziyaret edilmekte ve Behramoğlu'nun "Leningrad 1988" şiirini okuması da yer almaktadır. St. Petersburg'un 300 yıllık tarihi, faşist kuşatması ve büyük yazarların yaşadığı bir mekan olarak önemi vurgulanmaktadır.
- 00:20St. Petersburg'in Kuruluşu
- Rus İmparatoru, heykel şehri yapma görevini Bakü, Kars ve St. Petersburg için vermiş, ancak Kars'ta Rus heykelleri kalmamış, İmparatorun rüyası Petersburg'da gerçekleşmiş.
- 1703 yılında Rus Çarı Petro, Rusya'nın Avrupa'ya açılan bir kapısı olmasını istemiş ve Baltık Denizi kıyısındaki bataklığa şehir kurma hayalini gerçekleştirmiştir.
- Petersburg, yüzlerce ırgat, savaş tutsağı ve kölenin ölümü pahasına inşa edilmiş, üç kere büyük sel bastıysa da Petro yılmamış ve şehri yeniden kurmuştur.
- 02:01Petersburg'un Edebi Mirası
- Deli Petro'nun hayalle kurduğu Petersburg, sonraki dönemlerde pek çok yazarın ve sanatçının hayal kurduğu bir şehir olmuştur.
- Pushkin için Petersburg ihtişamın göstergesi, Dostoyevski için ise yeraltında yaşayanların, ezilenlerin insancıkları olmuştur.
- Türkiye'de Rus edebiyatını en iyi bilen edebiyatçı Ataol Behramoğlu, Petersburg'un eşsiz güzelliklerini ve Dostoyevski'nin hayatını anlatmak için bu şehri ziyaret etmiştir.
- 04:25Petersburg'un Edebi Önemi
- Petersburg, Rus edebiyatının kalesi olarak Gogol ve Puştin gibi pek çok edebiyatçıya ev sahipliği yapmış ve ilham vermiştir.
- Dostoyevski, Petersburg'u diğerlerinden farklı algılamış ve kitaplarında bu şehri ve insanlarını asıl kahramanlar olarak yer vermiştir.
- Dostoyevski, Petersburg'un büyülü hayaletlerine dair anlatımlar yapmış ve şehrin mavi alacakaranlıkta buharlaşıp kayboluşunu betimlemiştir.
- 06:16Dostoyevski'nin Hayatı
- Fyodor Mihayloviç Dostoyevski, 11 Kasım 1821 tarihinde Moskova'da doğmuş, altı çocuklu ailenin ikinci çocuğuydu.
- Babası Mihail, hastanede yoksullara hizmet etmiş, ancak alkole bağımlı ve sıkı disiplinli biri olmuştu.
- Dostoyevski, babasının hastanesindeki hastalarla vakit geçirmiş ve ileride romancılığında bu insanların hikayelerini anlatmaya başlamıştır.
- 07:18Petersburg'daki İlk Yılı
- Dostoyevski, Moskova'da ilk öğrenimini tamamladıktan sonra Petersburg'a gitmiş ve annesini kaybettiğinden beri zorlaşan durumunu yaşamıştır.
- Petersburg'un arka sokaklarında, Rusya'nın en derin acılarını yaşayanların mahallesinde bir ev kiralamış ve burada "Insancıklar" adlı ilk kitabını yazmaya başlamıştır.
- Dostoyevski, Petersburg'a geldiğinde köyden ayrıldığı güzel, sıcak, güneşli günde karşılaştığı pis, soğuk, çamurlu bir şehir görmüş ve asık suratlı insanlarla dolu bir ortamda yaşamıştır.
- 08:18Dostoyevski'nin İlk Evinin Ziyareti
- Dostoyevski'nin 1842'den 1847'ye kadar yaşadığı Petersburg'daki ilk evinin önünde durulmuş ve bu evin 19. yüzyılın ortalarından bugüne kadar varlığını sürdürdüğü belirtilmiştir.
- Dostoyevski, 1842'den 1845'e kadar bu evde yaşamış ve burada "Insancıklar" adlı ilk kitabını yazmıştır.
- Dostoyevski, Petersburg'da genellikle köşe evleri tercih etmiş ve bir kiliseye yakın olmasını istemiştir.
- 11:38Dostoyevski'nin Yazarlık ve Politik Hayatı
- Dostoyevski'nin ilk kitabı "Insancıklar" halk tarafından büyük ilgiyle karşılanmış, ancak ikinci kitabı "Öteki" ve diğer eserleri aynı ilgiyi bulamamıştır.
- Askerlikten nefret eden Dostoyevski, askerlik görevinden istifa ederek yazarlık hayalleri kurmuş ve politikayla ilgilenmeye başlamıştır.
- 23 Nisan 1849 tarihinde devlet aleyhindeki bir komploya karıştığı iddiasıyla tutuklanan Dostoyevski, ölüm cezasına çarptırılmış ve Petersburg'un meydanında idam edilecekler arasına alınmıştır.
- 13:35Dostoyevski'nin Yaşamındaki Travmalar
- Dostoyevski, idam cezasına mahkum edilmiş ve kurşuna dizilmişti, ancak son anda cezası Sibirya'ya sürgün cezasına dönüştürülmüştür.
- Dostoyevski'nin babası, köylüler tarafından öldürüldüğü söylenen bir toprak sahibi hekimdi.
- Bu büyük travmalar, Dostoyevski'nin sara hastalığına neden olduğu düşünülmektedir.
- 15:25Dostoyevski'nin Petersburg'daki Yaşamı
- Sovyet döneminde, Dostoyevski'nin idam cezasına mahkum edildiği meydanda bir tiyatro binası yapılmıştır.
- Dostoyevski, sürgün dönüşünde Petersburg'da bir köşe başında ev tutmuş ve evinin yakındaki Senya Meydanı'nı kitaplarına laboratuvar olarak kullanmıştır.
- Senya Meydanı, bir bataklık üzerinde oluşmuş ve Petersburg'un en ünlü ticaret merkezi haline gelmiş, köylülerin mallarını pazarladığı bir alan olmuştur.
- 17:11Dostoyevski'nin Yaşamındaki Önemli Olaylar
- 1870 yılında Dostoyevski, "Yurttaş" adlı derginin redaktörü olarak Çar II. Alexander'ın izin almadan yayınladığı konuşması nedeniyle üç gün gözaltında kalmıştır.
- Senya Meydanı'ndaki kalabalık, Dostoyevski için büyük bir gözlem imkanı yaratmıştır.
- Kitaplarında daha çok aşağı tabakadan insanlar ve suçluları işleyen Dostoyevski için Senya Meydanı önemli bir yer olmuştur.
- 18:20Petersburg'un Yapısı ve Dostoyevski'nin Görüşü
- Petersburg, 42 adanın üzerine kurulmuş, kanallar ve köprülerle birbirine bağlanmış bir şehirdir.
- Puşkin'in Petersburg'u, kurucusu Petro'nun hayalindeki gibi, Bizans'tan esinlenerek inşa edilmiş, Moskova'dan çok farklı bir ruh halindeydi.
- Dostoyevski için Petersburg, binalardan çok binalarda yaşayan insanlardı; geniş caddelerine değil, kenarda kalan sokaklarına bakıyordu.
- 21:00Dostoyevski'nin Özel Hayatı ve "Suç ve Ceza"
- Dostoyevski'nin özel hayatı yazarlığı kadar iyi gitmiyordu; sara nöbetleri sıklaşırken kumar da vücudunu sarmıştı.
- Kumar borçları yüzünden sıkıntıya düşen Dostoyevski, yayımcılardan yazmadığı romanların avanslarını alarak yaşıyordu.
- "Suç ve Ceza" romanı, bu zorlu ortamda doğmuş ve hem suçun hem cezanın psikolojisini inceliyordu.
- 22:14Raskolnikov'un Evi
- Raskolnikov'un evi, Garaj Danskaya Sokağı ve Stoly Peaulog Sokağı'nın buluştuğu noktada bir köşe evdir.
- Romanda Raskolnikov en üst katında küçük bir odada yaşamaktadır ve on üç basamaklı bir evde oturur.
- Bu bölgedeki insanların trajik yazgıları, Dostoyevski'nin tüm insanlık için iyilik felsefesine temel oluşturmuştur.
- 28:32Petersburg'un Geçmişi ve Günümüzü
- Petersburg, 1904-1924 yılları arasında Petrograd, 1924-1991 yılları arasında Leningrad olarak anılmıştır.
- 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından şehrin ismi yeniden St. Petersburg olarak değiştirilmiştir.
- Petersburg, Almanlar tarafından 30 Ağustos 1941 tarihinde kuşatılmış ve 900 gün kuşatma altında kalmıştır.
- 29:52Petersburg'taki Dostoyevski ve Puşkin Anıtları
- Konuşmacı, Petersburg'a ilk kez 1970'lerde (o zamanlar Leningrad adıyla biliniyordu) ve 1988'de tekrar geldiğini belirtiyor.
- 1988'de Puşkin Parkı'nda "Leningrad 1988" adlı bir şiir yazdığını ve bu şiirin yaz aylarında yazıldığını söylüyor.
- Dostoyevski'nin Puşkin'in hayranı olduğunu, tüm Rus yazarlarının Puşkin'den esinlendiğini ve Dostoyevski'nin onların başında geldiğini belirtiyor.
- 30:48"Leningrad 1988" Şiiri
- Şiirde genç Puşkin anıtının, beyaz yaşmaklı bir kocakarı ve iri kalçalı bir kadının olduğu anlatılıyor.
- Şiirde Puşkin Parkı'nın sabah güvercinleri, Orhan Veli'yi anımsatan genç Puşkin ve yoksul giyimli bir küçük kızın anıtın önünde fotoğraf çektirildiği tasvir ediliyor.
- Şiirde Puşkin'in elini uzatamadığı küçük kızın büyüdüğünde "Yevgeni Onegin'i" okuyacağı ve Orhan Veli'yi bileceğine dair bir umut ifade ediliyor.
- 32:35Puşkin Parkı'ndaki Rastlantı
- Şiir okuduktan sonra parktan çıkarken genç bir delikanlıya rastladığını ve onun da şair olduğunu öğrendiğini anlatıyor.
- Genç delikanlı Puşkin'i çok sevdiğini ve anıta her geçişinde bakıldığını belirtiyor.
- Konuşmacı, delikanlıyı St. Petersburg Askeri Okulu'nda okuduğunu ve geleceğin bir subayı olacağını, aynı zamanda bir barış adamı olduğunu öğreniyor.
- 34:36Petersburg'un Köprüleri ve Kanalları
- Petersburg'un köprülerle birbirine bağlanan ve kanallarla birbirinden ayrılan bir şehir olduğu belirtiliyor.
- Köprülerin şehirde farklı hayatları birbirinden ayırıp, insanların arasında cılız bir bağ kurduğu açıklanıyor.
- Yekaterina Kanalı'nın (daha sonra Griodof Kanalı adını alan) 18. yüzyılın ortalarında İmparatoriçe Katerina tarafından açıldığı ve Dostoyevski'nin romanlarında "kanal" olarak geçtiği anlatılıyor.
- 35:56Dostoyevski'nin Romanları ve Köprüler
- Coşkin Köprüsü'nün Kokşkin adlı bir tüccarın adını taşıdığı ve Petersburg'un en kısa sokaklarından biri olduğu belirtiliyor.
- Raskolnikov'un cinayeti işlemeye giderken bu köprüden geçtiği varsayıldığı anlatılıyor.
- Dostoyevski'nin birçok romanının (Suç ve Ceza, Beyaz Geceler, Başkasının Karısı, Öteki gibi) kahramanlarının bu köprülerden geçtikleri ve çevredeki evlerde yaşadıkları belirtiliyor.
- 37:35Dostoyevski'nin Kişisel Hayatı
- Dostoyevski'nin karısı öldükten sonra sekreteri Ani Grigoriyevna ile evlendiğini, ancak bu evliliğin onun hayatında bir fon müziği gibi kaldığını söylüyor.
- Dostoyevski'nin evlendikten sonra yeniden borçlanıp kumarhanelerde dolaşmaya başladığını ve bir kız çocuğu sahibi olduğunu, ancak bu çocuğun kısa bir süre sonra öldüğünü anlatıyor.
- Dostoyevski'nin Petersburg'da son yaşadığı evin bugün Dostoyevski Müzesi haline dönüştürüldüğünü belirtiyor.
- 38:31Dostoyevski'nin Son Evini
- Dostoyevski Sokağı adını taşıyan Jamskaya Sokağı ile Kuznecney Sokağı'nın kesiştiği noktadaki 1 numaralı evin 3. katında Dostoyevski'nin son yıllarını geçirdiği apartman dairesi bulunuyor.
- Dostoyevski'nin 1846'da bu evde bir oda kiralamış, birkaç ay kaldıktan sonra ayrılmış, ancak yaşamının son üç yılında tekrar buraya dönmüş.
- Bu odada son yapıtı "Karamazov Kardeşleri"yi yazmaya başlamış ve yaşamdan ayrılmış.
- 41:06Dostoyevski'nin Son Yılları ve Ölümü
- Dostoyevski, "Suç ve Ceza" sonrası "Kumarbaz", "Bir Yazarın Günlüğü" ve "Karamazov Kardeşler" romanlarını yazmış, son yazdığı "Bir Büyük Günahkarın Yaşamı" adlı eserini tamamlayamamış.
- 1881 yılının Ocak ayında bir ciğer kanaması geçirerek yatağa düşmüş ve 28 Ocak 1881 tarihinde vefat etmiş.
- 31 Ocak 1881 tarihinde yapılan cenaze töreninde yaklaşık 30 bin kişi onu yürütmüş, eserleriyle onlarca yıl sonra bile binlerce okuru peşinden sürüklüyor.
- 42:34Petersburg'un Tarihi ve Dostoyevski'nin İzinde
- Petersburg'un 300 yıllık bir şehir olduğu ve 1703 yılında Petros'un kurduğu bir bataklık üzerine kurulduğu belirtiliyor.
- Şehrin üzerinde bulunduğu Neva Nehri'nin üzerindeki köprüler ve çevresindeki sarayların doğa ve mimari harikaları olduğu anlatılıyor.
- Petersburg'un (Petrograd) 1917 Devrimi'ne beşiklik yaptığı, Dünya Savaşı yıllarında acılar yaşadığı ancak büyük yazarların ve sanatçıların yaşadığı bir mekan olduğu vurgulanıyor.