Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- TRT Avaz'ın "Ayyıldızın İzinde" programının bu bölümü, sunucu, rehber Tengiz ve görüntü yönetmeni Mehmet Turan eşliğinde Gürcistan'ın Acara Özerk Cumhuriyeti'nde Ahıska Türkleri ve Borçalı bölgesindeki Kara Papak Türkleri hakkında bilgi veriyor.
- Video, 1944 yılında Stalin'in emriyle sürgün edilen Ahıska Türklerinin hikayesini anlatarak başlıyor ve Batum'dan Ahıska'ya yolculuk yapıyor. Ardından 90 yaşındaki Seyfettin dede ile yapılan röportaj, Özbekistan'da 16 yıl yaşadığını ve 1959'da Azerbaycan'a göç ettiğini, 64 yıl sonra vatanına dönüşünü anlatıyor. Son bölümde ise Borçalı bölgesindeki Kara Papak Türkleri ile tanışılıyor, şair Derviş Osman ile röportaj yapılıyor ve bölgenin tarihi ve kültürel mirası gösteriliyor.
- Belgeselde ayrıca 104 yaşındaki İshak dede, 86 yaşındaki bir dede, 14 yaşındaki Aşık Messi ve Nargile Mehdi gibi yerel halk ile tanışılıyor. TİKA tarafından tadilatı yapılan Yılmazlı köy okulu ziyaret ediliyor ve Kara Papak Türklerinin beşbin yıldır geleneklerini ve Türklüklerini yaşattıkları topraklarda sazlarıyla ve sözleriyle kalplerini aşmaları gösteriliyor.
- 00:47Ayyıldızın İzinde Programı
- Program, dünyanın farklı coğrafyalarında Ayyıldız'ın izinden yürümeye devam ediyor.
- Gürcistan'da Ahıska ve Kara Papak Türklerine misafir olduk.
- 1944'te sürgün edilen Ahıska Türklerinin vatan hasreti yetmiş yıldır devam ediyor.
- 02:23Ahıska'ya Yolculuk
- Çoruh nehri kıyısında Ahıska'ya doğru yolculuk başlıyor.
- Ahıska, Gürcistan'ın güneybatısında, Türkiye'nin kuzeydoğusuna düşen dağlık bir bölge.
- Ahıska Türkleri 1944 yılında Stalin'in emriyle Karadeniz'i Türklerden temizleme politikası kapsamında sürgün edilmişler.
- 03:57Yolculuk Detayları
- Ahıska'ya giden yol yaklaşık 180-200 kilometre uzunluğunda ve 4-5 saat sürebilir.
- Yolculukta Çoruh nehri üzerinde inşa edilen barajlardan birine rastlanıyor.
- Barajın inşaatı Türk firmaları tarafından yapılıyor ve bu Gürcistan'da Türk yatırımcıların önemini gösteriyor.
- 05:48Acara Özerk Cumhuriyeti
- Acara Özerk Cumhuriyeti'nde Türk bayrağı dalgalanıyor.
- Acara'da beş bölge bulunuyor: Helva Çuri, Keda, Şua, Heavy ve Hulu.
- Ahıska bölgesine girildiğinde rakım 2000 metrelik yüksekliklere ve yaylalara çıkıyor.
- 08:26Zorlu Yolculuk
- Dar ve virajlı yollarda ilerlerken çok sayıda Gürcü köyünden geçiliyor.
- Yolun halinden anlaşıldığı üzere iki aracın geçmesi neredeyse imkansız.
- Yolculuk yaklaşık 5 saat sürüyor ve zorlu bir deneyim sunuyor.
- 10:07Köy Ziyareti
- Yol üstündeki C Hareketi köyünde mola veriliyor.
- Köyde kışlık hazırlıkları devam ediyor, domates eziliyor ve kavanozlara konuluyor.
- Köyde yetişen üzüm pestil olarak hazırlanıyor ve karpuzun kabuğundan yapılan lezzetli bir tatlı bulunuyor.
- 12:32Yaşlı Dede Ziyareti
- Köyde resmi kayıtlara göre 104 yaşında olan İshak dede bulunuyor.
- Dede Türkçe biliyor ve kışın Batum'a geliyor.
- Yaşlı dede ve güzel köye veda edip Ahıska'ya doğru yola devam ediliyor.
- 14:03Ahıska'ya Varış
- Zorlu yollarda yaklaşık 5 saat süren yolculuk sonunda Ahıska'ya ulaşılıyor.
- Ahıska'nın girişinde şehre hakim bir noktada kurulu bulunan Beyaz Kale karşılıyor.
- Ahıska, Türkiye sınırına sadece 15 kilometre mesafede yer alıyor ve 1944 yılında sürgün edilen Ahıska Türklerinin pek azı bugün hayatta.
- 15:25Ahıska'nın Vale Köyünde Seyfettin Dede ile Röportaj
- Ahıska'nın Vale köyünde, 90 yaşındaki Seyfettin Dede ile röportaj yapılıyor.
- Seyfettin Dede, 1944 yılının 14 Kasım'da 20 yaşında iken sürgün edildiğini anlatıyor.
- Ruslar önce dost olarak geldi, ekin toplamaya yardımcı oldular, sonra gece saat 12'de kapıları çaldılar ve sürgün olduklarını söylediler.
- 17:42Sürgün Süreci ve Sonrası
- Seyfettin Dede ve ailesi hiçbir hazırlık yapmadan, mallarını ve evlerini bırakarak sürgüne gittiler.
- 23 gün yolda kalarak Taşkent vilayetine, oradan Antijen'e götürüldüler ve köylere dağıtıldılar.
- 16 sene Özbekistan'da yaşadıktan sonra Stalin'in ölümünden sonra açıklık oldu ve 1959'da Azerbaycan'a göç ettiler.
- 19:56Ahıska'ya Dönüş
- Seyfettin Dede 2008'de Gürcistan'a döndü ve 6 senedir burada yaşıyor.
- Gürcistan'da vatandaşlık alamadılar ancak yardım alıyorlar.
- Ahıska'ya döndüğünde köydeki evlerin çoğu bozulmuş durumda olduğunu, ancak babasının armut ağacının hala durduğunu gördü.
- 22:05Sürgün Deneyimi ve Türkiye'ye Duygular
- Seyfettin Dede, Türkiye'den çok mutlu olduğunu ve Türkiye'nin kendisine büyük yardım ettiğini belirtiyor.
- 1944-1947 yılları arasında 17 bin Türk sürgün edildi ve 17 bin kişi yollarda öldü.
- Seyfettin Dede, Türkiye'nin halkının toplanıp Ahıska'ya gelmesi gerektiğini ve Türkiye'nin bu toprağı terk etmemesi gerektiğini vurguluyor.
- 26:09Ahıska'ya Dönüş Yapan Diğer Türkler
- Ahıska'ya dönen diğer Türkler de vatanlarına dönmüş olmanın mutluluğunu yaşıyorlar.
- Cemile ve annesi, Azerbaycan'da doğup liseyi bitirdikten sonra dedelerinin vatanı olduğu için Ahıska'ya geldiler.
- Ahıska'da evlerine konuk olan Türk ailesi, yeniden vatanlarına dönmüş olmanın mutluluğunu yaşıyor.
- 28:31Gürcistan'ın Borçalı Bölgesi
- Gürcistan'daki yolculuk devam ediyor ve rotalar Azerbaycan sınırına çevriliyor.
- Borçalı bölgesi pek çok şehirden oluşuyor ve burada Kara Papak Türkleri yaşıyor.
- Tarihi İpek Yolu'nu takip ederek Kırmızı Köprü'de Kara Papak Türkleri ile buluşacaklar.
- 30:53Kırmızı Köprü'de Kara Papak Türkleri ile Tanışma
- Kırmızı Köprü'ye gelen konuk, Kara Papak Türkleri ile şarkılarla, türkülerle ve sazlarla karşılanıyor.
- Kara Papak Türkleri, Türk dünyasının baş tacı olarak tanımlanıyor ve bu topraklarda 5000 yıldır geleneklerini, göreliklerini ve türklüklerini yaşatıyorlar.
- Kara Papak Türkleri, en itibarlı askerleri olarak biliniyor ve cesur, yiğit, ince yürekli ve sevgi dolu bir üreye sahip.
- 33:24Kara Papak Türklerinin Özellikleri
- Kara Papak Türkleri, sadece Türkler olarak tanımlanıyor ve en itibarlı askerleri olarak biliniyor.
- Kara Papak Türkleri, cesur ve yiğit olmakla birlikte ince yürekli ve sevgi dolu bir üreye sahip.
- Kara Papak Türkleri, devlette, ticarette, insanperverlikte, insana bağlılıkta, sevgide ve yurtseverlikte önde giden bir topluluk.
- 32:33Kara Papak Türklerinin Tarihi
- Borçalı, Çala Kurtlar Vadisi olarak biliniyor ve kurtların yurdu olarak anılıyor.
- Kara Papak Türkleri, dedeciğim babadan burada kurt ağızda oğullar evlatlar yaşamış ve erliği, erenliği iyi gittiği demeli.
- Kara Papak Türkleri, dünya tarihi boyunca dünyaca ünlü olmuş tarihi kahramanlar ve destanlar yaratmış.
- 33:24Kara Papak Türklerinin Özellikleri ve Ayyıldız
- Kara Papak Türkleri, sadece Türkler olarak tanımlanıyor ve en itibarlı askerleri olarak biliniyor.
- Kara Papak Türkleri, cesur ve yiğit olmakla birlikte ince yürekli ve sevgi dolu bir üreye sahip.
- Ayyıldız, Türk bayrağının mührü olarak tanımlanıyor ve Türk dünyasının baş tacı olarak görülüyor.
- 36:12Gençlerin Ayyıldız Hakkındaki Görüşleri
- 14 yaşındaki Aşık Messi, Borsanın en küçük aşığı olarak tanıtılıyor ve ayyıldızın Türk bayrağı ve Müslümanların bir simgesi olduğunu belirtiyor.
- Aşık Messi, ay yıldızı gördüğünde kalbinde sevgi hissettiğini ve bu onun için baş tacı olduğunu söylüyor.
- Aşık Messi, "Kara Papak Elleri" adlı bir türkü söylüyor.
- 38:48Nargile Mehdi'nin Ayyıldız Hakkındaki Görüşleri
- Nargile Mehdi, Tiflis'te yaşayan ve talebeleri olan bir kişi olarak tanıtılıyor.
- Nargile Mehdi, Türkiye sınırını geçtiğinde ayyıldız bayrağını gördüğünde anlatamadığı bir sevinç ve yükseklik duygusu hissettiğini belirtiyor.
- Nargile Mehdi, Türkiye sınırını geçtiğinde "Ben de Türk'üm" demek istediğini söylüyor.
- 43:40Borçalı'nın İç Kısımlarına Yolculuk
- Borçalı'nın iç kısımlarına doğru yolculuk sürdürüldüğünde Yılmazlı köyünde ay yıldızlı bayrağa rastlanıyor.
- Yılmazlı köyünde TİKA tarafından tadilatı yaptırılmış bir okul bulunuyor.
- Okulun tadilatı 2012 yılında tamamlanmış ve camların değişmesi, içerisinin yenilenmesi, tefrişatın yapılması ve çocuk parkı yapılması gibi çalışmalar yapılmış.
- 46:05Programın Sonu
- Kafkasların koynunda kadim bir Türk boyu olan Kara Papak Türkleri'ne veda vakti geliyor.
- Şair Derviş Osman'a bırakılan sözle program sonlandırılıyor.
- Gürcistan'ın Borçalı bölgesinde yaşayan Kara Papak Türkleri, 5000 yıldır geleneklerini, göreliklerini ve türklüklerini yaşatıyorlar.