Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu belgesel, Execu Flight'ın 15-26 sefer sayılı özel jetinin Amerika Birleşik Devletleri orta batısında yaşadığı gerçek bir kazayı anlatıyor. Uçakta Florida gayrimenkul şirketinin yedi yöneticisi ve iki mürettebat (Kolombiyalı kaptan Oscar Chavez ve yardımcı pilot Renaultto Marquez) bulunuyordu.
- Belgesel, uçağın Dayton'dan Akron'a yaptığı uçuş sırasında yaşanan olayları kronolojik olarak anlatıyor. Uçak, kötü hava koşullarında Akron havaalanına yaklaşırken perdovites yaşayıp bir eve çarpmış ve tüm yolcular hayatını kaybetmiştir. Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu araştırmacıları, uçuş kayıtlarını, kokpit ses kayıtlarını ve personel kayıtlarını inceleyerek kazanın nedenlerini analiz ediyor.
- Belgeselde ayrıca pilotların hız ve irtifa kontrolündeki gecikmeleri, yorgunluk belirtileri ve standart prosedürleri ihlal etmeleri tespit ediliyor. Şirketin pilotların geçmişlerini bilmelerine rağmen onları işe alması ve eğitimlere katılmalarını sağlamaması gibi yönetim sorunları da ele alınıyor. Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu, kazanın muhtemel sebebinin ekibin yaklaşmayı yanlış yönetmesi ve şirketten kaynaklandığı sonucuna varıyor.
- 00:06Execu Flight 15-26 Sefer Sayılı Uçak Hakkında Bilgiler
- Execu Flight'ın 15-26 sefer sayılı özel jetinin yolculuğu sırasında yaşadığı olaylar anlatılmaktadır.
- Bu kaza yaşanmış gerçek bir kazadır ve resmi raporlara ve görgü tanıklarının ifadelerine dayanmaktadır.
- Uçakta yedi yolcu ve iki mürettebat bulunmakta, Florida gayrimenkul şirketinin yedi yöneticisi özel jeti Execu Flight'tan kiraladılar.
- 01:10Uçak Pilotları ve Uçuş Detayları
- Uçağın yardımcı pilotu Renaultto Marquez'e ikiz motorlu Hawker 700 uçuruyor ve muhtelif özel jetlerde dörtbin saatten fazla uçuş süresi var.
- Kaptan pilotu Oscar Chavez aslen Kolombiyalı olup özel jetlerde ve kargo uçaklarında altıbin saatten fazla uçuş süresi var.
- Hawker 700, yolcu memnuniyeti için içi tamamen yenilenmiş mükemmel bir uçak.
- 01:50Akron Havaalanı'na Yaklaşma
- Kontrolör uçakla iletişime geçip zipline 15-26'ya 3960 metreye alçalın talimat veriyor.
- Otomatik hava gözlemi, rüzgarın 290 derece açıdan saatte 13 km hızla eseceğini, 550 metrenin bulutlu olduğunu ve sıcaklığın 9 derece olduğunu bildiriyor.
- Mürettebat Akron'da muhtemel kötü havaya hazırlanırken, kaptan havaalanı yönlendirme evraklarına bakıyor ve yardımcı pilota baş açısı 249 diyor.
- 02:46Uçakta Yolcu İletişimi
- Bir şirket personeli nerede olduklarını sormak için kokpitte gitmeye karar veriyor ve kaptan pilot esprili bir biçimde "bakın burada yazıyor" diyor.
- Yardımcı pilot "uçuşta burada durabilirsiniz ama hava kötüleşecek, dikkatimiz dağılmamalı" diyor.
- Yolcu uçakları gibi kokpitle kabin arasında kapı yok, yolcu isterse kokpitte gelip soru sorabiliyor.
- 03:16Akron'a Yaklaşma ve Kontrolör İletişimi
- Uçak 2740 metreye alçalırken otomatik hava durum bilgilendirici, görüş mesafesinin 3 km olduğunu, sis olduğunu ve 180 metrenin parçalı bulutlu olduğunu bildiriyor.
- Mürettebat Akron'da havanın kötüleştiğini öğreniyor ve Akron'a hala iniş yapmak mümkün mü diye öğrenmeleri gerekiyor.
- Akron'a altı dakika kala mürettebatın dikkatini başka bir şey çekiyor: bir uçuş eğitimi, bir öğrenci pilotu 15-26'ya verilen pistte kötü havada iniş yapmayı öğretiyor.
- 04:02Kontrolör Talimatları ve Uçak İnişi
- Kontrolör hemen iletişime geçip zipline 15-26'ya havalimanına yönelen ve sizden daha yavaş bir uçak var, baş açısı 360, hızınızı saatte 310 kilometreye düşürün, alçalın ve 915 metrede kalın talimatı veriyor.
- Eğitim uçağı iniş yapıyor ve kontrolör 15-26 ile iletişime geçip uçağın iniş yaptığını, lokalizör 25 ile yaklaşabileceklerini iletiyor.
- Yere inen uçağın pilotu hava durumunu 15-26 sefer sayılı uçak mürettebatına iletiyor: "Merhaba, az önce lokalizörle indik, yaklaşırken görüş mesafesi minimumda."
- 04:47Uçak İnişinde Sorunlar
- 15-26 sefer sayılı uçak son yaklaşmaya başlarken piste olan mesafesi 6,50 km.
- Yardımcı pilot kaptana her şeyi yaptın mı, kontrol eder misin diye soruyor ve kaptan pilot kontrol ediyor.
- Havaalanına dört kilometre kaldı ama pilotlar hala pisti arıyor, bir süre sonra uçak bulutlardan çıkıyor ve kaptan pilot "yer göründü" diyor.
- 05:14Uçak Çarpması
- Yardımcı pilota devam et diyor ama uçak hızla irtifa kaybediyor ve kaptan yardımcı pilota "tamam tamam uçağı düzelt" diyor.
- Yardımcı pilot ne yapacağını şaşırmış durumda, motorlara güç verip kaptana tamamdır diyor.
- O anda kokpitte yüksel'in sesleri duyuluyor, kabinde yolcular neler olduğunu anlamaya çalışıyor ve pilotların çabalarına rağmen 15-26 sefer sayılı uçak bir eve çakılıyor.
- 05:52Kaza Sonrası Durum
- Execu Flight 15-26 sefer sayılı uçak iki katlı bir eve çarptı ve uçaktaki herkes hayatını kaybetti.
- Şans eseri çarpma sırasında iki katlı evde kimse yoktu.
- Bir süre sonra ulusal ulaşım güvenliği kurulu araştırmacıları olay yerine geliyor ve uçağın ilk önce sol kanadının yere temas ettiğini görüyorlar.
- 06:14Kaza Yerindeki İncelemeler
- Araştırmacılara uçağın yaklaşmada kumanda sorunu yaşadığını gösteren topraktaki büyük bir yarık var.
- Uçağın enkazındaki flapları ölçen araştırmacılar, flapların 45 derecede olduğunu görüyor.
- Araştırmacılar iniş için flapların 45 derecelik açıyla tamamen açıldığı ve pilotların iniş hazırlıklarını yaptığını, piste 3,50 kilometre kala çakıldığını öğreniyorlar.
- 06:52Motor İncelemesi
- Araştırmacılar uçağın motorlarına odaklanıyor ve uçak havaalanına yaklaşırken motorlar arıza mı yapmış diye bakıyorlar.
- Motorun içinde yalıtım malzemeleri ve toprak var, bunlar araştırmacılara çakılma sırasında motorların güç ürettiğini gösteriyor.
- Ulusal ulaşım güvenliği kurulu araştırmacıları hala bir ilerleme sağlayamadı ve kontrolörün olayı biraz aydınlatması umuduyla hava trafik kontrole bir ekip gönderiyorlar.
- 07:30Kontrolörün Açıklamaları
- Kontrolör, mayday çağrısı yok, sıradışı bir şey yok, sadece önlerindeki bir uçak yüzünden gecikme olduğunu söylüyor.
- Kontrolör, onlara baş açısını değiştirmelerini, hız azaltmalarını ve iniş izni alana kadar 915 metrede kalmalarını söylediğini belirtiyor.
- Saat 14:49:22'de piste uzaklıkları 8 kilometre iken iniş izni verdiğini ve 15-26'nın havaalanına uzaklığı 8 km iken eğitim uçağı iniş yapmış olduğunu, bu uzaklığın güvenli iniş için yeterli olduğunu söylüyor.
- 08:07Kaza Alanındaki Keşifler
- Kaza alanındaki araştırmacılar daha fazla ipucu bulmak için enkazı tarıyor ve pilotların uçakta bulundurmak zorunda oldukları kılavuzları buluyorlar.
- Araştırmacılar çok geçmeden o ana kadarki en önemli keşiflerini yapıyor: kokpi enkazında hücum açısı göstergesini buluyorlar.
- Göstergeye baktıklarında cihazın kırmızı şeritte olduğunu görebiliyorlar ve hücum açısı ibaresi kırmızı şeritte ise perdovites olmuştur, yani kanat artık uçmuyordur.
- 08:54Kokpit Ses Kayıtları ve Ağırlık Hesabı
- Uçağın kokpit ses kayıt cihazını kurtarıyorlar ve analiz için ulusal ulaşım güvenliği kuruluna gönderiliyor.
- Uçağın uçuş veri kayıt cihazı olmadığından, kokpit ses kayıt cihazı daha da önemli hale geliyor.
- Araştırmacılar kokpit enkazında bulunan belgelerle işe başlıyorlar ve belgelerde ağırlık ve denge hesabında yardımcı güç ünitesinden bahsedilmediğini görüyorlar.
- 09:40Ağırlık Hatası ve Performans Kaybı
- Araştırmacılar enkaz fotoğraflarına baktıklarında yardımcı güç ünitesinin olduğunu görüyor ve ilk izlenimleri çok fazla ağırlık taşıdıkları oluyor.
- Araştırmacılar uçağın belgelenen ağırlığı ve dengesinde bir hata bulduklarını düşünüyorlar.
- Pilotlar hesaplarını yardımcı güç ünitesini hesaba katmadan yapmıştı ama uçakta yardımcı güç ünitesi vardı.
- 10:04Gerçek Ağırlık Hesaplaması
- Araştırmacılar uçağın gerçek ağırlığını hesaplıyor ve yardımcı güç ünitesinin 135 kilo olduğunu görüyorlar.
- Uçağa yakıt koyan personele göre uçağa 3700 kilogram yakıt konmuş ama kayıtlara 3490 kilo olarak geçilmiş.
- Hesaplamalar sonucunda uçağın 130 kilo ağır olduğu ortaya çıkıyor ama bu ağırlık fazlalığı uçakta bir performans kaybı yaratacak kadar değil.
- 10:48Uçak Kaza Verilerinin İncelenmesi
- Hava trafik kontrolü radar verilerine göre uçağın havaalanına yaklaşırken hızı saatte 550 kilometreden 280 kilometreye düşmüş, ancak son iki dakikada hızı 240 kilometreye düşmüş ve sonra 180 kilometreye düşmeye devam etmiş.
- İrtifa profiline bakıldığında, uçak iki dakika boyunca 915 metrede seyrediyor ve sonra dik bir dalış yapıyor.
- Normal yaklaşmalarda süzülme yolu uçağın 3 derecelik açıyla piste inmesini sağlarken, bu durumda mürettebatın son yaklaşmaya çok geç başladığı ve pilotların geciktikten sonra çok dik ve normalden iki kat hızlı alçaldıkları görülüyor.
- 12:37Kokpit Ses Kayıtlarının İncelenmesi
- Kontrolör, eğitim uçağı ile ilgili gelen çağrıdan sonra pilotlara hızını 310 km'ye düşürüp alçalmalarını ve 915 metrede kalmalarını talimat veriyor.
- Pilotlar, daha yavaş iniş yapan bir uçak olduğunu öğrenince hızı düşürüyor, ancak kaptan pilot yardımcı pilotu 260 km hızla gittiğini uyarıyor.
- Kontrolör, eğitim uçağının indiğini ve lokalizör 25 ile iniş yapabileceklerini bildirdiğinde, pilotlar hızlarıyla ilgili tartışmaya başlıyor ve alçalmayı başlamayı unutmuşlar.
- 15:01Flapların Açılması ve Tehlikeli Yaklaşım
- Eğitim uçağı pilotunun "lokalizörle indik, görüş mesafesi minimum" dediği konuşmayı duyan pilotlar, yardımcı pilotun "flapları tam açıyorum" dediği konuşmayı duyuyorlar.
- Flaplar açıldıktan sonraki irtifa grafiğine bakıldığında uçak sertçe düşmeye başlamış, yardımcı pilot hızla uçağı yeniden rotaya sokmak için acele etmiş.
- Uçak çok yüksekte, çok yavaş ve flaplar tamamen açıkmış, bu durumda pilotların pas geçip yeniden inişi denemesi gerekiyordu.
- 15:58Pilotların Kişisel Durumları
- Yardımcı pilotun 4000 saatten fazla uçuş süresi olduğunu, bunun 3200 saatini kaptan pilot olarak geçirdiğini ve tüm kursları tamamladığını görüyorlar.
- Yardımcı pilot 50 yaşına yeni girmiş, belgelerinde alkol veya uyuşturucu tanısının olmadığını görüyorlar ama kazadan iki gün önce bütün gece çalıştığını görüyorlar.
- Şirketin yardımcı pilotların tecrübe kazanması için bir politikası vardı, boş uçuşlarda uçakları yardımcı pilotlar kullanıyordu.
- 17:49Kaptan Pilotun Durumu ve Yorgunluk
- İncelemelerde kaptan pilotun biraz uykusuz olduğunu görüyorlar, kazadan önceki gece uyumuş ama öncesinde dört gecede sekiz saat bile uyku süresi olmamış.
- Son alçalmanın başladığı yerden kayıtları dinlerken, mürettebatta iniş kontrol listesinin üstünden geçiyor ama yarısında duruyorlar, pilotların dikkatleri dağılmış gibi görünüyor.
- Kaptan kontrol listesini tamamlamak yerine dikkatini uçağın aşırı alçalmasına veriyor ve yaklaşmanın ciddi bir aşamasında yardımcı pilotu çok fazla yönlendiriyor.
- 19:03Temel Kuralların İhlali ve Sonuç
- Yerden yükseklikleri 155 metreden az, yani minimum alçalma irtifasından az, havaalanını görsel olarak görmeden o irtifaya inmemelilerdi ama alçalmaya devam ettiler.
- Pilotlar minimum irtifanın altında hala havaalanını aradıklarından ikisi de düşen hava hızını fark edemiyor, uçak perde vitese girmiş olsa bile bunu bile fark edemediler.
- Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu, kazanın muhtemel sebebinin ekibin yaklaşmayı yanlış yönetmesi, operasyon prosedürlerinden şaşması ve şirketten kaynaklandığı sonucuna varıyor.