Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, I. Dünya Savaşı serisinin dördüncü bölümü olup, Çanakkale Savaşı'nda İtilaf Devletleri'nin kara harekatını ve savaşın son dönemini anlatan tarihsel bir anlatımdır. Videoda General Hamilton, Alman Otto Liman von Sanders Paşa, Yarbay Mustafa Kemal ve General Monroe gibi önemli tarihi karakterler yer almaktadır.
- Video, İngiliz ve Fransız ortak donanmasının Çanakkale Boğazı'nı geçme çabalarının başarısızlığından sonra İtilaf Devletleri'nin kara harekatına geçişini, 25 Nisan 1915'te başlayan çıkarma harekatını ve Mustafa Kemal'in Anafartalar'da üçüncü cephe açma planını nasıl geri aldığını anlatmaktadır. Savaşın sonuçları, İtilaf Devletlerinin İstanbul'u ele geçirme planlarının başarısızlığı ve Türk ordusunun Balkan Savaşı'ndaki saygınlığını tekrar kazanması ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca Türk ordusunun karşı taarruzları, İngiliz zırhlısı Golyat'ın batırılması gibi önemli olaylar ve savaşın zayiat sayıları da paylaşılmaktadır. Video, bir sonraki bölümde Galiçya, Doğu ve Batı cephesinin anlatılacağını belirterek sona ermektedir.
- 00:04Gelibolu Çıkarma Harekatı'nın Planlanması
- İngiliz ve Fransız ortak donanmasının Çanakkale Boğazı'na geçme çabaları Osmanlı topçuları ve mayınları yüzünden başarısız olmuştu.
- İtilaf devletleri için İstanbul'a ilerlemek için tek yol kara harekatıydı ve 75 bin kişilik ordunun başına General Hamilton getirildi.
- Müttefik kuvvetleri komutanı Hamilton, çıkarma harekatı için Seddülbahir ve Küçük Arıburnu yakınlarındaki bir kumsal olarak iki ana çıkarma bölgesi belirledi.
- 01:26Osmanlı Savunma Planı
- Osmanlı ordusu deniz harekatının başarıyla püskürtülmesiyle moral üst düzeye çıkmıştı ancak İtilaf devletlerinin kara harekatı planladıkları haberi İstanbul'a ulaşmıştı.
- Alman Otto Liman von Sanders Paşa, Çanakkale cephesi orduları komutanlığına atanmış ve emrindeki altı tümenden oluşan yaklaşık 50-60 bin askeri hazırlamak için dört haftalık süre vardı.
- Liman Paşa, Türk birliklerini boğazın her tarafına dengeli bir şekilde dağıtmak yerine, muhtemel çıkarma bölgesi olarak düşündüğü Bolayır'a, yarımada'nın güneyine ve Asya bölgesine ikişer tümen şeklinde dağıttı.
- 02:42Çıkarma Harekatının Başlangıcı
- Müttefik kuvvetlerinin çıkartması 25 Nisan 1915 günü saat 4:20'de resmen başladı.
- Anzak askerleri filikalara binerek harekete geçti ancak sudaki güçlü akıntı nedeniyle filikalar sürüklenmeye başladı ve Anzaklar Kabatepe bölgesi yerine Küçük Arıburnu bölgesine çıkartma yapmak zorunda kaldılar.
- Arıburnu'nu gözetleyen 20 kişilik Türk birliğinin direnişe geçmesine rağmen karaya çıkan Anzak birlikleri sahile tutunmayı başardılar.
- 03:23Arıburnu'daki Çarpışmalar
- Yarbay Mustafa Kemal'in komuta ettiği 19. Tümen, 25 Nisan gecesi Conk Bayırı mevkiine geldi ve top seslerinin gelmesi üzerine çıkarma yapıldığını anlayıp durumu Liman Paşa'ya bildirerek çıkarma bölgesine doğru yola çıktı.
- 25 Nisan akşamüstüne kadar Anzakların ilk çıkarma tümeni sahile çıkışını tamamlarken Arıburnu'nun iç kesimlerine doğru ilerlemeye başladılar.
- 57. Alayın Arıburnu'na sevk edilmesiyle göğüs göğüse çarpışmalar sonucunda 10 bin kişilik Anzak ordusu ağır kayıplar vererek çıkarma yaptığı sahile geri çekilmek zorunda kaldı.
- 04:10Seddülbahir'deki Çıkarma
- İngiliz kuvvetleri saat 6:30'da Seddülbahir'deki İkiz Koyuna çıkarma yaptı, ancak Liman Paşa burada sadece koyu gözetlemeleri için 20 kişilik Osmanlı asker yerleştirmişti.
- Bin kişilik çıkarma yapan İngiliz taburunu yalnızca 20 kişilik Osmanlı askeri karşılamıştı ve kısa sürede şehit düştü.
- İngilizler 2000 kişiyi daha sahile çıkaran ve hiç kayıp vermeden ilerleyerek Alçak Tepe'yi ele geçirdiler, iki saat içinde dört tabur daha çıkaran İngilizler Karacaoğlan Tepesi'ni ele geçirmeyi başardılar.
- 05:10Ertuğrul Koyu Çıkartması
- Çıkarma öğrenilmesinden sonra bölgeye ancak 25 Nisan gecesi intikal edebilen Osmanlı birliklerinin gece boyu süren inatçı taarruzları sonucunda İngilizler Alçıtepe'ye 5 kilometre kala durdurulabildi.
- İngilizler İkiz Koyundan sonra Ertuğrul Koyu'na göz çevirdi, bu bölge Osmanlı kuvvetlerinin savunmayı en sıkı tuttukları yerlerden biriydi.
- General Hamilton, çıkarma botlarının sayısındaki yetersizlik nedeniyle kömür nakliye gemisine doldurulan İngiliz askerlerini Ertuğrul Koyu sahiline gönderdi.
- 05:58Ertuğrul Koyu Çıkartmasının Sonuçları
- Çıkartmadan önce sahil 4650 top mermisi ile bombardıman yağmuruna tutuldu, kömür gemisi sahile yaklaşarak kumsala 20 metre kala karaya oturdu.
- Osmanlı askerleri gemiden atlayan İngiliz askerlerinin hücuma geçmesiyle yoğun bir şekilde makineli tüfek atışına başladı.
- Gemideki yaklaşık 2000 Britanya askerinin tamamı daha sahile ulaşamadan hayatını kaybederken, aşırı asker kaybı nedeniyle çıkarma durdurularak akşam karanlığına ertelendi.
- 08:02Türk Taarruzları
- İtilaf devletleri var gücüyle Gelibolu'da tutunmaya çalışırken, Türk ordusu sadece mevzileri savunmakla kalmadı, zaman zaman karşı taarruzlarda da bulundu.
- İlk Türk taarruzu 27 Nisan 1915 sabahı Anafartalar kısmına çıkan İngilizlere karşı Arıburnu kesiminde gerçekleştirildi ancak İngiliz savaş gemilerinden açılan yoğun topçu ateşi nedeniyle ağır zayiatlar verilmesi üzerine taarruz kısa sürede yerini geri çekilmeye bıraktı.
- 1-2 Mayıs gecesinde Seddülbahir bölgesinde gerçekleştirilen ikinci taarruz ve 3-4 Mayıs gecesi yeniden taarruza karar verildi, ancak savaş gemilerinin açtığı şiddetli ateş sebebiyle taarruz tekrar durduruldu.
- 09:17Çanakkale Savaşı'nda İtilaf Kuvvetlerinin Stratejisi
- İtilaf kuvvetleri Seddülbahir ve Arıburnu'nda ilerleme sağlayamaması üzerine General Hamilton, Türk ordusunu çember içine alıp yok etmek için Suğla sahillerine çıkıp Anafartalarda üçüncü bir cephe açmaya karar verdi.
- Hedef, Conkbayırı ve Kocaçimentepe bloğunu ele geçirerek Çanakkale Boğazı'na inerek hakim olmaktı.
- Büyük takviyelerle güçlenen İtilaf kuvvetleri, 6-7 Ağustos gecesi Suğla Limanına çıkarak Anafartalara doğru ilerledi.
- 09:48Mustafa Kemal'in Anafartalar'daki Başarısı
- Anafartalar Grup Komutanı Albay Fevzi Bey'in askerin yorgunluğunu öne sürerek karşı saldırıda bulunmak istememesi nedeniyle görevinden alınıp yerine Mustafa Kemal getirildi.
- Mustafa Kemal, 9 Ağustos sabahı Azmak Derinin iki yönünden başlayan karşı saldırı sonucunda Kocaçimentepe ile Conkbayırı'nın stratejik öneme sahip noktalarını İngilizlerden geri aldı.
- İngilizler 21 Ağustos'ta kaybettikleri bölgeleri tekrar ele geçirmek için taarruza geçti, ancak başarılı olamayınca muharebeler savaşın sonuna dek sürecek olan siper savaşlarına dönüştü.
- 10:30İtilaf Kuvvetlerinin Çanakkale'deki Başarısızlığı
- 1915'in Aralık ayında İngiliz ve Fransız askerlerinin zayiat sayıları gazetelerde gösterilmeye başlanınca İngiltere ve Fransa'da halkın tepkisine yol açtı.
- Çanakkale'de yapılan başarılı Türk savunması karşısında İtilaf devletlerinin morali çökmüş ve Çanakkale'nin geçilebileceğine dair umutları tamamen yok olmuştu.
- Hamilton'un İngiliz hükümetine yaptığı ısrarlara rağmen cepheye artık tek bir asker bile gönderilmemekteydi, hatta Çanakkale'den iki tümen asker çekilerek Batı cephesine gönderilmişti.
- 11:08Çanakkale Savaşı'nın Sonuçları
- İngiliz Savaş Bakanı Lord Kitchener son defa bölgeyi ziyaret ederek artık Gelibolu'daki Türk savunmasını geçmenin mümkün olmadığını anlayarak Ocak 1916'da Çanakkale'deki kuvvetlerin geri çekilmesinin emrini verdi.
- Çanakkale Savaşı'nın sonuçları; İtilaf devletlerinin İstanbul'u ele geçirme planlarının başarısızlıkla sonuçlanması, Türk ordusunun Balkan Savaşı'nda zedelenen saygınlığını tekrar kazanması ve Mustafa Kemal Paşa'nın dünya harp tarihindeki yerini almış olmasıydı.
- Çanakkale Savaşı, Dünya Harbi'nin iki yıl daha uzamasına neden olmuş ve İtilaf devletlerinin Ruslara yardım götürememesi nedeniyle Rus İmparatorluğu'nda Bolşevik Devrimi'nin meydana gelmesine yol açmıştır.
- 11:50Çanakkale Savaşı'ndaki Zayiatlar
- İtilaf kuvvetlerinin zayiatları: Britanya 31.389 ölü, 9.780 kayıp, 78.748 yaralı; Fransa 9.000 ölü ve 18.000 yaralı; Avustralya 7.594 ölü, 18.500 yaralı; Yeni Zelanda 3.431 ölü, 4.140 yaralı.
- Osmanlı'nın zayiatı 77.643 şehit ve 97.000 yaralıydı, ancak şehit sayısı kayıp askerler ve esirlerle birlikte yaklaşık 100.000'e yakın olarak tahmin edilmekteydi.