Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu belgesel, 12 Kasım 2001'de New York'un Queens bölgesinde gerçekleşen Amerikan Havayolları 587 sefer sayılı uçuş kazasını anlatıyor. Belgeselde kaptan E. States ve yardımcı pilot Stan Molin, Ulusal Taşıma Güvenliği Kurulu'nun kıdemli müfettişi Benzin (veya John Goglia), polis müfettişi Michael Morli, Lois Shor ve New York Yangın Departmanı Şef Yardımcısı Beat Aydın gibi kişilerin hikayeleri aktarılmaktadır.
- Belgesel, 11 Eylül saldırılarından sadece iki ay sonra gerçekleşen bu kazanın kronolojik anlatımını sunuyor. Uçakın kalkıştan 89 saniye sonra türbülansa girdiği, pilotların kontrolü kaybettiği ve uçağın parçalanarak bir banyoya çarpması sonucu 265 kişinin hayatını kaybetmesi detaylı şekilde gösteriliyor. Soruşturma süreci, kuyruk yüzgecinin kopması nedeni olarak yardımcı pilotun pedalları aşırı sert kullanması hipoteziyle sonuçlanıyor.
- Belgesel, kazanın bir bombalı saldırı olmadığı kanıtlarını, kara kutuların içeriğini ve soruşturma ekibinin karşılaştığı zorlukları da ele alıyor. Ayrıca kazada hayatını kaybedenlerin ailelerinin acısı, mahalle sakinlerinin yaşadığı şok ve uçak endüstrisindeki güvenlik düzenlemelerine etkisi de belgeselde yer alıyor.
- New York'da Uçak Kazası
- Kalkıştan saniyeler sonra Amerikan Havayolları'nın 587 sefer sayılı uçağı belada kaldı.
- Uçak, New York'un Queens bölgesinde bir zamanlar huzurlu olan bir banyonun ortasına düştü.
- Kazada 265 kişi hayatını kaybetti ve her yerde cesetler bulunuyordu.
- 00:29Kazanın Önemi
- 587 sefer sayılı uçak kazası, bugüne kadar yapılan en kapsamlı ve şaşırtıcı soruşturmalardan birini tetikleyecek.
- Kazanın gerçekleri uçak endüstrisini derinden sarsacak ve böyle bir şey daha önce hiç olmamıştı.
- Gelişmiş bilgisayar simülasyonları sayesinde Queens uçak kazasında tam olarak ne olduğunu meydana çıkarıyoruz.
- 01:20Kazanın Tarihi ve Önkoşulları
- 11 Eylül 2001 Amerika'nın gözyaşlarına boğulduğu gün.
- 12 Kasım 2001'de aynı felaket tekrar yaşanıyor gibi bir olay gerçekleşti.
- 11 Eylül olaylarının vahşeti Amerikalıların zihninde hala canlı ve havacılık sektörünün en büyük kaygısı güvenlik.
- 02:10Uçak ve Pilotlar
- Amerikan Havayolları'nın 587 sefer sayılı uçağın personeli, Dominik Cumhuriyeti'ne üç buçuk saatlik bir uçuş için son hazırlıkları yaptı.
- Kıdemli pilot kaptan E. States ve yardımcı pilot Sistem Moli, uçağın dış kısmını dikkatlice gözden geçirdi.
- 271 yolcu Dominik Cumhuriyeti'ne uçacaktı, bunlar arasında 83 yaşındaki Hipolito Algorova ve 73 yaşındaki eşi Ubensiya da vardı.
- 03:14Uçak ve Yolcuların Hazırlıkları
- Yaşlı çift, hayatlarının sonbaharını yaşamak için anavatanlarına dönmeye karar vermişti.
- Yaşlı çift havaalanında uçuş saatinden oldukça önce ulaştı ve havayolları bir önceki uçakla uçmalarını teklif etti.
- Uçak A300-605 R model, 266 kişi taşıma kapasiteli bir yolcu uçağıydı ve yaklaşık 13 yıl önce Avrupa'da yapılan Amerikan Havayolları'nın 37.000 saat uçuş yapmış en eski uçaklarından biriydi.
- 04:22Kalkış Hazırlıkları
- Bu yolcu uçağı hizmet veren en emniyetli uçaklardan biri olarak görülüyordu ve emniyet sıkı güvenlik önlemleriyle pekişiyordu.
- Her yolcu uçağa binmeden önce iki defa arandı ve saat 8:30'da kalkması gereken uçak rötar yaptı.
- Saat 9:00'da 271 yolcunun hepsi uçaktaki yerini almıştı.
- 04:46Kalkış Süreci
- Hazırlıklar tamamlandı, uçuş öncesi kontroller tamamlandı ve 587 sefer sayılı uçak 31L numaralı pistte hız almaya başladı.
- Hava açıktı ve yardımcı pilottan Moli bir ayakta uçağı kaldırabilecektir.
- Saat 9:11'de 587'den hemen önceki Japon Havayolları 747 sefer sayılı uçağı kalkış izni aldı.
- 05:22Kalkış İndirimi ve Uyarılar
- Kontrolör Mola ve State, onlardan önce kalkan Japon uçağının hava türbülansına sebep olabileceğini söyledi.
- Amerikan 587 için uçuş izni ağır.
- Kaptan State, önden giden Japon uçağı ile arasında emniyet mesafesi bırakması gerektiğini biliyordu.
- 05:41Kalkış Yolculuğu
- Uçuş güzergahına göre Queens bölgesindeki Jamaica Körfezi'nin rake ve yarımadasının üzerinden geçeceklerdi.
- 12 Kasım Kıdemliler Günü resmi tatil ama herkes tatil yapmıyordu.
- Emniyet amiri Michael Morri ile karısı çalışacaklar, iki yaşındaki oğulları Michael Juniora Michael'ın kayınvalidesi bakacaktı.
- 07:10Kalkış Süreci ve Türbülans
- Saat 9:14:29 kalkış turuna başladı.
- Saat 9:15'te 587 sefer sayılı uçak 520 metreye yükseldi.
- Bir saniye sonra uçak sallanmaya başladı ve pilotlar türbülansı muhtemelen önden giden Japon Havayolları'na ait uçaktan geldiğini biliyorlardı.
- 08:05Kontrol Kaybı
- Kaptan uçağın hızını 460 kilometreye yükseltti, o yükseklikte mümkün olan maksimum hız.
- Fakat saniyeler sonra uçak tekrar kurgulandı ve Moli harekete geçti.
- Pedalları kullanarak kumanda aletini önce sağa sonra sola döndürdü ve uçağı istikrara kavuşturmaya çalıştı.
- 08:52Kazanın Oluşumu
- İki dakikadan az süre geçmiş olmasına rağmen 587'nin başı büyük belada.
- Havadaki 260 insanın ve aşağıdaki yüzlerce insanın hayatı tehdit ediyordu.
- Kalkıştan 89 saniye sonra 587'nin başı belada ve yardımcı pilot Moli kumanda cihazlarıyla savaşıyordu.
- 09:20Kazanın Gözlemleri
- 53 yaşındaki New York Yangın Departmanı Şef Yardımcısı Beat Aydın, 11 Eylül'den bu yana ilk defa tatil yapıyordu.
- Uçak sarsılıyordu ve normalden daha alçakta olduğunu gördü.
- Uçak birden parçalara ayrılmaya başladı, sol kanadın arkasındaki kısmın dumanlar çıkararak koptuğunu ve alev aldığını gördü.
- 10:37Kazanın Sonucu
- 9:16:15 geçe 587 hızla yere çarptı.
- 9:20 geçe kazayı gören bir pilot, JFK'deki hava trafik kontrolü uyardı.
- Aşağıda amatör bir kameraman korkutucu sahneyi kameraya aldı ve "Bu uçak düştü, inanamıyorum" dedi.
- 11:24Kazanın Sonuçları
- Evler ezildi ve yandı, her yerde uçak parçaları vardı.
- Olay mahalline ilk gelenlerden biri yangın departman şef yardımcısı Pit. Aydın oluyor, her yerde ceset vardı.
- Bazı kurbanlar hala uçak koltuklarına kemerle bağlanmıştı ve Pit. Aydın için bu manzara baştan aşağı çok tanıydı. 11 Eylül yeniden yaşanıyordu ama bu kez kendi mahallesi darbe almıştı.
- 12:25Uçak Kaza ve Felaket Haberi
- Polis müfettişi Michael Morli, uçağın evinin yakınında düştüğünü öğrenince ailesinin durumunu endişelenmeye başladı.
- Morli'nin eşi Lois, işe gidiyordu ki korkunç bir telefon aldı ve evinin yandığını söyledi.
- Felaket haberi şehre yayıldı ve Associated Press'ten Queens'e bir uçak düştüğü bilgisi geldi.
- 13:54Şehir ve Ülkenin Tepkisi
- New York'un tüm yetkililer alarma geçti ve belediye başkanı yardım etmek için olay yerine gitti.
- New Yorklular tekrar saldırıya uğradıklarını düşünüyor, şehirde hayat durdu ve Özgürlük Anıtı binası boşaltıldı.
- Amerika Birleşik Devletleri kısmen kilitlendi, havaalanları kapatıldı, F-15 kartalları havalandı ve tüneller köprüler kapatıldı.
- 14:33Olay Yerindeki Çatışma
- Uçak, Newport Meydanı ve 131 Sahil Caddesi'nin kesiştiği yerdeki dört evi ezdi ve caddedeki beş ev alevler içinde kaldı.
- Michael Morli olay yerine geldiğinde sevdikleri ortalarda olmadığı ve polis memurlarının evde kimsenin olmadığını söylediği için çaresiz kaldı.
- Kurtarma araçları yollar kullanılamaz haldeydi ve Lois, oğlunu bulmak için polis kordonunda tutuldu.
- 16:27Ailelerin Arayışı
- Polis şefi, Michael Morli'ye ailesini bulması için izin verdi ve trajedinin gerçekleştiği alana gelenler bilgi beklemeye başladı.
- Hector Algorova, ailesinin uçakta olduğunu düşünerek umut ediyordu ve Lois, Jason'ın hayatta olup olmadığını öğrenmek için koşuyordu.
- Michael Morli, sevdiklerinin mahallede bir yere sığınmış olmasını umut ederek evden eve dolaşıyordu.
- 18:11Mutluluk ve Umutsuzluk
- Lois, Marka ve Jason'ı canlı gördüğünde tüm endişeleri geçti ve onları sıkıca sararak ağladı.
- Michael Morli'nin komşusu ona ailesini gördüğünü söyledi ve onlar da hayatta olduklarını öğrendi.
- Yardımcı pilotun babası Stan Moldin, telefonda sarsıcı bir haber aldı ve Santo Domingo havaalanında akrabalarını bekleyenler korkunç gerçekle karşılaştı.
- 20:22Kazanın Sonuçları ve Soruşturma
- Belediye başkanı Juliani, basın toplantısında 132 kişiye ulaştığını ve uçakta resmi yolcu listesinde 255 yolcu ve uçuş personeli olduğunu söyledi.
- Juliani, Hector'a ailesinin o uçakta olduğunu bizzat kendisi söyledi.
- 11 Eylül olaylarının üzerinden sadece iki ay bir gün geçmişti ve Beyaz Saray'dan açıklama bekleniyordu.
- 21:32Soruşturma ve Sorular
- Beyaz Saray basın sözcüsü, ilk bilgilerin değişme olasılığı olduğunu ve soruşturma Ulusal Taşıma Güvenliği Kurulu tarafından yürütüldüğünü belirtti.
- Federal Afet Yönetim Merkezi, soruşturmaya iki kişi gönderdi.
- 587 sefer sayılı uçuş neden felaketle sonuçlandı ve en emniyetli uçaklardan biri neden havada parçalanmaya başladı?
- 22:10Uçak Kazası Soruşturması Başlıyor
- Amerikan tarihinin en büyük uçak kazalarından birinin ardındaki gerçekler ve bunun havacılık endüstrisindeki etkisi anlatılacak.
- Kazadan bir saat sonra Ulusal Taşıma Güvenliği Kurulu'nun görevlisi, önceki büyük kazaları soruşturmuş bir müfettiş soruşturmayı yönetti.
- Soruşturmanın ilk saatlerinin çok kritik olduğu bilinen müfettiş, enkaz toplamaya başladı.
- 23:07Kaza Alanında İpuçları
- Kaza alanının yanı sıra çevrede ve tanıklardan da önemli ipuçları toplandı.
- Uçak enkazı geniş bir alana saçılmıştı ve polis, ordu tekneleri ve sahil yolları kullanılarak parçalar toplandı.
- Suda bulunan kuyruk yüzgeci, uçağın temel bileşenlerinden biri olup, gövdeden ayrılan ilk parçalardan biri olduğu kanıtlandı.
- 24:57Bombalama Teorisi
- Kazayı gören yüzlerce tanık bombalama teorisini destekledi.
- FBI adli uzmanları bomba kanıtı aramaya başladı.
- Soruşturma başlangıcında spekülasyon yapmamak zor olsa da, kurul bombalama teorisini destekleyecek hiçbir kanıt bulamadı.
- 25:52Kara Kutuların Önemi
- Uçağın kara kutuları (kokpit ses kayıt cihazı ve uçuş veri kaydedicisi) kazanın ardındaki sırrı aydınlığa kavuşturabilirdi.
- Sadece birkaç saat sonra kokpit ses kayıt cihazı bulunarak önemli bir ilerleme kaydedildi.
- Kurul, elde edilen bilgilere dayanarak olayın bir kaza olduğunu açıkladı, ancak bu açıklama plana geri tepki aldı.
- 28:09Kokpit Kayıt Cihazının Analizi
- Medya çemberinden uzakta, müfettişler uçuşun son anlarını analiz etmeye başladılar.
- Uçuşun 89. saniyesinde tüyler ürpertici bir ses duyuldu ve pilotlar kumanda cihazlarıyla boğuşmaya başladılar.
- İkinci kara kutu bulunmadığı sürece, düşüşün hikayesini anlatmak spekülatif olacaktı.
- 29:26Triboro Köprüsünden Kayıtlar
- Triboro köprüsündeki güvenlik kameraları uçağın son anlarını kaydetti.
- Karlı görüntülerde uçağı takip eden zayıf beyaz bir çizgi belirdi.
- Müfettişler, beyaz çizginin kazanın başladığı andan sekiz saniye sonra ortaya çıktığını ve kayıttaki gürültüden sonra belirdiğini tespit etti.
- 31:20Son Kara Kutunun Bulunuşu
- Enkaz alanında uçuş veri kaydedicisi bulunmuştu.
- Umutlar kısa sürede sona erdi çünkü bulunan kara kutu hasarlıydı.
- Kurul, kara kutuyu herhangi bir bilgi kurtarılabilir umuduyla yapımcılara gönderdi.
- 31:49Kuyruk Yüzgecinin İncelenmesi
- Jamaika Körfezi'nde bulunan kuyruk yüzgeci, yüksek teknoloji malzemesi olan karbon fiber alaşımından yapılmıştı.
- A300, bu sağlam malzemenin kullanıldığı ilk yolcu uçaklarından biriydi ve uçağın birçok yerinde bu alaşım kullanılmıştı.
- Müfettişler yakından baktıklarında, kuyruğun uçak gövdesine bağlayan altı ana nokta kopmuş olduğunu fark ettiler.
- 33:15Malzeme Sorunları ve Araştırmalar
- Uçağın planları, altı birleşme noktasının her birinin iki tırnağı olduğunu gösteriyordu: biri alüminyumdan, diğeri karbon fiber alaşımlı ve ikisi titanyum civata ile birleştirilmiş.
- Hasara bakıldığında metal tırnakların ve civataların sağlam kaldığı, ancak alaşımdan yapılan tırnakların hepsinin kopmuş olduğu görüldü.
- Benzin ve ekibi, kusurlu alaşım malzemesi olup olmadığını araştırmak için NASA'nın uzman laboratuvarlarına gönderdi.
- 35:03Uçak Tasarımının İncelenmesi
- Yolcu uçağının tasarımı ve yapım yöntemleri üzerine yüzlerce saat çalışma yapıldıktan sonra, NASA'nın ve kurulun bilim adamları uçağın tamamen sağlam olduğu kararını verdi.
- Malzeme açısından rahatlamış olsalar da, dikey istikrar sağlayıcının neden yerinden çıktığını anlamadıkları için gizemin daha da derinleşmesine sebep oldu.
- Hasarlı uçuş veri kaydedicisindeki bilgiler kurtarıldığında, yardımcı pilot Stan Molie'nin kalkıştan sonraki 83 saniye içinde kumanda cihazını beş defa aşırı sert hareketlerle kullandığı ortaya çıktı.
- 38:20Pilot Davranışının İncelenmesi
- Uçuş veri kaydedicisi, Molie'nin kumanda cihazını yöneten pedallara beş defa kuvvetli şekilde bastığını gösteriyor.
- Bu kuvvet uygulaması kuyruğu aşırı baskıya maruz bırakmış ve sonunda kokmasına sebep olmuş olabilirdi.
- Soruşturma ekibi, Molie'nin arkadaşlarını ve meslektaşlarını sorguladığında, Molie'nin önceki yolculuklarda da pedalları çok agresif kullandığı bilgisi elde edildi.
- 40:21Eğitim Sorunları
- Molie, Amerikan Hava Yolları'nın verdiği eğitimlerde pedalları bu şekilde kullanmayı öğrettiklerini söylemişti.
- Eğer bu doğruysa, birçok pilotun bir uçağı nasıl uçurması gerektiğine dair yanlış bilgileri var demekti.
- Hava yolları bir eğitim programında pilotları olağandışı durumlardan kurtulmak için pedalları kullanabileceklerini öğrettiğini kabul etti ve simülasyon programı pedal kullanımını teşvik etmek için değiştirilmişti.
- 43:12Uçak Kazası Sonrası Soruşturma
- Kurul üyeleri, uçak modellerinin pedal hassasiyeti hakkında eğitim kitaplarında açıklanmadığını keşfettiler.
- Pedallara çok sert basarak bir uçağın kuyruğunu gövdesinden ayırmak mümkün olduğu rapor, kimsenin inanmak istemediği bir gerçeği ortaya koydu.
- Benz ve ekibi, 587 numaralı uçak kazasının felakete giden anahtar olaylarını adım adım bir araya getirdiler.
- 44:01Kazanın Anıtsal Süreci
- Felakete beş dakika kala 587 numaralı uçak uçuş izni bekliyor, önceki uçak havalanıyor ve 30 saniye sonra kalkış türbülansı uyarısı yapılıyor.
- Felakete bir dakika kala 587 numaralı uçak ilk kez türbülansa giriyor ve daha büyük olan ikinci türbülansı geliyor.
- Pilot Molin, pedalların duyarlılığını fark edemeyerek maksimum dönüş yapıyor ve uçak kuyruk yüzgecine korkunç bir güç veriyor.
- 45:14Kazanın Son Aşamaları
- Molin, kendi pedal kullanımının sarsıntıya sebep olduğunu fark ederek pedalı ters yürütüyor ve uçak hızlı bir şekilde sola sallanıyor.
- Çaresiz bir girişimle pedalı sağa dönerek pedala bütün gücüyle basıyor ve 587 numaralı uçak felaketin sınırına yaklaşıyor.
- Son olarak beşinci sert hareket, kuyruğu gövdeye bağlayan altı tırnağı kopardı ve uçak 106 saniye sonra düşüyor, 265 kişi hayatını kaybediyor.
- 46:42Kazadan Çıkarılan Dersler
- Bu trajediden önemli dersler çıkarıldı ve uçak yapımcıları pilotlara pedalları nasıl kullanmaları gerektiğine dair bir bülten dağıttı.
- Amerikan Havayolları simülasyon programını değiştirdi ve kurulla beraber çalışarak uçak endüstrisi böyle bir kazanın tekrarlanmasını engellemek için önemli bir adım attı.
- 587 numaralı uçak trajedisi, uçak endüstrisini derinden sarsacak en kapsamlı ve şaşırtıcı soruşturmalardan birini tetikledi.
- 48:30Kazanın Günü ve Uçak
- 11 Eylül 2001'den iki ay sonra, 12 Kasım 2001 sabahı New York Queens'da bir uçak kazası gerçekleşti.
- Amerikan Havayolları'nın 587 numaralı uçağı, Dominik Cumhuriyeti'ne uçmak üzere JFK Havaalanı'ndan kalktı.
- Uçak, A365R model, 266 kişi taşıma kapasiteli ve 13 yıl önce Avrupa'da yapılan en eski uçaklardan biriydi.
- 50:01Uçakta Bulunanlar
- Uçakta 83 yaşındaki Hipolito Algorova ve 73 yaşındaki eşi Ubensia gibi 251 yolcu vardı.
- Yaşlı çift, hayatlarının sonbaharını yaşamak için ana vatanlarına dönmeye karar vermişti.
- Uçak, her yolcu uçağa binmeden önce iki defa arandı ve saat 9:00'da tüm yolcular uçaktaki yerlerini almıştı.
- 52:10Kalkış ve Kazanın Başlangıcı
- Hava açıktı ve yardımcı pilot Stan Molin bir ayakta uçağı kaldırabilecekti.
- 587 numaralı uçak, hemen önceki Japon Hava Yolları 747 sefer sayılı uçağından sonra kalkış izni aldı.
- Uçak, öndeki Japon uçağı ile arasında emniyet mesafesi bırakması gerektiğini biliyordu.
- 54:20Kazanın Olayları
- Saat 9:14:29'da uçak havalandı ve 587 numaralı uçak 520 metreye yükseldi.
- Bir saniye sonra uçak sallanmaya başladı ve pilotlar türbülansı önden giden Japon Hava Yolları'na ait uçaktan geldiğini biliyorlardı.
- Kaptan uçağın hızını 460 kilometreye yükseltti, ancak saniyeler sonra uçak tekrar türbülansa girdi ve yardımcı pilot Molin kumanda cihazlarıyla savaşıyor, "Nasıl bir cehenneme girdik?" diye bağırdı.
- 56:30Uçak kazasının tanığı Beat Aydın
- 53 yaşındaki New York Yangın Departmanı Şef Yardımcısı Beat Aydın, 11 Eylül'den bu yana ilk defa tatil yapıyordu.
- Uçağın çıkardığı olağandışı sesler ve sarsıntılardan sonra, uçakın normalden daha alçakta olduğunu ve parçalara ayrıldığını gördü.
- Sol kanadın arkasındaki kısmın dumanlar çıkararak koptuğunu ve alev aldığını, uçak kontrolden çıkıp döndüğünde motorun iki parçaya ayrıldığını gözlemledi.
- 57:18Kazanın gerçekleşmesi
- Mark Show oğlunu uyandırmaya çalışırken, uçakın Concorde gibi ses çıkardığını duydu.
- 9:16:15 dakika 587 km/s hızla yere çarptı.
- JFK'deki hava trafik kontrolüne bir pilot, güneye düşen bir uçak olduğunu bildirdi.
- 58:16Kazanın etkileri
- Kontrolörler rocky banliyösünün üzerinde bir duman bulutu gördüler.
- Amatör bir kameraman korkutucu sahneyi kaptı: uçak düştü, evler ezildi ve yandı, her yerde uçak parçaları vardı.
- Yangın departman şef yardımcısı Pet Aydın olay mahalline ilk gelenlerden biri oldu ve her yerde ceset olduğunu, bazı kurbanların hala uçak koltuklarına kemerle bağlandığını gördü.
- 59:02Kazanın psikolojik etkisi
- Petiden için bu manzara 11 Eylül'i hatırlattı, ancak bu kez kendi mahallesindeydi.
- Kazanın boyutları anlaşıldığında banliyö sakinleri şoka girdiler.