Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Uçak Kazaları" adlı belgesel serisinin 15. sezonunun 26. bölümü olan bu video, 1988 yılında gerçekleşen Airbus A320 tanıtım uçuşu kazasını anlatmaktadır. Videoda Kaptan pilot Michelle Asel, yardımcı pilot Pierre Mazar, başmüfettiş Claude Beşe ve İngiliz hava kazaları araştırma dairesi başkanı Ray Davis gibi karakterler yer almaktadır.
- Video, 130 yolcu taşıyan uçağın pilot eğitimini tamamlarken gerçekleşen kazanın kronolojik anlatımını sunmaktadır. Kazanın nedenleri, uçağın bilgisayarlı uçuş sisteminin pilotun komutlarına karşı çıkması ve müfettişlerin yaptığı soruşturma detaylı olarak ele alınmaktadır. Ayrıca, Kaptan Asel'in kaza sonrası kara kutuların değiştirildiğini iddia etmesi ve Fransız adalet sisteminin onu istenmeden ölüme sebebiyet vermek suçundan on ay hapis cezasına çarptırması da anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca kaza sonrası alınan yaptırımlar ve Kaptan Asel'in kariyerine öğretmen ve mucit olarak devam etmesi gibi konular da işlenmektedir.
- 00:06Airbus A320 Tanıtımı
- Dünyanın en yeni yolcu uçağı Airbus A320 tanıtım uçuşu sırasında ölümcül bir felakete dönüşüyor.
- Müfettişlerin üzerinde olağanüstü bir baskı var ve kaza gerçek bir kazadır.
- 26 Haziran 1988 saat 2:30'da Fransa'da Basel Münaz Havaalanı'nda kalkış hazırlığı yapılıyor.
- 00:48Uçak ve Pilotlar
- Kaptan pilot Michelle Asel, Air France Havayolları'nın en seçkin pilotlarından biri olup, 44 yaşında olmasına rağmen şirketin en yeni uçağı olan Airbus A320'nin pilot eğitiminin başında.
- Yardımcı pilot Pierre Mazar, aynı zamanda Air France kıdemli pilotu.
- Uçakta 130 yolcu var, bagajları yok ve bu kadar yolcu uçuş gösterisi için pek alışılmış bir şey değil.
- 01:54Uçak Teknolojisi
- A320 uçağı türünün son örneği olan bilgisayarlı uçuş teknolojisiyle uçan ilk sivil havacılık uçağı.
- Bilgisayarlı uçuş sistemi, pilotla uçak arasındaki bağlantıyı değiştirerek bilgisayarlara insan komutlarını görmezden gelme yeteneği veriyor.
- Airbus, bu teknolojiyi benimseyen ilk sivil havacılık üreticisi olup, ezeli rakibi Boeing ile rekabetine yeni bir yön vermeyi umuyor.
- 02:44Uçuş Planı
- Pilotlar uçuşu nasıl gerçekleştireceklerini konuşuyor ve kaptan pilot nefes kesici bir uçuş yapmayı planlıyor.
- Alfa max'te yani alçak seviyede burun havada olur, bu bir uçağın en düşük hızla yalpalamadan uçmasıdır.
- Kontrolör 296 sefer sayılı uçağı kalkış izni veriyor ve uçak havalanıyor.
- 03:42Hava Gösterisi
- Hava gösterisinin yapıldığı havaalanı sadece beş dakika mesafede ve bu hava gösterisi sakin bir Ansas kasabası için yazın en önemli olayı olacak.
- Hava gösterisi beşbin'den fazla insanı bölgeye çekmiş.
- Havaalanı çok küçük olduğu için koordinatları uçağın bilgisayarlarında kayıtlı değil, bu yüzden pilotlar yönlerini kendi olanaklarıyla bulmak zorunda.
- 04:30Alçak Uçuş
- Havaalanı kontrolleri uçakla iletişime geçiyor ve iniş takımlarını açıyor.
- Yardımcı pilot flapları üç'ü alıyor ve kontrolöre düşük hızlı alçaktan uçuş için alçalıyoruz diyor.
- Uçak 30 metre yükseklikte alçak uçuş pozisyonu almak için irtifalarını azaltmak zorunda.
- 05:33Kaza
- Kaptan pilot uçaktaki herkesin hayatını tehdit eden tehlikeyi fark ediyor ve uçağı havalandırmak için motorlara tam gaz verip kontrol kolunu sonuna kadar çekiyor.
- Uçak inmeye devam ediyor, ağaçların üstünde bir süre yol alan uçak sonunda ormanda yere çakılıyor.
- Uçağın benzin dolu sağ kanadı kopuyor ve çarpışmanın etkisiyle yakıt anında alev alıyor.
- 06:39Tahliye
- Yolcular pencereden bakınca alevleri görebiliyor ve kaptan pilot hostese uçağı tahliye edin diyor.
- Tahliye için yalnızca iki çıkış kullanılabiliyor, diğerleri alevlerle kapanmış durumda.
- Kalın dallar kapılardan birini engelleyerek tahliyeyi zorlaştırıyor ve kabindeki karmaşada bazı yolcular emniyet kemerlerini çözemiyor.
- 07:05Ölümler
- Mari Francias ve Mariana Bari sona kalan yolculardan birisi, Mariana Bari 7-8 yaşlarında koltuğu üzerine kapandığı için kimse onu görmemiş.
- Mari Francias, Mariana Bari ve bir genç erkek yolcu ölüyor.
- Bu trajik ölümlerin yanı sıra kaza Airbus için tanıtım faciası oluyor ve yeni bir güvenlik sistemi deniyordu.
- 08:05Soruşturma
- Fransa kaza soruşturma bürosundan müfettişler birkaç saat içinde kaza alanına geliyor ve tanıtım uçuşunun neden bir facia ile sonuçlandığını araştıracaklar.
- Uçağın kara kutularını çıkarıyorlar ve araştırmanın başında Claude Beş'e var.
- Uçak doğrudan pistin sonundaki ağaçlara doğru uçuyor ve yükselişe geçmiş durumda değil.
- 09:07Pilot Sorgulaması
- Claude Beş'e kaptan pilotu sorguluyor ve uçuşun planını öğrenmesi gerekiyor.
- Kaptan pilot, düşük hızlı, alçak bir uçuş gerçekleştirmek istediğini ve alfa max'e geçtiklerini söylüyor.
- Deneyimli bir A320 pilotu olan Claude Beş'e kaptan pilotun planı ile ilgili hiçbir sorun görünmüyor.
- 09:47Hava Gösterisi Kuralları
- Müfettişler tüm hava gösterilerinin kurallarını belirleyen bir bildiri buluyorlar.
- Air France'ın bu tür alçak uçuş gösterilerinde belirlediği yüksekliğin en az 30 metre olması, ancak bu ulusal yönetmeliğe aykırı.
- Yönetmeliğe göre normalde 152 metrede olmaları gerekiyormuş.
- 10:16Hazırlık Sorunları
- Air France uçuş idaresinin hava şovunun uçuş planını gösteriden 48 saat öncesine kadar hazırlamadığı öğreniliyor.
- Bir Air France çalışanı havaalanının haritasını çiziyor ve müfettişler havaalanının çevresindeki ormanın görünmediğini fark ediyor.
- Mürettebatın uçuş planını düzenleyenlerle planı gözden geçirmek için zamanı olmamış ve pilotlara çok az zaman verildiği ortaya çıkıyor.
- 11:02Kaza Nedeni
- Müfettişler kaza alanında şaşırtıcı bir şey buluyor ve 296 sefer sayılı uçağın çarptığı ağaçların yüksekliğini ölçüyorlar.
- Ormanın ortalama yüksekliğinin 12 metre olduğu ortaya çıkıyor.
- 30 metrede uçması gereken bir Airbus A320 nasıl oldu da bu mesafenin yarısı kadar yükseklikte olan ağaçlara çarptı?
- 12:02Uçak İnişindeki Sorunlar
- Müfettişler kayıtlarda iki dikkat çekici unsur gözlemliyor: 296 sefer sayılı uçakta hiçbir mekanik arıza olmadığı ve A320'nin kaptan Aselin planladığından çok farklı bir yol izlediği.
- A320, sabit bir hız ve yükseklikte ilerleme yerine hız kaybedip alçalmış, havaalanına geçerken hızı 210 kilometreye düşmüş.
- Soruşturmacılar, havaalanını geç belirleyip gücü azaltıp alçaldıkları ve inişi hızlandırdıkları için uçağın çok hızlı uçtuğunu tespit ediyorlar.
- 13:12Pist Hatası ve Alçak Uçuş
- Mürettebat, yaklaştığı pistin dışında başka bir piste dizilmiş durumdaydı; kaptan pilot Aselin kalabalığın daha kısa olan çimen pistte toplandığını görüyor ve çimen piste göre pozisyon alıyor.
- Uçak 30 metrenin altına düşüyor ve düşmeye devam ediyor, mürettebat bunu fark etmiyor ve saniyeler içinde yükseklik 9 metreye kadar düşüyor.
- Kaptan pilot Aselin, barometrik yükseklik ölçere güveniyordu ancak altimetrenin kendisine yanlış bilgi verdiği konusunda ısrar ediyor.
- 15:01Yükseklik Ölçerleri ve Pilot Savunması
- A320'nin ölçüm için radyo dalgaları kullanan başka bir yükseklik ölçeri daha var, ancak kaptan Aselin bunun okunmasının zor olduğunu söylüyor.
- Radyo altimetrinin pilotları uyarmak için dijital sesli uyarı sistemi var, ancak kaptan Aselin'in iddiasına göre kendisi ve yardımcı pilotu bu uyarıyı duymamış.
- Müfettişler, 296 sefer sayılı uçakta pilotların bu riskli manevrayı yanlış idare ettiklerine inanıyor.
- 16:00Motor Sorunları ve Uçak Tepkisi
- Kaptan Aselin tam güç uyguluyor, konu sonuna kadar çekiyor ve uçağın yükselmesini bekliyor, ancak motorların cevap vermediğini iddia ediyor.
- Kaptan Aselin'in motorlarla ilgili söylediği şeyler rahatsız edici bir soru ortaya çıkarıyor: eğer motorlarda böyle bir uzun gecikme varsa, A320'nin turbo motorlarında ciddi bir sorun var demektir.
- Müfettişler, uçağın kaydedilmiş görüntülerinde A320'nin motorlarının hızlanması sırasında farklı bir ses dikkat çekiyor ve bu sesi inceleyerek mühendisler, uçağın kazadan önceki son anlarında motorların ne kadar güç ürettiğini hesaplayabilir.
- 17:56Kaptan Aselin'in Komplo Teorisi
- Müfettiş Cloud Beşe'nin yeni bir sorunu var: kaptan Aselin'in kendisine komplo kurduğunu söylüyormuş ve kaptan araştırma ekibi ile ortak çalışmaya son veriyor.
- Kaptan Aselin'in Fransız araştırmacılara meydan okuyarak karşı bir kampanya başlatıyor ve İngiliz televizyonunda dramatik bir açıklama yapıyor.
- Bilgisayarlı kontrol sistemi A320'lere çok fazla kontrol hakkı tanıyor ve kaptan Aselin'in komutlarının karşılıksız kaldığı iddiaları, uçağın uçuş kayıt sistemindeki bilgilerle destekleniyor.
- 18:58Bilgisayar Sisteminin Tepkisi
- Müfettişler, uçağın bilgisayarının kaptan Aselin'in uçağı inişe geçirdiğini algılayarak bunu gerçekleştirmek için gerekli adımları atıp atmadığını merak ediyor.
- Uçuş kayıtları uçağın iniş konumunda olduğunu doğrulayamaz çünkü A320'nin sistemleri o kadar gelişmiştir ki, uçağın tüm görevlerinin kayıtlarını tutamaz.
- Yapılan test sonucunda uçağın bilgisayarımdan uçağın burnunu indirme komutunu aldığını gösteriyor, fakat uçak inişe geçmemiş, aksine alçak uçuş A320'nin önemli bir güvenlik özelliğini devreye sokmuş.
- 20:56Kaza İncelemesi ve Sonuç
- Kaza incelemesi sona eriyor ve Cloud Beşe kararını açıklamak için hazır; sonuç olarak, uçağın çok alçakta, çok yavaş uçtuğunu ve uçuş gücünün yetersiz olduğunun sonucuna varıyor.
- Fransız adaleti kaptan Aselin'in aleyhine karar veriyor ve istemeden üç kişinin ölümüne sebep olmaktan uzun süreli hapis cezası alma ile karşı karşıya kalıyor.
- Kaptan Aselin kendini savunacak bir kanıt bulduğuna inanıyor ve A320'nin bilgisayarlı uçuş sistemindeki açıkları örtbas etmek için kara kutunun değiştirildiğini düşünüyor.
- 22:01Kara Kutu İddiaları ve Son Karar
- Kaptan Aselin'in iki fotoğrafı karşılaştırmaları için İsviçre kriminoloji enstitüsü'nden yardım istiyor ve incelemelerde bunların ayrı kara kutular olduğu ortaya çıkıyor.
- Ray Davis, eski İngiliz hava kazaları araştırma dairesi başkanı, Fransız araştırmacıların raporunu gözden geçirmek üzere İngiliz televizyonu tarafından tutuluyor ve kaptan Aselin'i temize çıkaracak bir kanıt buluyor.
- Fransız adalet sistemi, kaptan Aselin'in haklı olduğuna inanmıyor ve birkaç itirazının ardından istenmeden ölüme sebebiyet vermek suçundan kaptan Aselin'in on ay hapis cezasına çarptırılıyor.
- 23:57Kazanın Sonuçları
- Bu kaza bazı yaptırımlar getiriyor: havayolu tanıtımlarında yolcu katılımı yasaklanıyor, havaalanlarında uçuş öncesi uçuş ekibi tarafından daha fazla keşif yapılmaya başlanıyor.
- Yükseklik konusunda uçak üreticilerinin yükseklik kurallarına uymaları isteniyor.
- Kaptan Aselin, kariyerine öğretmen ve mucit olarak devam ediyor.