Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir otomobil uzmanının BMW'nin dizel motorlarının tarihçesini ve teknik özelliklerini anlattığı kapsamlı bir eğitim içeriğidir.
- Video, BMW'nin 1983'te E28 kasa kodlu 5 serisine yerleştirdiği ilk dizel motor olan M21'den başlayarak, M47, N47 ve B47 motorlarına kadar olan gelişim sürecini kronolojik olarak ele almaktadır. Her motor modelinin teknik özellikleri, güç çıkışları, enjeksiyon sistemleri ve turbo teknolojileri detaylı şekilde açıklanmaktadır.
- Videoda ayrıca BMW N47 dizel motorunun ağırlık dağılımı, vibrasyon azaltma teknikleri ve motor içi yapıları uygulamalı olarak gösterilmektedir. Son bölümde ise N47 dizel motorlarının yaşadığı kronik sorunlar (Sword flap takılması, yatak sarma, zincir koparma ve yangın riski) ve bunların nedenleri ele alınmaktadır.
- BMW'nin İlk Dizel Motoru
- Video, BMW'nin dizel tarihçesini ve motorlarını inceleyecek.
- BMW'nin otomobillerde kullandığı ilk dizel motorun tarihçesi 1983 yılına dayanıyor.
- 1973 petrol krizinden sonra otomobil üreticileri daha az yakıt tüketen alternatif teknolojiler aramaya başlamıştı.
- 00:52BMW'nin İlk Dizel Motoru Detayları
- 1983 yılında BMW, E28 kasa kodlu 5 serisine M21 kodlu altı silindirli sıralı, üstten tek egzantrikli (sonuç zamanlama) dizel motor yerleştirdi.
- Bu motor 100 km hızlanmasını 12,90 saniyede tamamlayan ortalama 120 beygir güç çıkışı olan ve Garet TB324 kodlu turbo ile beslenen bir dizel motordu.
- M21 dizel motoru, BMW'nin M20 kodlu altı silindirli sıralı benzinli motorundan alınma bir altyapıya sahipti.
- 01:58İlk Dizel Motorun Başarıları
- 1983 yılında tanıtılan BMW'nin ilk dizel otomobili, o dönem dünyanın en hızlı dizel otomobili seçilmişti.
- Bu motor sportif dizellerin öncüsü olma başarısını taşıyordu ve BMW sportif dizeli icat etti.
- BMW, bu motorun ekonomisini artırmak için turbosunu sökerek 5.24 D (86 beygir) olarak da piyasaya sürdü.
- 02:59Dizel Motorların Gelişimi
- 1991 yılında BMW, DD adı verilen elektronik kontrol ünitesini (ECU, motor beyni) tanıttı.
- 1991 yılından itibaren M21 motor rafa kalkmış ve M51 kodlu yeni bir dizel motor ortaya çıkmıştı.
- M51 motor, E34 kasa kodlu 5 serisinde 5.25 TDS ve aynı motor E38 kasa kodlu 7 serisinde 7.25 TDS olarak piyasaya sürüldü.
- 04:26M47 Motorunun Doğuşu
- 1998 yılında BMW, M47 motor kodlu günümüzde bile kullandığı motorların altyapısını yakaladığı dizel motorunu üretti.
- Bu motor ilk olarak E36 kasada test edilmiş, ancak satışa sunulmadı.
- M47 motor, 1997 Kasım ayında tanıtılan ve 1998 yılında piyasaya sürülen E46 kasa kodlu 3 serisi ile 3.20 D olarak piyasaya çıktı.
- 05:24Kyoto Protokolü ve Dizel Motorlar
- 1997 Kyoto Protokolü ile yeni üretilen otomobillerde karbondioksit salınımı düşürülecek ve daha çevreci otomobiller sokaklara salınacaktı.
- Dizel motorlar benzinli motorlara göre daha düşük karbondioksit salınımı yapar, ancak daha fazla azot oksit (NOx) salınımı yapar.
- M47 D20 motor, BMW'nin ürettiği ilk 2.0 litrelik dizel motor ve 136 beygir güç çıkışıyla dünyada en çok satan BMW modeli olan 3 serisine yerleştirildi.
- 07:09M47 Motorunun Önemi
- BMW, M47 motoruyla beraber dizel motorlarının sonuna koydukları TD- TDS uzantıları kaldırdı ve sadece "D"yi bıraktı.
- 3.20 D motorunun geleceği parlak olacak çünkü M47 adlı ünite 3 serisinin üzerinde hiçbir markanın yakalamayacağı verimlilik ve gelişim gösterecekti.
- M47 motorunun şu anki BMW motorlarının temelini oluşturmasındaki ana sebeplerden biri, BMW'nin dizel motorlarının üstten çift egzantrikli (Dodge zamanlama) sistemine sahip olmasıdır.
- 07:46BMW M47 Motorunun Özellikleri
- BMW M47 motoru üstten çift egzantrikli, silindir başına dört subaba sahip iki emme iki egzoz sistemine sahiptir.
- Motorun emme portlarında farklı yapılı iki ayrı özellik vardır ve bu farklılık 136 beygir güç elde edilmesinin en büyük sebeplerinden biridir.
- BMW bu motorla birlikte kayış sistemini terk edip, zincir vasıtasıyla zamanlamayı krank milinden aldığı gücü egzantrik millerine iletmeye başlamıştır.
- 08:34M47 Motorunun Kullanımı ve Gelişimi
- BMW motorlarını genellikle arkadan itişli araçlar için kaputun içerisine dikine yerleştirilecek şekilde tasarlar.
- M47 motoru TD4 adı altında Freelander 1 modellerinde enine yerleştirilmiş şekilde kullanılmaya başlandı ve motor kodu M47R olarak geçti.
- BMW, kendi motorlarından ve arabalarından önce Freelander 1'de common rail enjeksiyon sistemine geçti.
- 09:42M47 TO Güncellemesi
- M47 TO, BMW'nin Techniclubdate adını verdiği, motorun ana kısmını değiştirmeden üzerinde yapılan verimlilik ve performans artışı gibi teknik güncellemelerdir.
- M47 TO ile birlikte common rail enjeksiyon sistemi BMW'nin kendi araçlarına da gelmiş ve her çevrimde beş püskürtme yapan daha güçlü basınca sahip enjektörler kullanılmıştır.
- Motorun sabit geometri turbo yerine değişken geometrili (VNT) turbo kullanılmaya başlandı ve motor hacmi 1991 cc'den 1995 cc'ye çıkarıldı.
- 11:03M47 TO'nun Performansı ve Teknik Özellikleri
- M47 TO ile birlikte motor 136 beygir güce 150 beygir güçte ulaşmış ve BMW'nin 20 yıldan uzun süredir kullandığı sıkıştırma oranı optimuma ulaşmıştır.
- BMW motorları artık havayı farklı bir şekilde alıyordu; "sworld flap" adı verilen emme manifoldunun üzerindeki kapakçıklar vasıtasıyla hava sıkıştırılıp girdap şeklinde silindirlere iletildi.
- M47 TO, E46 modeline denk gelirken, ikinci Techniclubdate olan M47 TU2 ise 163 beygir güçte E90 makyajsız preface lift modelinde kullanılmaya başlandı.
- 12:45N47D20 Motorunun Gelişimi
- 2007 yılında BMW başındaki harfle beraber komple motor kodunu değiştirdi ve N47D20 motoru kullanılmaya başlandı.
- N47D20 motor, ilk olarak E87 1 serisiyle sokaklara çıktı ve Türkiye'de daha çok 3 serisiyle görüldü.
- Bu motor 177 beygir güç ve 350 newton metre torka sahipti.
- 13:35N47D20 Motorunun Teknik Özellikleri
- N47D20 motorunun en büyük farkı, BMW'nin önceki motorlarının dökme demir bloğuna alüminyum silindir kapağına sahip olması yerine, hem bloğu hem de kapağını alüminyum yapmasıdır.
- Bu değişiklikle motorun ağırlığı 30,30 kg'dan 28 kg'a düşmüş, bu da yakıt tüketiminde, verimlilikte ve performansda büyük avantaj sağlamıştır.
- BMW, dönen parçaları ve sıcaklık yayan elemanları motorun sol tarafına, mazot pompası ve triger zinciri ise motorun arka tarafına yerleştirerek ağırlık dengesi yakalamıştır.
- 16:58BMW Motorunun Teknik Özellikleri
- BMW, mazot pompası ve triger sistemini motorun ön tarafına taşırarak motorun ağırlığını dengeleyerek vibrasyonu azaltmayı amaçlıyor.
- Motorun ön tarafını alçaltarak tamponla motor arasındaki boşluğu genişleterek yaya korumasını sağlıyor, böylece yaya çarptığında kaputla motor arasındaki mesafe artıyor.
- BMW'nin 50/50 dağılım felsefesi nedeniyle motor ön aksların dingilin arkasına yerleştirilmiş, bu da motorun ağırlığının daha dengeli olmasını sağlıyor.
- 18:11Motorun Ses Düzeyi ve Vibrasyon Kontrolü
- Motor, normal manyetik enjektörler yerine piezo adı verilen elektromanyetik enjektörler kullanıyor ve bu enjektörler 1800 bar basınçla çalışarak daha sessiz çalışıyor.
- Motorun titreşiminin düşmesi için zincirin arka tarafa taşınması, bloğun ve kapağın alüminyum olması gibi faktörler de etkili.
- Motorun hareketinden kaynaklanan vibrasyon ve ataleti önlemek için krank miline temas edecek şekilde iki balans mili yerleştirilmiş.
- 19:15Balans Milleri Sistemi
- BMW'nin bu motorunda 9 adet krank mili bulunuyor ve bu krank milleri standart ölçülerde orijinal ve çıkma milye.
- Türkiye'deki bazı ustalar balans millerini iptal ediyorlar ancak bu doğru değil çünkü balans milleri titreşimi azaltıyor.
- N47D16 (1.6 dizel) motorunda bu balans milleri bulunmuyor ve bu nedenle motor daha fazla titriyor, özellikle ışıklarda dururken bile titreşim hissediliyor.
- 21:59Balans Milleri Sisteminin Çalışma Prensibi
- Balans milleri krank milinin tam tersi yönde dönüyor; krank mili 88 dişliyken balans milleri 44 dişli olduğu için krank mili bir tur döndüğünde balans milleri iki tur dönüyor.
- Bu ters yönlü dönmeler motorun sağa sola titremesini engelleyerek vibrasyonu düşürüyor.
- Vibrasyon, yatak sarmasındaki etkenlerden biri olduğu için titreşim azaltılması motorun sağlığı açısından önemlidir.
- 24:31Motorun Piston ve Silindir Özellikleri
- BMW motorunda piston çapı 84 mm (8,4 cm) ve stroke (pistonun aşağı konumda tepe noktası ile arasındaki mesafe) 90 mm (9 cm) olarak belirlenmiş.
- BMW'nin bu motorunun 3.25 dizel versiyonu da var ve bu versiyonda turbo eklenmiş.
- BMW, turbo ve manifoldu sağa, diğer malzemeleri sola taşıyarak sağ tarafta boşluk avantajı elde etmiş.
- 26:12Turbo Sistemi ve Motor Güncellemeleri
- BMW, 30 yıldır Garetten yerine Borg Warner'dan sabit geometriye sahip iki turbo alıyor; küçük turbo ve büyük turbo.
- Küçük turbo çalışmaya başlıyor, daha büyük basınç gerektirildiğinde bypass valfi sayesinde hava akışı büyük turboya aktarılıyor.
- 2010 yılında face lift E90 ile birlikte yapılan technical update ile N47D20 motor 184 beygir güç ve 380 Nm torka ulaşıyor.
- 27:37Çift Turbo Motor Güncellemesi
- Technical update ile 5.25 dizel (çift turbolu) motor 244 beygir güçten 218 beygire yükseltilmiş.
- Bu motor BMW F10 serisi ve XDrive modellerinde sıkça kullanılıyor.
- Bu teknolojik güncellemeler BMW'nin yakıt tüketimini düşürerek verimliliği artırma çabasını gösteriyor.
- 28:06BMW'nin Motor Gelişimi 2014-2019
- 2014 yılında BMW, N kodunu terk ederek B47 motorunu yaratmış ve B serisi motorları (B38, B47, B48) radikal değişikliklerle güncellenmiştir.
- BMW, B47 motorunda sıkıştırma oranlarıyla oynayarak hem teknoloji hem üretim maliyeti düşüklüğü hem akılda kalıcılık açısından önemli bir adım atmıştır.
- BMW'nin B47 motoru, 2.0 dizel (4 silindirli) ve 1.5 motorlu (3 silindirli) versiyonları olup, her silindire 500 cc gözüyle hesaplama yapmaktadır.
- 29:13B Serisi Motorlarının Özellikleri
- BMW, B serisi koduyla hem benzinli hem dizel motorlar üretmekte ve bu motorlar neredeyse aynı yapıya sahip olup, yanma odaları birebir aynıdır.
- BMW, motorundaki modüler yapı değişikliği sebebiyle galetten turbo almayı bırakıp, Bosch ve Mahle üretimli farklı turbo metotlarına geçmiştir.
- 2019 yılında BMW, B serisi motorlarına teknik güncelleme yaparak B47 motorunu B47TU olarak değiştirmiştir.
- 29:57B47TU Motorunun Özellikleri
- B47TU motorunda tüm güç çıkışlarında çift turbo bulunmakta ve bu değişikliğin amacı performans değil, verimlilikdir.
- BMW, çift turbolu araçlarda genellikle biri küçük biri büyük sabit oranlı turbolardan farklı olarak, B47TU'da kullanılan turbolardan küçük olanı değişken geometrili yapıya sahiptir.
- BMW motorlarındaki performans ve yakıt tüketimi diğer araçlarda bulamayacağımız özelliklerdir.
- 30:53BMW Motorlarının Sorunları
- M47TO motorunda "Sword Flap" denilen metal flap'lar bulunmakta ve dizel araçlarda emme manifoldunda kurum bağlama problemi yaşanmaktadır.
- EGR valfi, yanmamış atık gazları tekrar yanma odasına ileterek yakıt tüketimini düşürür ve motorun ısınmasını azaltır, ancak bu sistem kurum oluşmasına sebep olabilir.
- Kurumlar emme manifoldunun içerisini doldurduğunda Sword Flap'lar takılıp çalışamaz, vidalar kırılır ve piston paramparça olur.
- 33:21Yatak Sarma ve Zincir Sorunları
- N47 motorlarında yatak sarma sorunu yaşanmakta olup, bu sorunun kesin sebebi belirsizdir.
- BMW, daha az enerji harcaması için zamanlı çalışan yağ pompası kullanmakta ve bu sistemde yatak sarma meydana gelebilir.
- Dizel araçlarda yağ kalitesi daha çabuk bozulur, EGR'den dolayı emme manifolduna düşen kurumlar yağın içine girdiğinde yağ filmini bozarak krank mili yatak sarmasına sebep olabilir.
- 35:15Zincir Koparma ve Yangın Sorunu
- BMW'nin zincirleri arka tarafa taşındığından değiştirilmesi zor olup, kullanıcılar "ömürlük" diye zincirlerini değiştirmemektedir.
- Zincir kopması durumunda, BMW'nin emme subaplarının çapını küçültüp boyunu büyütmesi nedeniyle pistonla subap çarpışır ve silindir kapağı mahvolur.
- 2011-2015 yılları arasındaki N47 motorlu BMW'lerde yangın çıkma olasılığı vardır ve BMW, Güney Kore'de 100 bin, Avrupa'da 300 bin araç geri çağırmıştır.