Mitoz

Mitoz bölünme tüm canlılarda görülür, ancak mayoz bölünme sadece eşeyli üreyen canlılarda gerçekleşir.

Mitozda sitokinezin amacı, çekirdek bölünmesinin ardından hücrenin sitoplazmasının ikiye bölünerek iki yavru hücrenin oluşumunu sağlamaktır.

Hayvan hücresinde sitokinez, mikroflamentlerin kasılmasıyla hücre zarının her iki yönde dıştan içe boğumlanması yoluyla gerçekleşir.

Profaz evresinde iğ iplikleri, sentrozomların eşlenmesi ve zıt kutuplara hareket etmesi sonucu oluşur. Bu evrede: 1. Sentrozomlar aralarında mikrotübüllerden oluşan iğ ipliklerini oluşturur. 2. Kinetokorlar, kromozomların daralmış bölgelerinde yer alır ve her bir kromatit için bir kinetokor bulunur. 3. İğ ipliklerinin bir bölümü, kromozomların kinetokorlarına bağlanır. Profaz evresinin sonuna doğru, kromatin ipliklerin kromozoma dönüşümü tamamlanır ve kromozomların tamamı iğ ipliklerine tutunmuş olur.

Anafaza geçişte şu olaylar gerçekleşir: 1. Kromozomların Ayrılması: Çoğaltılmış kromozomların sentromerleri ayrılır ve kromatitler yavru kromozomlara dönüşür. 2. Kutuplara Hareket: Yavru kromozomlar, hücrenin zıt kutuplarına doğru hareket etmeye başlar. 3. Diğer Süreçler: DNA replikasyonu ve yeni hücrenin gelişimi için gerekli olan proteinlerin sentezi gibi diğer önemli süreçler de anafaz sırasında devam eder.

Mitozu tetikleyen ana faktör, DNA'daki yönetici moleküllerdir. Ayrıca, hormonların uyarması, hacim-yüzey oranının bozulması ve sitoplazma-çekirdek oranının değişmesi gibi durumlar da mitozu başlatan etkenler arasındadır.

Eşeysi üremede mitoz bölünme kullanılır.

Mitoz ve mayoz kavram haritası, bu iki hücre bölünme türünün temel özelliklerini ve farklılıklarını gösteren bir şemadır. Mitoz bölünme, çok hücreli canlılarda büyümeyi, gelişmeyi ve yenilenmeyi sağlarken, tek hücreli canlılarda üremeyi sağlar. - Özellikler: 2 yeni hücre oluşur, kromozom sayısı değişmez, yavru hücreler ana hücre ile aynıdır. Mayoz bölünme ise eşeyli üreyen canlıların eşey hücrelerinde görülür ve genetik olarak ana hücreden farklı yeni hücrelerin oluşmasını sağlar. - Özellikler: 4 yeni hücre oluşur, kromozom sayısı yarıya iner, yavru hücreler birbirinden farklıdır. Kavram haritasında bu temel bilgiler ve evreler (interfaz, profaz, metafaz, anafaz, telofaz) yer alabilir.

Mitoz bölünme çalışma kağıtları genellikle 5 sayfadan ibarettir.

Sentromer eşlenmesi, mitoz bölünmenin S evresinde gerçekleşir.

Mitoz bölünme sırasında kromozom sayısı ve DNA miktarı şu şekilde değişir: 1. İnterfaz evresinde: DNA eşlenir ve kromozomların miktarı iki katına çıkar. 2. Profaz evresinde: Kromozomlar yoğunlaşır, ancak DNA miktarı hala interfaz evresindekiyle aynıdır. 3. Metafaz evresinde: Kromozomlar hücrenin ekvatoral düzleminde sıralanır ve DNA miktarı iki kat fazladır. 4. Anafaz evresinde: Kromozomların kardeş kromatidleri ayrılır ve hücrenin zıt kutuplarına doğru hareket eder, bu evrede DNA miktarı yarıya iner. 5. Telofaz evresinde: Yeni bir nükleus oluşur ve kromozomlar gevşer, DNA miktarı tekrar interfaz evresine geri döner, yani iki katına çıkar.

Mitoz ve mayoz bölünmenin özellikleri aşağıdaki gibi sepetlere ayrılabilir: Mitoz Bölünmenin Özellikleri: 1. DNA Eşleşmesi: Mitoz öncesinde DNA eşlenir. 2. İğ İpliklerinin Oluşumu: Kromozomların hücrenin kutuplarına doğru çekilmesini sağlayan iğ iplikleri oluşur. 3. Çekirdek Zarı ve Çekirdekçiğin Erimesi: Bölünme sırasında çekirdek zarı ve çekirdekçik erir. 4. Kardeş Kromatitlerin Ayrılması: Mitozda kardeş kromatitler birbirinden ayrılır ve yeni hücrelere dağılır. 5. Evreler: Profaz, metafaz, anafaz ve telofaz gibi ortak evreler bulunur. Mayoz Bölünmenin Özellikleri: 1. Sadece Üreme Hücrelerinde: Mayoz, 2n kromozomlu üreme ana hücrelerinde görülür. 2. Kromozom Sayısının Yarıya İnmesi: Mayoz sonucunda kromozom sayısı yarıya iner. 3. Genetik Çeşitlilik: Homolog kromozomlar arasında parça değişimi olduğu için genetik çeşitlilik sağlar. 4. İki Aşamalı Süreç: Mayoz, Mayoz I ve Mayoz II olarak adlandırılan iki aşamadan oluşur.

Biyolojide üç çeşit bölünme vardır: mitoz, amitoz ve mayoz.

Metafaz evresi, mitoz bölünmenin ikinci evresidir. Bu evrede: 1. Mikrotübüller tarafından oluşturulan iğ iplikleri, kromozomlara tutunarak kromozomların hücrenin ortasında sıralanmasını sağlar. 2. Hücredeki bütün kromozomlar, hücrenin ortasında bulunarak iğ ipliklerine tutunur. 3. Eğer kromozomlar doğru sıralanmazsa ya da iğ ipliklerine tutunamazsa, mitoz bölünme işlemi durur.

Profaz evresi, mitoz bölünmenin en uzun evresidir.

Mitozun özellikleri şunlardır: 1. Tek hücreli ve çok hücreli bütün canlılarda görülür. 2. Bir hücreden iki yeni hücre oluşturur. 3. Oluşan hücrelerin kalıtsal yapısı birbirleriyle ve ana hücre ile aynıdır. 4. Kromozom yapısı ve sayısı değişmez. 5. n, 2n ve 3n kromozomlu hücreler mitoz bölünme geçirebilir. 6. Mitoz bölünme başlamadan önce hücre interfaz evresinde bölünmeye hazırlık yapar. 7. Tür içinde çeşitlilik oluşturmadan (kalıtsal özellikleri değiştirmeden) türün devamını sağlar.

Mitozda 2n kromozomlu bir hücre, anafaz evresinde 4n olur. Bu evrede, her bir kromozomu oluşturan kardeş kromatitler birbirinden ayrılarak hücrenin kutuplarına doğru hareket eder ve bu nedenle kromozom sayısı iki katına çıkar.

Mitozun anafaz evresinde kromozom sayısı iki katına çıkar.

F.7.2.2.2 numaralı kazanım, 7. sınıf fen bilimleri dersi kapsamında "Mitozun birbirini takip eden farklı evrelerden oluştuğunu açıklar" ifadesini içerir.

Metafaza neden olan olaylar şunlardır: 1. İğ Liflerinin Oluşumu: Profaz aşamasında, sentrozomlar mikrotübüller üreterek iğ liflerini oluşturur. 2. Kromozomların Hizalanması: Metafaz plakası boyunca kardeş kromatitler, iğ liflerinin sentromerlere bağlanmasıyla hizalanır. 3. Kontrol Noktası: Mitotik iş mili kontrol noktası, kromozomların doğru şekilde hizalandığını doğrular ve anafaza geçişi engeller.