Mikroskopi

Elektron mikroskobu ile hücre görüntülenmesi şu adımlarla gerçekleştirilir: 1. Numune Hazırlama: Hücre, ince kesitler halinde kesilir veya özel tekniklerle hazırlanır. 2. Numunenin Yüklenmesi: Hazırlanan hücre, mikroskobun numune haznesine yerleştirilir. 3. Odaklama ve Ayarlamalar: Elektron mikroskobunun odaklama, büyütme ve diğer ayarları yapılır. 4. Görüntüleme: Elektron demeti, hücrenin yüzeyini tarayarak görüntüler oluşturur. 5. Görüntülerin Analizi: Elde edilen görüntüler analiz edilir ve yorumlanır, hücrenin morfolojisi, yapısal özellikleri ve bileşimi hakkında bilgi sağlanır. Bu yöntem, hücrelerin 3 boyutlu yapısını detaylı bir şekilde incelemek için cryo-SR/EM gibi yeni tekniklerle de birleştirilebilir.

Evet, virüslerin fotoğrafları bulunmaktadır. Örneğin, Çin Hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezi, koronavirüsün mikroskopla çekilmiş fotoğrafını yayınlamıştır. Bunun yanı sıra, virüslerin 3D görsellerini içeren fotoğraflar da mevcuttur ve bu tür fotoğraflar tıbbi illüstrasyonlarda kullanılmaktadır.

Elektron mikroskobu ve ışık mikroskobu ile görülebilecek hücre yapıları farklılık gösterir: Elektron mikroskobu ile: - Virüsler ve viral parçacıklar. - Hücrelerin iç yapıları, nanoparçacıklar ve atomik düzeyde detaylar. - Ribozomlar gibi ışık mikroskobunda görülemeyen yapılar. Işık mikroskobu ile: - Canlı ve boyanmamış hücreler. - Bakteriler (özel boyama tekniği ile). - Mikroorganizmalar, doku örnekleri ve daha büyük yapılar.

Hücre çekirdeği, mikroskop altında koyu renkli ve yoğun bir yapı olarak görünür. Bölümlerine göre görünümü şu şekildedir: 1. Çekirdek Zarı: Çift katlı bir zar sistemine sahiptir ve üzerinde porlar (delikler) bulunur. 2. Çekirdek Sıvısı: Çekirdeğin içini dolduran, sitoplazmadan daha yoğun ve koyu renkli sıvıdır. 3. Çekirdekçik: Zarsız bir yapı olup, protein ve RNA yönünden zengindir. 4. Kromatin İplikler ve Kromozomlar: DNA molekülleri ve histon proteinlerinin bir araya gelmesiyle oluşan, hücre bölünmesi sırasında kısalıp kalınlaşan yapılardır.

Floresan görüntüleme, özel bir ışık kaynağı kullanılarak numunelerin aydınlatılması ve bu numunelerden geri yansıyan ışığın toplanmasıyla yapılır. İşte temel adımlar: 1. Numune Hazırlama: Numune, floresan boyalarla boyanır. 2. Aydınlatma: Numune, bir lazer veya LED ışığı kaynağı kullanılarak aydınlatılır. 3. Görüntü Toplama: Yayılan ışık, hızlı bir şekilde toplanır ve görüntüleme için kullanılan bir kamera veya diğer görüntüleme aygıtlarına gönderilir. Yaygın floresan görüntüleme teknikleri arasında: - Epifluoresan Mikroskopisi: Homojen örneklerin hücresel detaylarını görüntülemek için kullanılır. - Konfokal Mikroskopisi: Çok katmanlı örneklerin görüntülemesini sağlar. - Takip Edilebilir Floresan: Proteinlerin hareketini izlemek için kullanılır. Floresan görüntüleme, biyoloji, tıp, genetik, nörobilim ve çevre bilimi gibi birçok alanda kullanılmaktadır.

Lam ve lamel, mikroskop altında örneklerin incelenmesini sağlamak için kullanılan önemli araçlardır. Lam'ın işlevi: - Mikroskopta incelenecek objenin üzerine konulduğu, dar, yassı cam parçasıdır. - Örneklerin düzgün bir yüzeyde tutulmasını sağlar. Lamel'in işlevi: - Lam üzerine yerleştirilen, çok ince ve kare şeklinde cam parçasıdır. - İncelenecek sıvıyı homojen bir şekilde yayar ve sıvının yüksekliğini kağıt gibi inceltir. - Ayrıca, örneği toz gibi dış etkenlerden korur ve mikroskobun objektif lensinin örneğe değerek kirlenmesini önler.

Robert Hooke, şişe mantarını inceleyerek hücreyi keşfetti. Hooke, mikroskopla şişe mantarının kesitini incelediğinde, içi boş odacıklar şeklinde yapılar gördü ve bu yapılara "cellula" (hücre) adını verdi.

Sanal histoloji ve mikroskopi, histolojik yapıların ve mikroskobik görüntülerin dijital ortamda incelenmesini sağlayan platformlardır. Sanal histoloji, hücrelerin, dokuların ve organların mikroanatomisini mikroskop aracılığıyla inceleme bilimidir. Sanal mikroskopi ise, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı gibi kurumlar tarafından geliştirilen, doku preparatlarının dijital ortama aktarılmasıyla oluşturulan platformlardır.

Immersion yağı yerine kullanılabilecek bazı alternatifler şunlardır: 1. Gliserin: Refraktif indeksi 1.47 olan gliserin, düşük maliyeti ve optik stabilitesi nedeniyle tercih edilebilir. 2. Hindistan cevizi yağı: Oda sıcaklığında 30cSt viskoziteye sahip olup, 100X objektifler için uygundur. 3. Alkol bazlı jeller: Dermoskopide immersiyon yağı yerine kullanılarak bakteri bulaşını engelleyebilir. 4. Sentetik esterler: Dioctyl sebacate gibi sentetik esterler, doğal yağların özelliklerini daha düşük maliyetle taklit edebilir. Önemli not: Alternatiflerin kullanımı, görüntü kalitesini etkileyebilir ve kritik yüksek çözünürlüklü mikroskopi için standart sentetik immersiyon yağları en iyi seçimi sunar.

Lamel-Lugol yöntemi, mikroskobik incelemelerde örneklerin boyanarak daha net görüntülenmesini sağlamak için kullanılan bir tekniktir. Bu yöntemde: 1. Kesit alma: İncelenecek örnekten ince bir kesit alınır. 2. Lam ve lamel: Lam üzerine damlatılan inceleme ortamının (genellikle su veya biyolojik boyalar) üzerine kesit bırakılır ve lamel 45 derecelik açıyla kapatılır. 3. Lugol solüsyonu: Bazı durumlarda, örneğin bitki örneklerinde, Lugol solüsyonu kullanılarak ksilem gibi yapıların daha belirgin hale gelmesi sağlanır. Bu yöntem, özellikle tiroid hastalıklarının teşhisinde ve mikrobiyoloji laboratuvarlarında yaygın olarak kullanılmaktadır.

Hücre zarı ve sitoplazma mikroskop altında farklı şekillerde görünür: 1. Hücre Zarı: Hücre zarı, ince, saydam ve esnek bir yapıdır. 2. Sitoplazma: Sitoplazma, yarı akışkan ve jöle kıvamında bir yapıdır.

Mikroskopla havuz suyunu inceleyerek ilk canlı hücreyi gören kişi Antonie van Leeuwenhoek'tur.

Doku fiksasyonu, biyolojik dokuların mikroskop altında incelenebilmesi için yapılır ve aşağıdaki amaçları içerir: 1. Doku bozulmasını önlemek: Doku hücrelerinin ölümü ve enzimatik aktivite gibi süreçler, doku yapısını bozabilir. 2. Doku özelliklerinin korunması: Proteinlerin denatürasyonunu önleyerek doku bileşenlerinin kimyasal yapısını korur. 3. Mikroskopik inceleme için hazırlık: Dokuyu, ince kesitler elde etmek ve mikroskop altında incelemek için uygun hale getirir.

Biber yağı mikroskobik incelemesi, genellikle immersion objektifi kullanılarak yapılır. İşlem adımları şunlardır: 1. Hazırlık: Mikroskobun ışığı açılır, diyafram kısılarak temiz olup olmadığı kontrol edilir ve en küçük büyüten objektif ışık yoluna getirilir. 2. Preparatın Yerleştirilmesi: Temiz bir lamel üzerine bir damla immersiyon yağı damlatılır ve biber yağı bu yağın üzerine yerleştirilir. 3. Objektifin Ayarlanması: İmmersion objektifi ışık yolu üzerine getirilir ve tablanın kenarından bakılarak makro ayar vidası yardımıyla objektifin ucunun yağa temas etmesi sağlanır. 4. Görüntüleme: Okülerden bakılarak makro ayar vidası çok yavaş çevrilip görüntü bulunur, ardından mikro ayar vidası ile görüntü netleştirilir. 5. İnceleme: Şaryo ile preparat hareket ettirilip farklı görüş alanları incelenirken diğer elle de mikro ayar vidası ile netlik sağlanır. 6. Sonlandırma: İnceleme bittiğinde makro ayar vidası ile tabla en alt seviyeye indirilir ve immersiyon objektifi ışık yolundan uzaklaştırılır.

İdrarda lökosit mikroskobisi, idrar örneğinin mikroskop altında incelenmesiyle yapılır. Bu işlem şu adımlarla gerçekleştirilir: 1. Örnek Alma ve Hazırlık: Hastadan bir kan örneği alınır ve bu örnek özel bir mikroskop lamı üzerine yerleştirilir. 2. Boyama: Kan örneği lam üzerine ince bir tabaka halinde yayılır ve lökositlerin kolayca görülebilmesi için özel boyalarla boyanır. 3. Mikroskop Altında İnceleme: Hazırlanan lam, bir ışık mikroskobu altına yerleştirilir ve lökositler büyütülerek detaylı bir şekilde incelenir. 4. Değerlendirme: Lökositlerin sayısı ve türleri mikroskop altında sayılır ve morfolojik özellikleri değerlendirilir. 5. Sonuçların Kaydedilmesi: Elde edilen veriler kaydedilir ve analiz edilir. Bu yöntem, enfeksiyon, iltihap, kan hastalıkları gibi durumların tespitinde önemli bir rol oynar.

Mikroskobun en iyi inceleme yöntemi, kullanılan numunenin türüne ve araştırma amacına bağlı olarak değişir. İşte bazı yaygın mikroskop inceleme yöntemleri: 1. Işık Mikroskobu: Genel olarak biyolojik örneklerin detaylı incelenmesi için kullanılır. 2. Floresan Mikroskobu: Canlı hücrelerdeki moleküllerin dağılımının incelenmesinde etkilidir. 3. Faz-Kontrast Mikroskobu: Canlı hücrelerin gözlemi ve incelemesi için kullanılır. 4. Elektron Mikroskobu: Çok yüksek büyütme ve çözünürlük sağlayarak atomik düzeyde detaylı görüntüler sunar. 5. Stereo Mikroskop: Üç boyutlu görüntüleme sağlar ve yüzey yapılarının detaylı incelenmesi için tercih edilir.

Lamel, mikroskopta incelenecek numunenin üzerine konulan ince ve şeffaf bir cam parçasıdır. Mikroskoptaki işlevleri şunlardır: 1. Numuneyi sabitlemek: Lamel, numunenin mikroskop lamı üzerinde sabit kalmasını sağlar. 2. Homojen dağılım: Numuneyi ince bir tabaka halinde yayarak sıvının yüksekliğini kağıt gibi inceltir, böylece mikroskobun odak noktasını daha hassas hale getirir. 3. Koruma: Lamel, numuneyi toz gibi dış etkenlerden korur ve mikroskobun objektif lensinin örneğe değerek kirlenmesini önler.