HücreZarı

Bakteri hücre zarında bulunan bazı bileşenler: Fosfolipidler ve proteinler. Porin proteinleri. Hopanoidler. Mezozomlar. Bakteriyel hücre zarında sterol bulunmaz (mikoplazmalar gibi bazı bakteriler hariç).

Evet, hücre zarı canlı, esnek ve seçici geçirgendir. Canlıdır. Esnektir. Seçici geçirgendir.

Trigliserid ve fosfolipit, biyoloji alanında iki farklı lipit türüdür: Trigliserid. Tanım. Özellikler. Depo edilerek gerektiğinde enerji verici olarak kullanılırlar. Deri altında depolanarak ısı yalıtımı ve mekanik destek sağlarlar. Canlılarda farklı amaçlar ile depolanırlar. Örnekler. Göçmen kuşlar, çok fazla enerji vermesi ve hafif olması nedeniyle trigliserid depolar. Soğuk ortamlarda yaşayan hayvanlar (kutup ayısı), ısı yalıtımı sağlaması ve çok fazla enerji vermesi nedeniyle trigliserid depolar. Kurak ortamlarda yaşayan hayvanlarda (deve), solunumla parçalanmaları halinde çok fazla su açığa çıkması nedeniyle trigliserid depolar. Fosfolipit. Tanım. Özellikler. Hücre zarının yapısına katıldığından yapıcı-onarıcı olarak kullanılırlar. Hücre zarının temel yapısını oluştururlar. Fosfolipitlerin baş kısmı hidrofilik, kuyruk kısmı hidrofobiktir. Örnekler. Lesitin, sütün en önemli fosfolipididir. Fosfatidilkolin (lesitin), fosfolipitlerin kompozisyonunda %30 yer alır. Fosfatidiletanolamin (sefalin ve kefalin), fosfolipitlerin kompozisyonunda %35 yer alır. Sfingomiyelin, fosfolipitlerin kompozisyonunda %24 yer alır.

Hücre karkası, metal mahfazalı modüler hücrelerde hücre gövdesini oluşturan yapıdır. Hücre karkasları, 2 mm sıcak daldırma galvaniz sacdan üretilir ve 275 gr/m² galvaniz kalınlığı ile en nemli ortamlarda dahi deformasyona uğramayacak şekilde tasarlanmıştır. Hücre karkasları, aşağıdaki bölümlerden oluşur: Kablo bağlantı ve anahtarlama bölümü. Bara bölümü. İşletme mekanizması bölümü. Alçak gerilim bölümü.

Glikokaliks, hücre zarının yüzeyinde, özellikle şekerlerce zengin olan özel bir yapıdır. Glikokaliksin bazı işlevleri: Mekanik destek, yağlama, yumuşatma ve süzme etkileri vardır. Hücre tanımlaması yaparak vücudun kendi sağlıklı hücreleri ile nakledilen dokular, hastalıklı hücreler veya istilacı organizmalar arasında ayrım yapmasını sağlar. Hücre-hücre bağlantılarını oluşturur ve embriyonik gelişim sırasında hücrelerin hareketini yönlendirir. Kan damarlarında, endotel hücre astarını kan akışının kesme stresinden korur. Glikokaliks, bakterilerde, mantarlarda, bitkilerde ve omurgalıların epitel hücrelerinin yüzeyinde ve kas hücrelerini de içine alan birçok hücre çeşidinde görülür.

Hücre zarından madde geçişleri ile ilgili çıkmış sorular için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: YouTube: "2021 TYT-AYT Biyoloji 20 - Hücre Zarından Madde Geçişi Çıkmış Sorular PDF Mevcut" videosu. UniRehberi: Hücre zarından madde geçişleri konusunda test soruları sunmaktadır. Quizlet: TYT biyoloji hücre zarından madde geçişleri ile ilgili flash kartlar ve test soruları içerir. Testkolik: 9. sınıf biyoloji hücre zarından madde geçişleri testleri bulunmaktadır. Unikocu: 9. sınıf biyoloji hücre zarından madde geçişi testleri sunmaktadır.

Hücre ve hücre zarı arasındaki benzerlik, her ikisinin de tüm hücrelerde bulunmasıdır. Hücre zarının bazı özellikleri şunlardır: Hücreyi dış etkilere karşı korur. Hücreye şekil verir. Hücrenin madde alışverişini kontrol eder. Canlıdır. Hücre ise canlılık özelliği taşıyan en küçük yapıtaşıdır.

Proteoglikan, hücre zarında bulunan ve bir çekirdek proteine kovalent olarak bağlı bir veya daha fazla glikozaminoglikan zincirinden oluşan bir glikoproteindir. Hücre zarı yapısındaki proteoglikanların bazı işlevleri: Katyonları (sodyum, potasyum, kalsiyum gibi) ve suyu bağlar. Matriks boyunca moleküllerin hareketini düzenler. Sinyalleme moleküllerinin ve proteinlerin stabilitesini ve aktivitesini etkiler. Proteoglikanlar, büyüklüklerine ve glikozaminoglikan zincirlerinin niteliğine göre farklı türlere ayrılır.

Evet, yaprak hücresi ve kas hücresi hücre zarına sahiptir. Hücre zarı, hücrenin dış kısmında bulunan, molekülleri özelliklerine göre hücre içine alan veya dışarı bırakan seçici geçirgen bir katmandır.

Flip-flop (transversal difüzyon) ve transversal difüzyon arasındaki fark şu şekildedir: - Flip-flop, membran lipidlerinin (fosfolipidler) çift katlı tabakanın bir yüzünden diğerine yavaş difüzyonunu ifade eder. - Transversal difüzyon ise, maddelerin (örneğin, moleküllerin) çok yoğun oldukları ortamdan, az yoğun oldukları ortama doğru kendiliğinden yayılmasını ifade eder. Bu nedenle, flip-flop daha çok membran lipidlerinin hareketi ile ilgiliyken, transversal difüzyon maddelerin genel hareketini tanımlar.

Yağda çözünen maddeler (örneğin, A, D, E, K vitaminleri), hücre zarından basit difüzyon yoluyla geçer. Basit difüzyon, moleküllerin çok yoğun oldukları ortamdan az yoğun oldukları ortama, hücre zarındaki fosfolipit tabakayı kullanarak kendi enerjileriyle geçmesidir. Yağda çözünen maddeler, hücre zarının yapısında yağ bulunduğu için herhangi bir por kullanmadan kolayca geçebilir.

Hücre şekli, çeşitli faktörlere bağlı olarak belirlenir: Kimyasal ve biyolojik faktörler: Hücrelerin yuvarlak olmasının nedeni, kenarı ve köşesi olmamasıdır; bu, fiziksel yükün (stresin) eşit ve dengeli bir şekilde dağılmasını sağlar. Fiziksel faktörler: Hücre şekli, sitoplazmanın akıcılığı, yüzey gerilimi ve komşu hücrelerle olan ilişkiler tarafından etkilenir. İşlevsel özellikler: Hücreler, yaptıkları işe göre şekil bakımından büyük değişiklikler gösterebilir. Ayrıca, hücre şekli, hücre iskeleti tarafından desteklenir ve korunur.

Evet, iyonlar kolaylaştırılmış difüzyon ile zardan geçebilir. Kolaylaştırılmış difüzyon, hücre zarından geçebilecek büyüklükte olan ancak fosfolipit tabakasından geçemeyen moleküllerin çok yoğun olduğu ortamdan az yoğun olduğu ortama doğru taşıma proteinleri (permeaz) aracılığı ile geçişidir. İyonlar, proteinlerden oluşmuş iyon kanalları aracılığıyla da zardan geçebilir veya iyon yüklerini maskeleyen ve lipit çift tabaka içinden geçmelerine izin veren küçük moleküller olan iyonoforlar tarafından taşınabilirler.

Hücre zarında bulunan karbonhidratların oluşturduğu, hücreler arası tanımayı kolaylaştıran yapılar şunlardır: Glikoproteinler. Glikolipitler. Ayrıca, karbonhidrat içeren kısımları; glikoz, galaktoz, mannoz, N-asetilglukozamin, N-asetilgalaktozamin, sialik asit gibi karbonhidratlardan ve türevlerinden oluşan glikokaliks yapısı da hücre zarında bulunur ve hücrelerin birbirini tanımasına yardımcı olur.

Hayır, hücre zarı sadece bitki hücrelerinde bulunan geçirgen bir yapı değildir. Hücre zarı, tüm hücrelerde bulunan seçici geçirgen bir yapıdır. Bitki hücrelerinde, hücre zarının dışında hücre duvarı (hücre çeperi) bulunur.

Plazmalı zarın (hücre zarı) seçici geçirgen olması, bazı moleküllerin veya iyonların geçişine izin verirken diğerlerinin geçişini engellediği anlamına gelir. Seçici geçirgenliğin bazı özellikleri: Moleküler filtreleme: Zar, belirli kriterlere (örneğin moleküler geometri) dayalı olarak hangi moleküllerin geçmesine izin vereceğini seçer. Enerji gereksinimi: Aktif taşıma ile sağlanan seçici geçirgenlik enerji gerektirir. Fosfolipit tabakası ve protein kanallar: Küçük ve yüksüz moleküller kolayca geçebilirken, büyük veya yüklü moleküllerin geçişi için taşıyıcı proteinler veya ek enerji kullanımı gerekebilir. Hücre koruması: Hücrenin, ihtiyaç duyduğu maddeleri alıp zararlı veya gereksiz maddeleri dışarı atarak sağlıklı bir iç ortam oluşturmasını sağlar.

Hücre zarının geçirgenliğinin bozulması durumunda ortaya çıkabilecek bazı olumsuz sonuçlar: Hücre fonksiyonlarının bozulması. Zararlı maddelerin hücre içine girmesi. Hücre yapısının destabilize olması. Hücre ölümü. Enfeksiyon riskinin artması.

Aktif taşıma, hücre zarını aşmak için ATP harcayan ve maddeleri konsantrasyon farkının tersine taşıyan taşıma türüdür. Özellikleri: Hücrede ATP harcanır. Madde, derişimin az olduğu ortamdan çok olduğu ortama doğru taşınır. Hem hücre içine hem de hücre dışında doğru olmak üzere çift taraflı gerçekleşebilir. Sadece canlı hücrelerde görülür. Hücre zarındaki enzimler ve taşıyıcı proteinler görev yapar.

Epitel hücre zarında bulunan bazı yapılar şunlardır: İyon kanalları, taşıyıcı proteinler, H+ ATP-az, glikoproteinler, hidrolitik enzimler ve aquaporinler. Mikrovilluslar, silyumlar ve stereosilyumlar. Hücre yüzeyini kaplayan müsin granülleri. Ayrıca, epitel hücrelerinin lateral membranları arasında sıkı bağlantılar, desmozomlar ve zonula adherens gibi hücrelerarası bağlantı yapıları bulunur.

Hücre zarının seçici geçirgen özellikleri şunlardır: Fosfolipit tabakası ve protein kanallar. Porlar (delikler). Membran proteinleri. Bu sayede hücre, ihtiyaç duyduğu maddeleri alırken zararlı veya gereksiz maddeleri dışarı atarak sağlıklı bir iç ortam (homeostazi) oluşturur.