Gündönümü

21 Haziran takvim yaprağında yer alan bazı olaylar ve önemli tarihler şunlardır: M.Ö. 224: İskenderiyeli matematikçi, coğrafyacı ve tarihçi Eratosthenes, dünyanın yuvarlak olduğunu keşfeder ve gölge ölçümleri sayesinde dünyanın çevresini hesaplar. 1897: Viyana'nın Prater bölgesindeki devasal dönme dolap ilk kez kullanıma açılır. 1908: Londra'da 200 bin kadın, seçme ve seçilme hakkı için yürür. 1920: Fransız askerleri Zonguldak ve Kdz. Ereğli'yi işgal eder. 1934: Soyadı Kanunu kabul edilir. 2002: Ünlü ozan Ahmet Muhip Dranas vefat eder. Ayrıca, 21 Haziran Kuzey Yarım Küre'de yaz gün dönümüdür ve yılın en uzun günü yaşanır.

En uzun gün ve en kısa gün arasındaki fark, Dünya'nın Güneş etrafındaki dönüşü ve ekseninin eğikliği nedeniyle oluşur. En uzun gün, Kuzey Yarım Küre'de 21 Haziran'da yaşanır. En kısa gün ise Kuzey Yarım Küre'de 21 Aralık'ta yaşanır. Bu tarihler, Güney Yarım Küre'de tam tersine döner; yani 21 Aralık'ta en uzun gece, 21 Haziran'da ise en kısa gece yaşanır.

Nardugan, "gün doğumu" veya "yeniden doğuş" anlamına gelir. Bu kelime, Moğol dilinde "güneş" anlamına gelen "nar" ile "doğan" anlamına gelen "tuqan" sözcüklerinin birleşiminden oluşur. Nardugan, İdil-Ural yöresindeki Türk toplumları tarafından kutlanan bir bayramdır. Kreşin Tatarları için Nardugan, kış mevsiminde kutlanan ve Noel Bayramı’ndan Paskalya öncesi Vaftiz Günü’ne kadar devam eden dönemin adıdır. Bodrum Gündoğan'da ise Nardugan, 21 Aralık gecesi şenlik havasında kutlanır. Nardugan bayramı ile Noel arasında benzerlikler olduğu iddia edilse de, bu iddiaların uzmanlar tarafından desteklenmediği unutulmamalıdır.

21 Aralık'ta değişmeyen bazı durumlar şunlardır: Güneş ışınlarının Oğlak Dönencesi'ne dik gelmesi. Kuzey yarımkürede kış, güney yarımkürede yaz başlangıcı. Gündüz ve gece süreleri. Ayrıca, 21 Aralık tarihi, Gregoryen takvimindeki tutarsızlık nedeniyle her yıl 21, 22 veya 23 Aralık'a denk gelebilir.

Ay takvimine göre yeni yıl, aşağıdaki şekillerde hesaplanabilir: Çin takvimi. Hicri takvim. İbrani veya Yahudi takvimi. Ay takvimlerine göre hesaplanan yeni yıl tarihleri, yıldan yıla değişiklik gösterir.

2025 yılı yaz gündönümünde (21 Haziran) Güneş, kuzeydoğudan doğar. Yaz gündönümünde Güneş'in en son nerede battığına dair bilgi bulunamamıştır.

21 Mart, 21 Haziran, 23 Eylül ve 21 Aralık'ta yaşanan bazı olaylar: 21 Mart (İlkbahar Ekinoksu): Güneş ışınları Ekvator'a dik düşer. Gece ve gündüz eşitliği yaşanır. Kuzey Yarım Küre'de ilkbahar, Güney Yarım Küre'de sonbahar başlar. 21 Haziran (Yaz Gündönümü): Güneş ışınları Yengeç Dönencesi'ne dik düşer. Kuzey Yarım Küre'de yaz, Güney Yarım Küre'de kış başlar. Kuzey Yarım Küre'de en uzun gündüz, Güney Yarım Küre'de en kısa gündüz yaşanır. 23 Eylül (Sonbahar Ekinoksu): Güneş ışınları Ekvator'a dik düşer. Gece ve gündüz eşitliği yaşanır. Kuzey Yarım Küre'de sonbahar, Güney Yarım Küre'de ilkbahar başlar. 21 Aralık (Kış Gündönümü): Güneş ışınları Oğlak Dönencesi'ne dik düşer. Kuzey Yarım Küre'de kış, Güney Yarım Küre'de yaz başlar. Kuzey Yarım Küre'de en uzun gece, Güney Yarım Küre'de en kısa gece yaşanır.

Zaman kısalması, yani gündüzlerin kısalmaya başlaması, 21 Haziran tarihinde gerçekleşir. Bu tarih, Kuzey Yarımküre için yaz gündönümünü işaret eder. Güney Yarımküre'de ise durum tam tersidir; 21 Haziran'dan sonra günler uzamaya başlar.

21 Haziran tarihinden sonra Kuzey Yarım Küre'de gündüzler kısalmaya (yaz gündönümü), Güney Yarım Küre'de ise uzamaya (kış gündönümü) başlar. Aydınlanma çizgisinin sınırları kutup dairelerinden geçer ve bu tarihte Kuzey Kutup Dairesi'nde 24 saat gündüz, Güney Kutup Dairesi'nde ise 24 saat gece yaşanır.

Gece ve gündüzün eşit olması ve en uzun gecenin yaşanması iki farklı olaya bağlıdır: 1. Gece ve gündüzün eşit olması, yılda iki kez gerçekleşen ekinoks olaylarına bağlıdır. 2. En uzun gecenin yaşanması, kış gündönümü olarak bilinen 21 Aralık tarihinde gerçekleşir.

21 Aralık gecesi, Kuzey Yarım Küre'de 15 saat 6 dakika sürecektir. Bu tarih, Güney Yarım Küre'de yazın, Kuzey Yarım Küre'de ise kışın başlangıcı olarak kabul edilir.

Yaz Gündönümü'nde gölge boyunun sıfır olması, güneş ışınlarının Yengeç Dönencesi'ne dik bir şekilde gelmesi nedeniyle olur.