DünyaMirası

Tarihi mekanlara beş örnek şunlardır: 1. Topkapı Sarayı, İstanbul, Türkiye. 2. Ayasofya Camii, İstanbul, Türkiye. 3. Galata Kulesi, İstanbul, Türkiye. 4. Dolmabahçe Sarayı, İstanbul, Türkiye. 5. Çin Seddi, Çin.

Türkiye'deki ilk üç UNESCO Dünya Mirası şunlardır: 1. İstanbul'un Tarihi Alanları (1985). 2. Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (1985). 3. Göreme Millî Parkı ve Kapadokya (1985) (Karma Miras Alanı).

Türkiye'deki 19 Dünya Mirası Alanı şunlardır: 1. Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Sivas). 2. İstanbul'un Tarihi Alanları. 3. Göreme Millî Parkı ve Kapadokya (Nevşehir). 4. Hattuşa: Hitit Başkenti (Çorum). 5. Nemrut Dağı (Adıyaman). 6. Xanthos-Letoon (Antalya - Muğla). 7. Safranbolu Şehri (Karabük). 8. Troya Antik Kenti (Çanakkale). 9. Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi. 10. Çatalhöyük Neolitik Kenti (Konya). 11. Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı (İzmir). 12. Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğunun Doğuşu (Bursa). 13. Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri. 14. Efes (İzmir). 15. Ani Arkeolojik Alanı (Kars). 16. Aphrodisias (Aydın). 17. Göbeklitepe Arkeolojik Alanı (Şanlıurfa). 18. Arslantepe Arkeolojik Alanı (Malatya). 19. Gordion (2023).

Sarıkaya Roma Hamamı, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne 2018 yılında kaydedilmiştir. Bu tescilin nedeni, hamamın Roma mimarisinin Anadolu'daki en ünik termal hamam yapısı olması ve 2. yüzyılda Roma döneminde inşa edilmiş olmasıdır.

Miras konusunda anlaşmış ülkeler, UNESCO Dünya Mirası Listesi'ni oluşturan ve Dünya Miras Sözleşmesi'ni imzalayan 193 ülkeden 191'ini kapsamaktadır. Bu ülkeler arasında ABD, Çin, İspanya, Fransa, İtalya, Peru, Japonya gibi devletler bulunmaktadır.

Büyük Kanyon, UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne alınmıştır.

UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan bazı saraylar şunlardır: 1. Topkapı Sarayı, Türkiye. 2. Buckingham Sarayı, İngiltere. 3. Versay Sarayı, Fransa. 4. İshak Paşa Sarayı, Türkiye. 5. Mysore Sarayı, Hindistan. 6. Yasak Şehir, Çin. 7. Neuschwanstein Sarayı, Almanya. 8. Schönbrunn Sarayı, Avusturya. 9. Chambord Sarayı, Fransa. 10. Pena Sarayı, Portekiz.

Türkiye'nin kültür varlıkları, UNESCO Dünya Mirası Listesi ve geçici liste içinde yer almaktadır. UNESCO Dünya Mirası Listesi'ndeki bazı Türk kültür varlıkları: Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Sivas); İstanbul'un tarihi alanları (İstanbul); Göreme Millî Parkı ve Kapadokya (Nevşehir); Hattuşa: Hitit Başkenti (Çorum); Nemrut Dağı (Adıyaman); Hieropolis-Pamukkale (Denizli); Xanthos-Letoon (Antalya-Muğla). Geçici listede yer alan bazı Türk kültür varlıkları: Beypazarı Tarihi Kenti (Ankara); İzmir Tarihi Liman Kenti; Karatepe-Arslantaş Arkeolojik Alanı (Osmaniye); Koramaz Vadisi (Kayseri); Zerzevan Kalesi ve Mithraeum (Diyarbakır).

İshak Paşa Sarayı, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer almaktadır.

Dünyanın en önemli kültür yapıtlarından biri olarak kabul edilen yapılar arasında şunlar öne çıkmaktadır: 1. Taç Mahal, Hindistan: Sevginin ve aşkın sembolü olarak kabul edilir, İslam türbe mimarisinin en önemli eserlerinden biridir. 2. Çin Seddi: Dünyanın en uzun savunma duvarı olup, insanlığın gücünü ve tarihini yansıtan önemli bir yapıdır. 3. Angkor, Kamboçya: UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan, sanayi öncesi dönemin en büyük şehirlerinden biri olarak kabul edilen bir arkeolojik alan. 4. Parthenon, Atina, Yunanistan: Antik Yunan uygarlığının en önemli eserlerinden biri olup, Atina'nın tanrıçası Athena'ya adanmıştır. 5. Kolezyum, Roma, İtalya: Roma İmparatorluğu'nun görkemli mimari mirasının bir simgesi olan antik amfitiyatro.

Evet, Göreme Milli Parkı ve Kapadokya, UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde karma miras alanı olarak yer almaktadır.

Dünya Mirası Listesi'ne dahil olabilmek için bir alanın aşağıdaki 10 kriterden en az birini karşılaması gerekmektedir: 1. Yaratıcı insan dehasının ürünü olması. 2. Mimarinin veya teknolojinin, anıtsal sanatların gelişiminde, şehirlerin planlanmasında veya peyzajların yaratılmasında önemli bir insani değerler etkileşimini göstermesi. 3. Yaşayan veya yok olmuş bir medeniyete ya da bir kültürel geleneğe ait eşsiz veya üstün bir tanıklık teşkil etmesi. 4. İnsanlık tarihinin bir veya birden fazla anlamlı dönemini temsil eden yapı tipinin değerli bir örneğini sunması. 5. Bir kültürü temsil eden geleneksel insan yerleşimine veya toprağın kullanımına ilişkin önemli bir örnek sunması. 6. Üstün evrensel değere sahip olaylar veya yaşayan gelenekler, fikirler, inançlar veya sanatsal ve edebi eserlerle bağlantılı olması. 7. Eşsiz bir doğal fenomene veya üstün doğal güzelliğe ve estetik öneme sahip olması. 8. Dünyanın doğal tarihine ilişkin eşsiz önemde bilgilere sahip olması. 9. Ekolojik ve biyolojik olarak hâlâ bozulmamış bir karasal, denizel veya tatlı su ekosistemine ev sahipliği yapması. 10. Özellikle tehlikedeki veya bilim açısından önemli bir biyolojik çeşitlilik için en önemli ve en belirgin doğal habitatlara ev sahipliği yapması.

Dünya mirasları, UNESCO tarafından koruma altına alınan, kültürel ve doğal öneme sahip varlıklardır. Türkiye'den Dünya Miras Listesi'ne giren bazı eserler: Kapadokya ve Göreme Milli Parkı (Nevşehir, 1985). Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Sivas, 1985). İstanbul'un tarihi alanları (1985). Hattuşaş: Hitit Başkenti (Çorum, 1986). Nemrut Dağı (Adıyaman, 1987). Pamukkale ve Hierapolis Milli Parkı (Denizli, 1988). Gordion Antik Kenti (Ankara, 2023). Dünya Miras Listesi'ne eklenen varlıklar, hem kültürel hem de doğal miras olarak değerlendirilebilir.

Türkiye'de Dünya Mirası Listesi'nde yer alan hükümler şunlardır: 1. Kültürel Varlıklar: Türkiye'nin 2023 yılı itibarıyla UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde 19 kültürel varlık bulunmaktadır. 2. Karma Varlıklar: Listede ayrıca 2 karma (kültürel/doğal) varlık bulunmaktadır: Göreme Milli Parkı ve Kapadokya ile Pamukkale-Hierapolis. 3. Geçici Liste: Türkiye'nin UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde ise 84 kültürel, tarihi ve doğal değeri olan alan bulunmaktadır.

Büyük Kanyon, somut miras olarak kabul edilir çünkü: 1. Doğal Güzellik ve Jeolojik Önem: Büyük Kanyon, Colorado Nehri tarafından milyonlarca yılda oyulmuş, eşsiz jeolojik yapıları ve renkleri ile dikkat çeken bir doğa harikasıdır. 2. Tarihî ve Kültürel Değer: Kanyon, 1540 yılında İspanyol kaşifler tarafından keşfedilmiş ve o zamandan beri Amerikan yerlileri ve diğer kültürler için önemli bir yaşam alanı olmuştur. 3. UNESCO Dünya Mirası: 1979 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne alınmıştır. 4. Korunmuş Alan: 1919 yılında milli park statüsü kazanmış ve bu sayede özel ve endüstriyel faaliyetlere kapalı bir koruma alanı oluşturulmuştur.

Dünya Mirası amblemini yalnızca Dünya Mirası Komitesi tarafından izin verilen kişiler ve kurumlar kullanabilir. Amblemin kullanımı için gerekli koşullar şunlardır: Projenin içeriği ve kalitesi: Finansal getiri değil, projenin içerik ve sanat değerleri göz önünde bulundurulmalıdır. Ulusal otoritelerin onayı: Ulusal bir kurumun amblemi kullanabilmesi için, projenin sadece ulusal sınırlar içindeki Dünya Mirası alanlarını ilgilendirmesi gerekir. Yetkilendirme: Kullanım izni, Dünya Mirası Merkezi Müdürlüğü tarafından verilir ve yıllık raporlar Komite'ye sunulur. Ticari kullanım: Ticari amaçlı kullanımlarda, ilgili gelirlerin bir kısmının Dünya Mirası Fonu'na aktarılması gereklidir.

Hem doğal hem kültürel miraslar, UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde "karma miras" olarak adlandırılan varlıklardır. Türkiye'de bu kategoriye giren iki örnek şunlardır: 1. Göreme Milli Parkı ve Kapadokya. 2. Pamukkale-Hierapolis.

Ahşap mimarinin en güzel örneklerinden bazıları şunlardır: 1. Metropol Parasol, Sevilla, İspanya: Alman mimar Jürgen Mayer tarafından tasarlanan, 150 x 70 metre boyutlarındaki bir meydanın üzerini kaplayan dört devasa mantar şeklindeki ahşap plakadan oluşan yapı. 2. Fuji Dünya Mirası Merkezi, Japonya: Japon mimar Shigeru Ban tarafından tasarlanan, Fuji Dağı’nı anımsatan geometrisi ve kullanılan ahşap malzeme ile dikkat çeken yapı. 3. Son Ahşap Ev, Japonya: Sou Fujimoto Architects tarafından modern mimari anlayışıyla tamamen ahşaptan inşa edilen ev. 4. Ascent, ABD: 86,6 metre yüksekliğinde ve 25 katlı, lamine ahşap malzemeden yapılan dünyanın en yüksek katlı ahşap binası. 5. Anadolu’nun Ahşap Camileri: 13. ve 14. yüzyılda Anadolu’da inşa edilen, ahşap oymacılığı ve işçiliği açısından önemli olan camiler (Afyonkarahisar’daki Ulu Camii, Ankara’daki Ahi Şerafettin Camii, Eskişehir’deki Sivrihisar Ulu Camii, Kastamonu’daki Mahmut Bey Camii ve Konya’daki Eşrefoğlu Camii).

Evet, Hierapolis Antik Kenti bir tarihi eserdir. Hierapolis, M.Ö. 2. yüzyılda Bergama Krallığı tarafından kurulmuş ve Roma döneminde altın çağını yaşamış bir antik kenttir.

Dünyanın en güzel şatosu olarak kabul edilebilecek tek bir yapı yoktur, çünkü bu, kişisel zevklere göre değişebilir. Ancak, dünya genelinde en çok tanınan ve güzel olarak değerlendirilen bazı şatolar şunlardır: 1. Neuschwanstein Şatosu, Almanya: 19. yüzyıl Neo-romantisizm mimari stiliyle yapılmış, Disneyland'a ilham kaynağı olmuş bir şato. 2. Château de Chambord, Fransa: Loire bölgesinin en büyük şatosu, 1981'den beri Dünya Miras Listesi'nde yer alıyor. 3. Bran Kalesi, Romanya: Transilvanya bölgesinde, Kont Drakula'nın şatosu olarak ün yapmış, kızıl kiremitli çatıları ve çevresindeki ormanla dikkat çekiyor. 4. Egeskov Şatosu, Danimarka: Avrupa'nın en iyi korunmuş Rönesans su şatosu. 5. Kronborg Kalesi, Danimarka: William Shakespeare'in "Hamlet" adlı eserinde geçen, Kopenhag yakınlarında bulunan tarihi bir kale.