DışPolitika

Dış Politika Enstitüsü Dergisi'nin sahibi, Dış Politika Enstitüsü (DPE)'dir.

Türkiye, II. Dünya Savaşı'na fiilen katılmamış olsa da, savaştan bazı kazançlar elde etmiştir: Diplomatik kazanımlar: Türkiye, savaş sırasında izlediği tarafsız politika sayesinde diplomatik alanda güç kazanmıştır. Ekonomik kazanımlar: 1943-1945 yılları arasında Türkiye, Müttefik Devletler'e yaklaşarak ödünç verme, kiralama düzeninden yararlanıp üretim ve ihracatını artırmıştır. Jeopolitik önem: Türkiye'nin stratejik konumu ve savaş sırasındaki dengeli politikası, ülkeyi bölgedeki önemli bir oyuncu haline getirmiştir.

Stratejik düşünce ve araştırma merkezleri, belirli politikalar, konular veya fikirler etrafında araştırma yapmak için bir grup disiplinlerarası akademisyeni bir araya getiren organizasyonlardır. Bu merkezler, genellikle ulusal güvenlik, ekonomi, dış politika ve teknoloji gibi kritik konularda çalışmalar yürütür. Bazı türleri şunlardır: İdeolojik merkezler: İdeolojik bir felsefeye dayanarak çözüm üretmek için çalışırlar. Alan uzmanlığına dayalı merkezler: Dış politika, savunma, yoksulluk, strateji veya çevre gibi belirli bir tematik odağa sahiptirler. Hükümet politikalarına odaklı merkezler: Bir ülkenin hükümetinin kontrolündeki düşünce kuruluşlarıdır. Amaç odaklı merkezler: Sivil toplum kuruluşlarına benzer bir özelliğe ve fonksiyona sahiptir. Bu merkezler, finansmanlarını bireylerden gelen bağışlar, vakıf/dernek üyelerinin katkıları ve devlet hibeleri gibi çeşitli kaynaklardan sağlarlar.

Uluslararası ilişkiler ve dış politika araştırmaları merkezleri farklı ülkelerde bulunmaktadır: 1. Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Araştırma Merkezi: İstanbul Üniversitesi-İktisat Fakültesi bünyesinde, İstanbul'un Beyazıt semtinde yer almaktadır. 2. Uluslararası İlişkiler Merkezi (CIR): Arlington, Virginia, Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunmaktadır. 3. Diplomatik İlişkiler ve Politik Araştırmalar Merkezi (DİPAM): İstanbul'un Kadıköy ilçesinde, Nur Sokak'ta yer almaktadır.

Hakan Fidan, devlet kademelerinde dış politika ve güvenlik alanlarında kritik görevlerde bulunduğu ve akademik çalışmalarının bu alanlarda yoğunlaştığı için MİT Müsteşarı oldu. Ayrıca, Fidan'ın Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı (TİKA) Başkanlığı ve Başbakanlık Müsteşar Yardımcılığı gibi önceki görevleri de bu pozisyona atanmasında etkili olmuştur.

Dış politika amaçları üç ana kategoriye ayrılır: 1. Güvenlik Amaçları: Devletin varlığını sürdürme ve güvenliğini sağlama amacı. 2. Refah Amaçları: Ülkede yaşayan bireylere ekonomik refah sağlama amacı. 3. Saygınlık Amaçları: Devletin uluslararası sistemde prestij ve saygınlık kazanma amacı.

Donald Trump, Türkiye'yi ziyaret etti.

Rus istihbaratı, çeşitli kurumlar aracılığıyla farklı alanlarda faaliyet göstermektedir: 1. Rus Dış İstihbarat Servisi (SVR): Yabancı istihbarat toplamaktan sorumludur ve politik, ekonomik, bilimsel ve teknik bilgileri hedefler. 2. Genelkurmay Başkanlığı Baş İstihbarat Direktörlüğü (GRU): Askeri istihbarat sağlar, hasım güçlerin niyetleri ve askeri yetenekleri hakkında bilgi toplar. 3. Federal Güvenlik Servisi (FSB): Yurt içi istihbarat temininden sorumludur ve terörle mücadele ile suçla mücadele faaliyetleri yürütür. İstihbarat faaliyetleri genellikle insan istihbaratı, sinyal istihbaratı, açık kaynak istihbaratı ve siber istihbarat gibi çeşitli yöntemleri içerir.

Hariciyeci iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Dış siyaset ile uğraşan meslek adamı. 2. Hariciye hastalıkları uzman hekimi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Avusturya Başbakanı Karl Nehammer'in telefon görüşmesinde Türkiye ile Avusturya ikili ilişkileri, bölgesel ve küresel konular ele alındı. Görüşmede ayrıca şu konular da gündeme geldi: - Suriye: Suriye'de halkın ülkesinin geleceğine karar vereceği bir döneme girildiği ve terör yapılanmalarının temizlenmesi gerektiği vurgulandı. - Suriyeli sığınmacılar: Suriyeli sığınmacıların güvenli, onurlu ve gönüllü geri dönüşlerinin başladığı ve bu sürecin sürdürülebilir yaşam şartlarına bağlı olduğu belirtildi. - Suriye'nin yeniden imarı: Suriye'nin yeniden imarı ve iç savaş nedeniyle çöken altyapının ayağa kaldırılması konularında uluslararası toplumun desteğinin şart olduğu ifade edildi.

Fatih Dönemi ile 2. Bayezid Dönemi arasındaki bazı temel farklar şunlardır: 1. Askeri Fetihler: Fatih Dönemi'nde büyük askeri fetihler gerçekleştirilmiş, İstanbul'un fethi ile Ortaçağ kapanmış ve Yeniçağ başlamıştır. 2. Dış Politika: Fatih Dönemi'nde batı politikası aktif ve saldırgan bir nitelik taşırken, 2. Bayezid Dönemi'nde daha temkinli ve dengeli bir dış politika izlenmiştir. 3. Memluk İlişkileri: Fatih Dönemi'nde Memluklarla ilişkiler genellikle dostane olmuşken, 2. Bayezid Dönemi'nde bu ilişkiler bozulmuş ve iki devlet arasında savaşlar yaşanmıştır. 4. Kültürel ve İdari Gelişmeler: Fatih Dönemi, devlet sisteminde büyük bir dönüşüm ve merkezileşme süreci yaşamış, 2. Bayezid Dönemi'nde ise bu sürecin devamı ve bazı uygulamaların yumuşatılması söz konusu olmuştur.

Türkiye, 1945 yılında Almanya'ya savaş ilan etti çünkü Yalta Konferansı'nda, Birleşmiş Milletlere sadece 1 Mart 1945'e kadar Almanya'ya savaş açan devletlerin katılabilmesi kararı alınmıştı. Ayrıca, Türkiye'nin savaş ilanında etkili olan diğer faktörler arasında SSCB'nin Boğazlardan askeri üs istemesi ve Türkiye'nin SSCB tehlikesine karşı İngiltere ve Fransa ile ilişkilerini geliştirmeyi amaçlaması yer alıyordu.

Japonya, güvenlik tehditlerine karşı çeşitli önlemler almaktadır: 1. Savunma Yeteneklerinin Güçlendirilmesi: Japonya, balistik füze tehditlerine karşı savunmayı güçlendirmek, Tomahawk füzeleri ve diğer stand-off füzelerini edinmek gibi adımlar atmaktadır. 2. Uluslararası İttifakların Güçlendirilmesi: Japonya, ABD ile olan ittifakı temel alarak, bu ittifakın caydırıcılık ve karşılık verme yeteneklerini artırmaya çalışmaktadır. 3. Savunma Alanındaki İşgücü Eksikliğinin Giderilmesi: Japonya, demografik değişiklikler ve işgücü kıtlığı nedeniyle savunma kuvvetleri için insan kaynaklarını güvence altına almak üzere önlemler almaktadır. 4. Bilgi Savaşına Karşı İnisiyatifler: Japonya, bilgi toplama ve analiz yeteneklerini geliştirerek, dezenformasyona karşı entegre bilgi savaşı sistemleri oluşturmaktadır.

SEC (ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu) ile Çin arasında doğrudan bir olay kaydedilmemiştir. Ancak, ABD ve Çin arasında genel olarak ticaret ve teknolojik rekabet konularında gerilimler yaşanmaktadır. - ABD-Çin ticaret savaşı: 2018 yılında ABD Başkanı Donald Trump döneminde başlayan süreçte, iki ülke gümrük tarifelerini karşılıklı artırarak ticaret savaşı başlatmıştır. - Teknolojik kısıtlamalar: ABD, Biden yönetimi altında Çin'in teknolojik gelişimini engellemek amacıyla ihracat kısıtlamaları ve yatırım kontrolleri uygulamıştır. - Nükleer silah kontrolü görüşmeleri: Çin, ABD'nin Tayvan'a yaptığı silah satışlarını protesto ederek nükleer silah kontrolü görüşmelerini askıya aldığını açıklamıştır.

Tematik dış politika, bir devletin ulusal çıkarlarını korumak ve uluslararası hedeflerine ulaşmak için belirlediği stratejiler bütünüdür. Bu politikalar, genellikle aşağıdaki tematik alanları içerir: Ekonomik büyüme ve istikrar: Dış ticaretin düzenlenmesi ve ekonomik büyümenin sağlanması. Güvenlik: Devletin varlığını koruma ve savunma, ulusal güvenliği sağlama. Rekabet gücü: Yerel üreticilerin dış pazarda rekabet edebilirliğinin artırılması. Cari açık ve ödeme dengesi: İthalat ve ihracat dengesinin sağlanması, cari açığın kapatılması. Diplomasi ve uluslararası ilişkiler: Diğer devletlerle ve uluslararası kurumlarla diplomatik ilişkilerin yürütülmesi.

NATO Varşova Zirvesi'nde Türkiye'ye şu güvenceler verildi: 1. AWACS Kararı: NATO, erken uyarı ve gözlem uçaklarının Türkiye ve uluslararası hava sahasında uçuş yapabileceğini açıkladı. 2. Çok Uluslu Birlikler: Letonya, Litvanya, Estonya ve Polonya'da çok uluslu geçici NATO birliklerinin yerleştirileceği duyuruldu. 3. Terörle Mücadele Desteği: NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Türkiye'nin terörle mücadele konusunda daha fazla destek alacağını ifade etti.

Hakan Fidan, 2010-2023 yılları arasında Millî İstihbarat Teşkilatı (MİT) başkanlığında görev yaptı çünkü bu dönemde dış politika ve güvenlik alanlarında kritik görevler üstlendi.

Şili ve Panama arasındaki dostluk ilişkileri, aşağıdaki ortak noktalar ve işbirliği alanları temelinde şekillenmektedir: 1. Tarihî ve Kültürel Bağlar: İki ülke, İspanyol İmparatorluğu döneminde aynı yönetim altında bulunmuşlardır. 2. Dış Politika Uyumu: Bölgesel ve küresel konularda karşılıklı anlayış ve işbirliği içindedirler. 3. Ekonomik İşbirliği: Serbest ticaret anlaşmaları ve yatırım fırsatları, ekonomik bağları güçlendirmektedir. 4. Stratejik Konum: Panama Kanalı, her iki ülke için de stratejik bir öneme sahiptir ve bu, ticari ve lojistik işbirliğini teşvik etmektedir.

Cihangir Şah dönemi, Babür İmparatorluğu'nun tarihinde önemli bir yere sahiptir çünkü bu dönemde: 1. Mimari ve Sanat: Agra, Lahor, Fetihpur Sikri, Ahmedabad ve Keşmir gibi şehirlerde birçok mimari yapı inşa edilmiş, resim sanatı altın çağını yaşamıştır. 2. İdarî ve Ekonomik Gelişmeler: Cihangir Şah, resmi hesapları yeniden yapmış, ağırlık ve ölçüm standartlarını tanımlamış, imparatorluğun en büyük altın madeni parasını tasarlamıştır. 3. Dış Politika: Safeviler ile dostluk kurulmuş, Portekizlilere karşı İngilizler ile iş birliği yapılmış, Hint deniz ticaretinde önemli adımlar atılmıştır. 4. İsyanların Bastırılması: Maratta, Sih, Afgan ve Bengal isyanları başarıyla bastırılmıştır. Ayrıca, Cihangir Şah'ın hoşgörülü yönetimi ve farklı dinlere mensup insanlara eşit davranması da dönemin önemli özelliklerindendir.

Türkiye, girişimci ve insani dış politika modelini uygulamaktadır. Bu modelin temel ilkeleri şunlardır: - Çok boyutlu diplomasi: Doğu ile Batı, Kuzey ile Güney arasında köprü olan coğrafi konumundan yararlanarak, farklı bölgelerle aktif ilişkiler kurmak. - Bölgesel sahiplenme: Bölgesel sorunlarda bölgesel çözümleri savunmak ve çatışmaların barışçıl yollarla çözümünü hedeflemek. - Küresel işbirliği: İslam İşbirliği Teşkilatı, NATO, Avrupa Birliği gibi uluslararası örgütlerle işbirliğini sürdürmek. - Ekonomik ve insani yardımlar: Kalkınma ve insani yardımlar alanında aktif rol oynamak.