DışPolitika

"Stratejik Vizyon" kitabı, Zbigniew Brzezinski tarafından yazılmış ve ABD'nin dünya liderliği konusundaki tezlere bir cevap niteliği taşımaktadır. Kitapta özetle şu konular ele alınmaktadır: - Başta ABD olmak üzere Batı dünyasının çöküş emareleri gösterdiği ve bu durumun ciddi sonuçlar doğurabileceği. - ABD'nin küresel liderlik görevini yerine getirmemesi halinde, 2025 sonrası dünyanın daha kaotik ve çatışmalarla sarsılan bir yer haline geleceği. - ABD'nin, küresel istikrarı sağlamak için içindeki yapısal sorunları çözmesi, Avrupa'yı daha canlı hale getirmesi ve Çin başta olmak üzere yükselen Asyalı güçlerle dengeleme ve anlayışa dayalı sürdürülebilir bir ilişki kurması gerektiği. Kitap, küresel dünyaya bütüncül ve güncel bir bakış açısıyla yaklaşmakta ve konuyla ilgili kişilerin gözden kaçırmaması gereken bir eser olarak değerlendirilmektedir.

Yatıştırma politikası ve caydırma politikası uluslararası ilişkilerde farklı yaklaşımlara işaret eder: 1. Yatıştırma Politikası: Bu politika, krizleri, gerilimleri veya çatışmaları sürdürmek yerine çözümlemeyi amaçlar. 2. Caydırma Politikası: Bu politika, bir hasmın istenmeyen bir eylemi gerçekleştirmekten vazgeçmesini sağlamak için tehdit kullanılmasını içerir.

Kanuni Sultan Süleyman döneminde Fransa'ya verilen kapitülasyonlar şunlardır: 1. Ticaret Vergisi Muafiyeti: Fransız tüccarlar 10 yıl boyunca vergiden muaf tutulacaktı. 2. Gümrük Vergisi: Fransız mallarının değeri üzerinden %3 gümrük vergisi alınacaktı. 3. Yargı Yetkisi: Fransız vatandaşları arasındaki anlaşmazlıkları Fransız konsolosu çözecekti. 4. Osmanlı Vatandaşları ile Anlaşmazlıklar: Osmanlı vatandaşları ile ilgili olan anlaşmazlıklar, Fransız elçiliği görevlisi ve Osmanlı kadıları tarafından çözülecekti. 5. Denizde Serbest Dolaşım: Antlaşması olmayan devletlere ait gemiler, Osmanlı kontrolü altındaki sularda Fransız bayrağı çekerek girebileceklerdi.

Nükleer deneme yapan ülkeler şunlardır: 1. Amerika Birleşik Devletleri. 2. Sovyetler Birliği (günümüzde Rusya). 3. Fransa. 4. Birleşik Krallık. 5. Çin. 6. Hindistan. 7. Pakistan. 8. Kuzey Kore.

İngiltere'nin en yakın müttefikleri II. Dünya Savaşı sırasında Birleşik Devletler, Fransa ve Sovyetler Birliği idi.

Güney Kore'de ABD'nin kullandığı bazı askeri üsler şunlardır: 1. Camp Humphreys: Seul'ün yaklaşık 65 km güneyinde bulunan ve ABD'nin en büyük denizaşırı üssü. 2. Osan ve Kunsan Hava Üsleri: ABD Hava Kuvvetleri'nin Güney Kore'deki ana üsleri. 3. Busan Üssü: Nimitz sınıfı süper gemiler ve nükleer füze denizaltıları dahil olmak üzere 30 gemiye hizmet verebilecek bir üs. 4. Chinhae Deniz Üssü: ABD donanmasının 7. Filo'suna bağlı bir üs. Ayrıca, Güney Kore'de ABD'ye ait yüzlerce zırhlı araç ve 300 M1 tankı da bulunmaktadır.

Akıllı güç, yumuşak güç ve sert güç uluslararası ilişkilerde kullanılan güç türleridir. Sert güç (hard power), askerî ve ekonomik güç gibi zorlayıcı ve baskı temelli kaynakları ifade eder. Yumuşak güç (soft power), kültür, diplomasi ve insani yardım gibi yollarla diğer aktörlerin politikalarını etkileme kapasitesini tanımlar. Akıllı güç (smart power), sert ve yumuşak gücün bir arada kullanılmasını içeren bir stratejidir. Güç türleri arasındaki ayrım, kullanılan araçların farklılığına dayanır.

1945-1960 yılları arasında Türk dış politikasının temel ilkeleri şunlardır: Batı eksenli politika: Türkiye, Sovyetler Birliği'ne karşı Batı Bloğu'na yakın durmuş ve ABD liderliğinde bir dış politika izlemiştir. Truman Doktrini ve Marshall Planı: ABD'nin askeri (Truman Doktrini) ve ekonomik (Marshall Planı) yardımları, Türkiye'nin Batı ile olan bağlarını güçlendirmiştir. NATO üyeliği: Türkiye, Kore Savaşı'nın ardından 1952'de NATO'ya katılmış, bu da Batı ile stratejik konumunu güçlendirmiştir. Orta Doğu'da anti-komünist politikalar: Türkiye, Orta Doğu'da anti-komünist politikalar izlemiş ve bölgesel güvenlik işbirliği için Bağdat Paktı gibi ittifaklara katılmıştır. Ekonomik işbirliği: Avrupa ile ekonomik işbirliğini artırma hedefi, Türkiye'nin Batı ile olan ilişkilerini güçlendirmiştir. Bu dönemde dış politika, güvenlik odaklı ve pragmatist bir yaklaşım sergilemiştir.

1980 sonrası Türk dış politikasında yaşanan bazı gelişmeler şunlardır: Ekonomik Açılım: 24 Ocak 1980 kararları ile Türkiye dış borçlarını yapılandırmış, ihracatı özendirmiş ve IMF programları ile dışa açılma politikası sürdürülmüştür. ABD ile İlişkiler: Türkiye, ABD'nin Yeşil Kuşak politikasından etkilenmiş ve bu politika, 12 Eylül darbesi ile kesişmiştir. Yunanistan ile İlişkiler: 12 Eylül sonrası Yunanistan'ın NATO'nun askeri kanadına geri dönüşü, Rogers Planı ile sağlanmıştır. Avrupa ile İlişkiler: 12 Eylül yönetimi, Avrupa Topluluğu ile ilişkilere önem vermiş, ancak insan hakları ve siyasi özgürlükler alanındaki uygulamalar nedeniyle Avrupa'dan baskı görmüştür. SSCB ile İlişkiler: 1980'ler, Türkiye-SSCB ilişkilerinin durgunluk dönemi olarak ifade edilir. Orta Doğu Politikaları: Türkiye, bölgedeki istikrarın sağlanması ve statükonun korunması için adımlar atmış, ancak ASALA terör örgütünün Türk diplomatlarına yönelik suikastlarını önleyememiştir.

Çin, 1990'lı yıllarda ekonomik başarıları ve dışa açılma politikaları sayesinde süper güç konumuna geldi.

6678 sayılı kanun, "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Bangladeş Halk Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Gümrük Konularında İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun"dur. Bu kanun, 25 Şubat 2016 tarihinde kabul edilmiş ve 16 Mart 2016'da yürürlüğe girmiştir.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif arasında, iki ülke arasında farklı alanlarda 24 iş birliği anlaşması imzalandı. Bu anlaşmalar arasında öne çıkanlar şunlardır: Askeri ve sivil personelin sosyal ve kültürel amaçlı mübadelesi protokolü. Hava kuvvetleri elektronik harp işbirliğine ilişkin mutabakat muhtırası. Enerji dönüşümü ve madencilik alanlarında iş birliğine ilişkin mutabakat zaptları. Mal ticareti anlaşmasının geliştirilmesi ve menşe belgelerinin dijitalleştirilmesi. Su ve tohumculuk alanlarında işbirliği anlaşmaları. Yasal metroloji altyapısının kurulması ve teknik yardım mutabakat zaptları. Anlaşmalar, 13 Şubat 2025 tarihinde Başbakanlık binasında düzenlenen Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi toplantısında imzalandı.

Çin, Panama Kanalı'nı doğrudan almadı, ancak liman işletmeciliği ve stratejik yatırımlar yoluyla kanalda önemli bir varlık kazandı. Nedenleri: 1. Jeopolitik İlgi: Çin, Latin Amerika'daki etkisini artırmak ve küresel altyapı projelerini genişletmek için Panama ile ilişkiler kurdu. 2. Ticaret ve Lojistik: Panama Kanalı, küresel deniz ticaretinin önemli bir merkezi olup, Çin'in ticaret ve lojistik stratejilerini destekler. 3. Ekonomik Fırsatlar: Kanal çevresindeki limanların kontrolü, Çin'in bölgedeki ekonomik faaliyetlerini ve yatırımlarını kolaylaştırdı.

Çin'in Irak'a yatırım yapmasının birkaç nedeni vardır: 1. Enerji Kaynakları: Irak, Çin'in üçüncü büyük ham petrol tedarikçisi konumundadır ve Çin, Irak petrolünün önemli bir kısmını ithal etmektedir. Bu nedenle, Irak'taki petrol sahalarında yapılan yatırımlar, Çin'in enerji ihtiyacını karşılamak için stratejik bir öneme sahiptir. 2. Kuşak ve Yol Projesi: Çin'in "Kuşak ve Yol Projesi" kapsamında, Irak'ta altyapı ve enerji projelerine yatırım yaparak nüfuzunu artırma politikası izlemektedir. 3. Ekonomik İşbirliği: İki ülke arasındaki ticaret hacmi sürekli artmakta ve Çin, Irak'ta çeşitli alanlarda (taşımacılık, telekomünikasyon, tarım, sanayi) yatırım yapmaya hazırdır. 4. Siyasi Bağımlılık: Irak'taki enerji sektöründe kurulan hakimiyet, iki ülke arasında siyasi bağımlılığı da beraberinde getirmektedir.

Faruk Sönmezoğlu'nun "Türk Dış Politikası" adlı eseri 2 cilt olarak yayımlanmıştır.

Uçak krizi, Türkiye ile Rusya arasında, 24 Kasım 2015 tarihinde meydana geldi.

Japonya'nın dost olarak gördüğü ülkeler arasında ABD, Avustralya, Hindistan ve Güney Kore bulunmaktadır. Ayrıca, Japonya, Birleşmiş Milletler (BM) ve diğer uluslararası platformlarda da diğer ülkelerle işbirliği yapmaktadır.

Hariciyede (dışişleri alanında) çalışanlar genellikle diplomatlar, büyükelçiler, konsoloslar, müsteşarlar ve danışmanlar gibi uzmanlardan oluşur. Bu kişiler, ülkelerinin dış politikasını belirler ve diğer ülkelerle olan ilişkileri yönetir.

Türkiye'de 30 sınır kapısının kapalı olmasının başlıca nedeni, Dağlık Karabağ sorunu ve güvenlik endişeleridir. Bu kapsamda, Ermenistan ile olan Alican Sınır Kapısı, Ermenistan'ın Azerbaycan topraklarını işgal etmesi nedeniyle 1993 yılından beri kapalıdır.

"Yöntem, Kuram, Komplo: Türk Uluslararası İlişkiler Disiplininde Vizyon Arayışları" adlı kitap, Ersel Aydınlı tarafından yazılmış ve Küre Yayınları tarafından 2017 yılında yayımlanmıştır. Kitabın konusu, uluslararası ilişkilerin çalışma alanının nasıl olması gerektiği üzerine yapılan tartışmaları ele almaktadır. Kitapta işlenen bazı konular arasında küreselleşme, stratejik planlama ve uluslararası ilişkilerin siyasi yönü yer almaktadır.