Esame pusulası, Osmanlı Devleti döneminde Kapıkulu askerlerine verilen, adlarının ve ulufe derecelerinin yazılı olduğu belgedir. Bu belgeler, aynı zamanda "esame kağıdı" olarak da adlandırılır. XVII. yüzyıldan itibaren, esame pusulalarının alınıp satılmaya başlanmasıyla, bu belgeler bir tür hisse senedi veya tahvil gibi değer kazanmış ve devlet hazinesi büyük zarara girmiştir.