Tortum Şelalesi'nin oluşumuyla ilgili birkaç efsane bulunmaktadır: Çoban ve dağ: Bir çoban, hayvanlarını otlatırken gaipten gelen "Çıkın, çıkın" şeklindeki uyarı dolu sesleri duyar ve köyü terk eder. Köyün sonu: Tortum Gölü'nün bulunduğu yerde zengin ve varlıklı bir köyden söz edilir. Heyelan: Jeologlar, şelalenin 1700'lü yıllarda Kemerlidağ'dan kopan büyük bir heyelan kütlesinin Tortum Çayı'nın aktığı Tev Vadisi'ni kapatması sonucu oluştuğunu belirtmektedir. Tortum Şelalesi, 1952-1960 yılları arasında hidroelektrik santrali (HES) inşa edilmesiyle yılın sadece Mayıs-Haziran aylarında akmaktadır.