Yaşar Kemal, İnce Memed romanını, Anadolu halkının geri kalmışlığı, köy hayatının sefaleti ve ağaların yöreye tamamen hakim olması gibi toplumsal sorunları yansıtmak ve bu duruma karşı bir isyan öyküsü anlatmak için yazmıştır. Yazar, romanı yazma nedeninin, eşkıya olan amca oğlunun dağda vurulması olduğunu 1987 yılında bir söyleşisinde belirtmiştir. Yaşar Kemal, İnce Memed ile sadece bir kahramanlık öyküsü anlatmamış, aynı zamanda Anadolu'nun sosyal ve ekonomik yapısını, köylülerin yaşam koşullarını ve feodal düzenin zalimliğini gözler önüne sermiştir.