Tokat Kalesi'nin hikayesi şu şekilde özetlenebilir: - Yapım Tarihi: Kalenin tam olarak ne zaman inşa edildiği bilinmemekle birlikte, güney yamacındaki Pont Krallığı dönemine ait kaya mezarı ve basamaklı su tüneli, kalenin ilk olarak bu dönemde yapılmış olabileceğini göstermektedir. - Tarihsel Süreç: Kale, Dânişmendliler, Selçuklular, Eretna Beyliği, Kadı Burhâneddin ve Osmanlılar tarafından yönetilmiştir. - Savunma Yapısı: Kale, dik ve sarp kayalar üzerine kurulu olup, doğal bir hisar durumundadır. - Ünlü Tutsaklar: Osmanlı döneminde kalenin zindanı, başta Bizans İmparatoru A. Diogenis olmak üzere birçok ünlünün tutsak yeri olmuştur. - Günümüz Durumu: Kale, 2009 yılında başlayan restorasyon çalışmaları nedeniyle şu anda ziyarete kapalıdır.