Yahya Kemal Beyatlı'nın "Mehlika Sultan" şiiri, gerçekleşmesi zor olan arzular temasını işler ve insanın arzularını tam olarak elde edemeden ölmesi fikrini vurgular 3.

Şiirde, Mehlika Sultan, bilinç dışının cazibesiyle temsil edilen, bireyin kendini gerçekleştirmesini engelleyen bir anima figürü olarak görülür 13. Yedi genç, Mehlika’nın güzelliğine kapılarak, bilinç dışıyla yüzleşmek yerine ona bağlanır ve bu durum, trajik bir sona yol açar 13.

Şiirde su, bilinç dışını; şehir, bilinçli yaşamı; dağ ise manevi tekamülü sembolize eder 3. Gençler, şehri terk ederek bilinçli yaşamı terk eder ve bilinç dışının karanlık sularında kaybolurlar 3.

Ayrıca, şiirde Doğu masallarından aşina olunan bir motif olan, gençlerin rüyalarında Mehlika Sultan’ı görmesi ve onunla birlikte dans etmesi, Doğu kültürünün hayal gücüne ve aşka verdiği önemi yansıtır 3.

"Mehlika Sultan" şiiri, masal motifleri ve Doğu atmosferiyle zenginleşmiş, insanın ulaşamayacağı ideal bir hedefin peşindeki çabasını ve bu çabanın trajik sonunu anlatan derin bir şiir olarak öne çıkar 3.