Kiziroğlu Mustafa Bey'in hikayesi, Köroğlu destanına dayanmaktadır 34.

Özetle, Kars'ın Susuz kazasına bağlı Kizir köyünde yaşayan ve aynı zamanda muhtar olan Kizir Bey'in oğlu Mustafa, babası gibi yiğit ve mert bir delikanlıdır 12. Bir gün Bolu Dağlarından gelen Köroğlu, Kizir köyüne yerleşmek ister 14. Köroğlu, çevresindeki fakirleri ve mazlumları koruyan bir kişi olarak bilinir 1.

Kiziroğlu Mustafa Bey, Köroğlu'nun kendi bölgesinde hükümranlık kuracağı endişesiyle bu durumu kabul etmez 12. İkisi arasında soğuk rüzgarlar eser ve sonunda karşı karşıya gelip çarpışırlar 12. Uzun süre yenişemeyen iki pehlivan, sonunda Kiziroğlu'nun Köroğlu'nu yenmesiyle ayrılırlar 14.

Kiziroğlu, Köroğlu'nu mağlup etmesine rağmen, onun cengâverliğini ve mazlumu koruma özelliklerini takdir ederek Köroğlu'nu affeder ve iki kadim dost olurlar 12.