Dalgacı Mahmut iki farklı bağlamda ele alınabilir: 1. Film Konusu: 1976 yapımı "Dalgacı Mahmut" filmi, ayakkabı boyacılığı yapan fakir bir genç olan Mahmut'un tesadüfen sahip olduğu bir vasiyetname sayesinde milyoner olmasını anlatır. 2. Edebiyat: Orhan Veli Kanık'ın "Dalgacı Mahmut" adlı eseri ise toplumun alt sınıflarından gelen, gündelik yaşamın zorluklarıyla yüzleşen mizahi bir karakteri konu alır.