Ömer Seyfettin'in "Başını Vermeyen Şehit" adlı öyküsünün ana fikri, bir milletin kendi olma bilincini ve varoluşsal mücadelesini ortaya koymaktır 13.

Öyküde, insanın önce kendi değerlerine dönmesi, ardından bu değerleri geliştirerek dünyaya alternatif ülkü değerler sunması gerektiği vurgulanmaktadır 13. Ayrıca, din ve geleneksel değerlerin bu süreçte önemli bir yere sahip olduğu belirtilmektedir 13.

Başsız kalmanın yok olmak anlamına geldiği ve şehit olmanın bir yükseliş sebebi olduğu da ana fikirler arasındadır 13.