Atatürk'ün Erzurum Kongresi'ni açış konuşması, 23 Temmuz 1919 tarihinde gerçekleşmiştir. Konuşmanın bir kısmı şu şekildedir: > "Her hâlde mukadderata hâkim bir millî idarenin müdahaleden masun bir surette zuhuru ancak Anadolu'dan muntazardır [beklenmektedir]. Buna istinadendir [dayanmaktadır] ki, bir şûray-ı millinin (millî meclisin) vücudunu ve ancak kuvvetini millî iradeden alacak mes'ul bir hükümetin mevcudiyetini talep etmek bilhassa son zamanlarda payitahtın (İstanbul'un) hemen hemen bütün tabakatı (katmanları) için bir fikre sabit (sabit fikir) hâlini almıştır". Konuşmanın tamamında, millî iradenin sağlanması ve milletin kendi kaderini tayin etmesi üzerindeki vurgu dikkat çeker.