Mukaddime'nin ana fikri, İbn Haldun'un tarih ilmini gerçek bir bilim haline getirme ve tarih yazımında yeni bir yöntem sunma çabasıdır. Bu bağlamda, Mukaddime'de ele alınan bazı temel konular şunlardır: - Toplumların gelişimi: İbn Haldun, toplumların insanlar gibi doğduğunu, büyüdüğünü ve yok olduğunu savunur. - Asabiyet teorisi: İnsanları egemenlik için savaşmaya ve devlet kurmaya iten temel etken olarak asabiyeti (dayanışma duygusu) vurgular. - Umran ilmi: İnsanî umran, yani cemiyet hayatı ve onun örgütlenmesi üzerine kurulu yeni bir bilim dalı önerir. - Neden-sonuç ilişkisi: Tarihî olayları sebep-sonuç ilişkisi içinde açıklama ve hâkim hanedan, devlet veya medeniyetin yükseliş ve çöküşünün ardındaki prensipleri ortaya koyma çabası.