• Buradasın

    Ünsüz değişimi nedir?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Ünsüz değişimi, bir kelime içerisindeki bazı seslerin belli bir nedenden dolayı değişmesine denir 3. Bu değişim, belirli harflerin başka bir harfe dönüşmesi üzerinden gerçekleşir 3.
    Ünsüz değişiminin bazı türleri şunlardır:
    • Gerileyici ses benzeşmesi (n-b çatışması) 1. Bir dudak ünsüzü olan b'nin, kendinden önceki n damak ünsüzünü m dudak ünsüzüne dönüştürmesi olayıdır 1.
    • Ğ > v değişimi 12. Bazı sözcüklerde aslen ğ olmasına rağmen, yazılışında ve günümüzdeki söylenişinde bu harfin v'ye dönüşmesi olayıdır 12.
    • B > p değişimi 12. Bazı sözcüklerdeki b harfinin p harfine dönüşmesi olayıdır 12.
    • C > ç değişimi 12. Bazı sözcüklerdeki c harfinin ç harfine dönüşmesi olayıdır 12.
    • D > t değişimi 12. Bazı sözcüklerdeki d harfinin t harfine dönüşmesi olayıdır 12.
    • G > k değişimi 1. Çoğu Batı kökenli sözcükte görülen bir değişimdir 1.
    Ünsüz değişimi, Türkçenin yapısından kaynaklı olabileceği gibi, harflerin dizilişine bağlı olarak da meydana gelebilir 2.
    5 kaynaktan alınan bilgiyle göre:

      Yanıtı değerlendir

      5 kaynak

      1. edebiyatfakultesi.com
        1
      2. tr.wikipedia.org
        2
      3. ogretmensitemiz.com
        3
      4. bikifi.com
        4
      5. edebiyatokulu.org
        5

    Konuyla ilgili materyaller

    Kaynaştırmada ünsüz değişimi var mı?

    Evet, kaynaştırmada ünsüz değişimi vardır. Türkçede, ünlü ile biten bir kelimenin sonuna ünlü ile başlayan bir ek geldiğinde araya kaynaştırma ünsüzleri girer. Ayrıca, sessiz harflerden önce gelen -s/-ş ekinin şekil değiştirmesi sonucu oluşan kaynaştırma ünsüzleri de vardır.
    5 kaynak

    Ünlü ve ünsüz düşmesi nasıl ayırt edilir?

    Ünlü ve ünsüz düşmesi arasındaki fark, düşen sesin türüne ve kelimenin içindeki konumuna bağlıdır: Ünlü Düşmesi: Sesli düşmesi olarak adlandırılır. Kelimenin temel yapısında bulunan bir seslinin çeşitli etkenler nedeniyle düşmesidir. Örnekler: "yalınız" → "yalnız", "ısıcak" → "sıcak". Ünsüz Düşmesi: Sessiz düşmesi olarak adlandırılır. Söyleyiş güçlüğü veya zayıf sesler (g, h, n, l, r, y, z) nedeniyle ünsüz harfin düşmesidir. Örnekler: "ufacık" → "ufak", "yükselmek" → "yüksel". Ünlü ve ünsüz düşmesinin ayırt edilmesi için kelimenin yapısına ve ek alıp almadığına bakmak gerekir: Orta hece düşmesi: İki heceli ve ikinci hecelerinde dar ünlü bulunduran kelimeler, dar ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında ikinci hecelerinde bulunan dar ünlü düşer. Son hece düşmesi: Son hecesinde dar ünlü bulunan kelimeler, ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında bu dar ünlü düşer. Özel isimler ve bazı birleşik kelimeler istisna olabilir; bu tür kelimelerde ünlü veya ünsüz düşmesi görülmeyebilir.
    5 kaynak

    Ünsüz benzeşmesi nedir?

    Ünsüz benzeşmesi, Türkçede sert ünsüzle biten bir sözcüğe yumuşak ünsüzlerden “c, d, g” ile başlayan bir ek geldiğinde, ekin başındaki ünsüzün sertleşerek değişmesidir. Bu ses olayına ünsüz benzeşmesi denmesinin sebebi, kelime sonundaki sert ünsüzün, yanına gelen yumuşak ünsüzü kendine benzetmesidir. Ünsüz benzeşmesinde c ünsüzü ç, d ünsüzü t, g ünsüzü ise k ünsüzüne dönüşerek sertleşir. Örnekler: dolap – da → dolap – ta; yavaş – ca → yavaş – ça; unut – gan → unut – kan. Birleşik kelimelerde, terimlerde, başka dillerden dilimize geçmiş sözcüklerin gövdelerinde ünsüz benzeşmesi aranmaz. Örnekler: dikdörtgen, akciğer; üçgen, dörtgen, beşgen.
    5 kaynak

    Ünsüz düşmesi ve ünsüz türemesi aynı şey mi?

    Ünsüz düşmesi ve ünsüz türemesi aynı şey değildir. Ünsüz düşmesi, söyleyiş güçlüğü veya zayıf sesler (g, h, n, l, r, y, z) nedeniyle ünsüz harfin düşmesidir. Ünsüz türemesi ise, kelimenin aslında bulunmayan bir sesin çeşitli seslik nedenlerden ötürü eklenmesi olayıdır. Örnekler: Ünsüz düşmesi: "yumuşacık" kelimesinde "c" ünsüzünün düşmesi (yumuşacık → yumuşacık). Ünsüz türemesi: "his etmek" kelimesinde "his" kelimesine "etmek" eklenirken "f" sesinin türemesi (his etmek → hissetmek).
    5 kaynak

    Ünsüz değişimi hangi eklerde görülür?

    Ünsüz değişimi, genellikle ünlüyle başlayan ek veya sözcüklerin gelmesiyle gerçekleşir. Bazı örnekler: "-cık, -cik" ekleri: ufak-cık → ufacık. Birleşik sözcüklerin oluşumu: üst-teğmen → üsteğmen. Özel isimler: Tokat'ı, Zonguldak'ı. Tek heceli sözcüklerde genellikle ünsüz değişimi görülmez. Yabancı dillerden gelen sözcüklerde de yumuşama olmayabilir. Özel isimlerde yazarken yumuşama olmaz, konuşurken ise olabilir.
    5 kaynak

    Ünsüz değişimine örnek cümleler nelerdir?

    Ünsüz değişimine bazı örnekler: b > m değişimi: "Saklanbaç" kelimesi "saklambaç" olarak telaffuz edilir. ğ > v değişimi: "Döğmek" kelimesi "dövmek" olarak söylenir. b > p değişimi: "Nisbet" kelimesi "nispet" olarak kullanılır. c > ç değişimi: "İctima" kelimesi "içtima" olarak yazılır. d > t değişimi: "Emekdar" kelimesi "emektar" olarak söylenir. Örnek cümleler: "Öğretmen o soruyu isbatladı." (Doğru: "ispatladı"). "Taraftarlar stada saat kaçta gelir?" (Doğru: "gelir"). "Temizlik yaparken iyi bir etki almak için ovarak silmeniz gerekir.". "Çocukların en sevdiği oyunlardan birisi de saklambaç olarak bilinmektedir.". "Bir ipte iki cambaz oynamaz.".
    5 kaynak

    Ünsüz benzeşmesi ve ünsüz değişmesi aynı şey mi?

    Hayır, ünsüz benzeşmesi ve ünsüz değişmesi aynı şey değildir. Ünsüz benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi), Türkçede sert ünsüzlerle (ç, f, h, k, p, s, ş, t) biten sözcüklerden sonra yumuşak ünsüzler olan “c, d, g” ile başlayan bir ek geldiğinde yumuşak ünsüzlerin sertleşerek “ç, t, k” seslerine dönüşmesidir. Ünsüz değişmesi, sessiz harflerin ek almaksızın sözcüğün söylenişine ya da yazımına daha uygun ünsüzlerle değişmesi sonucu oluşan ses olayıdır. Ünsüz değişmesi, genellikle alıntı sözcüklerin Türkçenin ses yapısına uyarlanması ile gerçekleşir.
    5 kaynak