Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi'nin inceleme yöntemi, metnin içerdiği tezlerin ve fikirlerin analizine dayanır. İbrahim Şinasi'nin bu mukaddimede ortaya koyduğu üç ana tez şu şekildedir: 1. Basın ve ifade özgürlüğü: Bir ülkede vatandaşların yasal yükümlülükleri varsa, basın ve ifade özgürlüğü hakları da olmalıdır. 2. Gazeteciliğin gelişimi: Gazetecilik, eğitimli ve uygar insanların yaşadığı ülkelerde, iktidarın güdümünde olmayan özel gazeteler eliyle gelişir. 3. Halkın anlayabileceği dil: Gazeteler, haberlerin ve öğrenilmesinde fayda bulunan diğer bilgilerin topluma yayılması için, halkın kolaylıkla anlayabileceği bir dil kullanmalıdır. Bu tezler, metnin dil, toplum ve basınla ilgili felsefi ve toplumsal boyutlarını incelemek için bir başlangıç noktası sunar. İnceleme sürecinde şu adımlar izlenebilir: Dil ve üslup analizi: Metnin dil ve üslubu, dönemin iletişim ve yayıncılık anlayışı çerçevesinde değerlendirilebilir. Toplumsal bağlam: Metnin, Osmanlı toplumunda basın ve ifade özgürlüğü gibi kavramlara getirdiği yenilikler ve bu yeniliklerin toplumsal etkileri incelenebilir. Felsefi temeller: Metnin, bireylerin hakları ve sorumlulukları üzerine kurduğu felsefi temeller analiz edilebilir.