Derbent'in tarihi önemi şu şekilde özetlenebilir: Stratejik konum: Derbent, Kafkasya'da kuzey-güney geçiş yollarını kontrol eden önemli bir geçit üzerindedir. Antik yerleşim: M.Ö. 8. yüzyıla uzanan tarihiyle, bölgede ilk yoğun yerleşim Persler döneminde başlamıştır. Tarih boyunca el değiştirme: Derbent, tarih boyunca birçok devlet arasında el değiştirmiştir; bu devletler arasında Sasaniler, Emevîler, Osmanlılar ve Safevî Devleti bulunmaktadır. Savunma yapıları: UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan Naryn-Kala gibi Orta Çağ kaleleri ve surlarıyla ünlüdür. Ticaret merkezi: Sarp dağların üzerine kurulu olmasına rağmen, konumu nedeniyle ticaret merkezi haline gelmiştir. Dini ve kültürel merkez: Hazar Denizi'nin en önemli liman kentlerinden biri olarak, İslam ve Türk tarihi açısından önemli bir yere sahiptir.