Denge ve uyum kuramları, bireyin çevresiyle olan ilişkisini ve bu ilişkinin psikolojik süreçler üzerindeki etkisini inceleyen iki temel yaklaşımdır: 1. Denge Kuramları: Bu kuramlar, insanların çevrelerindeki insanlarda, eşyalarda ve ilişkilerde uyum sağlama yönünde genel bir isteğe sahip olduklarını öne sürer. - ABX Denge Modeli: Kişiler arasında kurulan iletişimde, kişilerin inanç, tutum ve davranışlarının önemini vurgular. - Riley ve Riley Modeli: İletişim sürecine etki eden faktör olarak toplumsal grupların önemine dikkat çeker. 2. Uyum Kuramları: Bireyin, yaşadığı çevreye uyum sağlama çabalarını ve bu süreçte ortaya çıkan psikolojik mekanizmaları inceler. - Festinger'in Bilişsel Uyum Kuramı: İnsanların sahip oldukları tutum, inanç ve değerlerin birbirleriyle tutarlı olması gerektiğini, tutarsızlık durumunda bu uyumsuzluğu gidermek için çaba göstereceklerini savunur. - Öznel İyi Oluş Kuramı: Mutluluğun, bireyin potansiyellerini gerçekleştirmesi ve kendini anlaması sürecindeki ilerleme olarak görüldüğünü belirtir.