Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, "Tarihi Rotalar" adlı bir programın bir bölümü olup, bir rehber eşliğinde İstanbul'un Taksim Meydanı ve Gezi Parkı'nın tarihi hakkında bilgi veren bir tur formatındadır.
- Video, Atatürk Kültür Merkezi (AKM) ile başlayan ve Gezi Parkı'na kadar uzanan bir rotayı takip etmektedir. Tur boyunca Taksim Meydanı'nın tarihsel gelişimi, AKM'nin yapım süreci ve yangında aldığı hasar, Gezi Parkı'nın önce Ermeni mezarlığı, ardından Halil Paşa Topçu Kışlası ve Taksim Stadyumu olarak kullanılan alanın 1940'larda En Prose tarafından tasarlanan parka dönüştürülmesi anlatılmaktadır.
- Tur ayrıca Atatürk Anıtı'nın detayları, Maksim'deki su dağıtım sistemi ve "Dingonun Ahı" olarak bilinen tramvay durağı hakkında bilgiler içermektedir. AKM'nin müzik platformu, seramik panoları ve mimari özellikleri gibi detaylar da videoda yer almaktadır.
- 00:22İstanbul'un Tarihsel Önemi ve Program Tanıtımı
- İstanbul, 2700 yıllık geçmişiyle dünyanın tarihsel olarak en önemli kentlerinin başında gelir.
- "Tarihi Rotalar" adlı program, kentin detaylarını efsaneler ve rivayetler eşliğinde keşfedecek.
- Programın bu bölümünde Taksim Meydanı'nda, Atatürk Kültür Merkezi, Gezi Parkı ve Sarnıç'ın hikayelerini anlatacak.
- 02:18Taksim Meydanı'nın Tarihsel Gelişimi
- 19. yüzyılın ortalarına kadar Taksim Meydanı'nın bulunduğu alan mezar alanlarıydı ve Galata-Pera bölgesi burada son bulurdu.
- Atatürk Anıtı'nın yapılmasıyla bu alan bir meydan kimliği kazanmaya başladı.
- 1946 yılında Büyük Opera Binası yapma fikri ortaya çıktı ve 29 Mayıs 1946'da inşaat başladı.
- 04:38Atatürk Kültür Merkezi'nin Yapımı ve Müzik Platformu
- Atatürk Kültür Merkezi sadece bir sanat ve kültür merkezi olmakla kalmayıp, müzik platformu gibi detaylarla donatılmış.
- Müzik platformunda Anadolu'da müzikin tarihi, mitolojik kökenleri ve önemli müzik isimleri sergileniyor.
- Platformda hayvan toynağından yapılmış müzik aletlerinden kaplumbağa kabuğundan yapılmış lirlere kadar çeşitli enstrümanlar sergileniyor.
- 09:48Bina Yapımının Zorlukları ve Yangın
- Yapım 7 yıl yerine 23 yıl sürdü ve 10 milyon yerine 23 milyon lira harcandı, 12 Nisan 1969'da İstanbul Kültür Sarayı olarak açıldı.
- 585 gün sonra 27 Kasım 1970'de Arthur Miller'ın "Cadı Kazanı" oyunu sergilenirken büyük bir yangın çıktı.
- Yangında IV. Murat'a ait pek çok değerli eser, bir entari, kılıç, ferman, zırh, Kur'an-ı Kerim ve İtalyan ressamın tablosu yok oldu.
- 13:19Bina'nın Tarihsel Dönüşümleri
- Yangından sonra 8 yıl süren onarım sonrası 1978'de "Atatürk Kültür Merkezi" olarak açıldı.
- 2008 yılında yaşlandığı için kapatıldı, 2018'de tamamen yıkıldı ve 29 Ekim 2021'de yeniden açıldı.
- Yeniden yapılan binada küre şeklindeki mimari unsuru, seramik panoları ve Cevdet Bilgin'in heykeli yer alıyor.
- 17:20Gezi Parkı'nın Tarihi
- Gezi Parkı'nın bulunduğu alan, Kanuni Sultan Süleyman döneminde Ermeni cemaatine verilmiş ve Surp Agop mezarlığı olarak bilinen bir alandı.
- 1864 yılında Halil Paşa Topçu Kışlası inşa edilmiş, bu kışlanın yanında ağırlar ve askerlerin talim yaptığı alanlar bulunuyordu.
- 1909 yılında askeri olarak kullanılmayan kışla, 1922 yılında tahtadan tribünlerle donatılarak Taksim Stadyumu olarak kullanılmaya başlandı.
- 19:11Taksim Stadyumu ve Gezi Parkı
- İlk resmi futbol maçı Romanya ile 1923 yılında 2-2 berabere sonuçlanmıştır ve burada ayrıca ilk atletizm, güreş ve binicilik müsabakaları da yapılmıştır.
- 1940 yılında İnönü Stadyumu inşa edildiğinde Taksim Stadyumu işlevini yitirerek yıkılmış ve yerine Gezi Parkı kurulmuştur.
- Şehir plancısı En Prose'nin önerisiyle, bugün görülen parçayla değil, Maçka Parkı'na kadar uzanan geniş bir alanda büyük bir park yapılmıştır.
- 21:30Gezi Parkı'nın Özellikleri
- Parkın ilk yapıldığında arkasında görünen binalar yoktu ve Boğaz manzarası parkın tümüne açıktı, ancak zamanla binalar yapıldı ve bu manzara kesildi.
- Gezi Parkı'nın meydana bakan bölümünde uzun yıllar İsmet İnönü heykelinin kaidesi durmuş, ancak heykel buraya konulmadı ve Maçka'da bir parkın ortasına yerleştirildi.
- Atatürk Anıtı, 1928 yılında İtalyan heykeltıraş Pietro Canonica tarafından yapılmış, heykeller ve çevre düzenlemesi ise başka bir mimar tarafından gerçekleştirilmiştir.
- 24:19Atatürk Anıtı'nın Detayları
- Anıtın yapımı 2,5 yıl sürmüş ve 84 ton ağırlığında olan heykeller Roma'da yapılmış, gemiyle İstanbul'a getirilmiştir.
- Anıtın bir tarafında Kurtuluş Savaşı'na dair heykeller, diğer tarafında ise modern Türkiye'yi betimleyen figüratif heykeller bulunmaktadır.
- Modern Türkiye'yi anlatan bölümde Atatürk sivil kıyafetler içinde, yanında İsmet İnönü ve iki Sovyet generali yer almaktadır.
- 26:03Anıtın Yapım Hikayesi
- Anıtın dar yüzlerinin üstlerinde madalyon içinde kadın yüzleri bulunmaktadır, bunlar sonradan projeye eklenmiş.
- 1925 yılında anıt için bir yarışma düzenlenmiş, bu yarışmayı 21 yaşındaki Sabiha Bengütaş kazanmış ve Milli Eğitim Bakanı'nın desteğiyle İtalya'ya gönderilmiştir.
- Projenin ilk versiyonunda su sistemi ve havuzlar olmasına rağmen, ödeme yetersizliğinden bu unsurlar anıta eklenmemiştir.
- 27:45Taksim'in Adının Kökeni
- Taksim semtinin adı, bölgedeki su dağıtım merkezinden (maksimden) gelmektedir.
- 1931 yılında Belgrad Ormanlarından Levent hattı boyunca su getirilerek büyük bir su deposu kurulmuştur.
- Yüksek bir noktada olan bu merkezden basınç sağlanarak Kasımpaşa ve Tophane gibi semtlere su dağıtılır, bu nedenle bölgeye Taksim adı verilmiştir.
- 30:24Dingonun Ahı Deyimi
- Tramvay hatlarının son noktası olan bu bölgede, tramvaylar bakıma alınır ve atlar dinlenir.
- Şişhane yokuşu atları çok yorurdu ve burada dinlenirlerdi.
- Atların girmesi, tramvayların çıkması karışık bir ortamda Dingo adlı sorumlu kişinin bulunduğu bu yere "Dingonun Ahı" denilmiştir, bu deyim dilimize geçmiştir.