Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir gezginin Romanya'nın başkenti Bükreş'i tanıttığı kapsamlı bir gezi belgeseli formatındadır. Videoda gezgin, 27 yaşındaki İyon adlı bir Romanya vatandaşıyla da kısa bir röportaj gerçekleştiriyor.
- Video, Bükreş'in tarihi ve kültürel özelliklerini anlatarak başlıyor, ardından şehrin eski şehrinin mimari güzelliklerini, Romanya Merkez Bankası, halk pazarı ve 220 yıllık Osmanlı Hanı gibi önemli noktaları ziyaret ediyor. Son bölümde ise Romanya'nın eski komünist rejimi, Çavuşesku'nun 1989'daki devrilmesi ve trajik sonu ele alınıyor.
- Videoda ayrıca Romanya'nın Osmanlı dönemindeki tarihi, devşirme sistemi, Romanya mutfağından Bosch çorbası, mamaliga ve papanaaj gibi lezzetler ve Romanya'daki ev sahipliği oranları hakkında bilgiler de sunuluyor. Çavuşesku'nun 1100 odalı, dünyanın en ağır binası olan sarayı ve mezarının bulunduğu Romen Mezarlığı da ziyaret ediliyor.
- 00:56Romanya'nın Başkenti Bükreş
- Romanya'nın başkenti Bükreş, Doğu Avrupa'nın incisi ve küçük Paris olarak da bilinmektedir.
- Romanya'nın yakın tarihine damgasını vuran önemli isimlerden biri, devrik diktatörü Çavuşesku'dur.
- Gezide Çavuşesku'nun devriliş hikayesi anlatılacak ve Bükreş'in tarihi ile kültürü incelenecektir.
- 01:52Romanya'nın Tarihi
- Romenler "Duck" adlı bir millet olup, Dacia arabasının ismi "daglar'ın yaşadığı yer" anlamına gelmektedir.
- 105 yılında Romalılar ülkeyi işgal edip ırkını ve dilini değiştirmiş, Romanya Latin bir ülke haline gelmiştir.
- 1339 yılında Basarak isminde bir Kıpçak Türk tarafından devletleşen Romanya, Osmanlı'nın 1400'lerde hükmetmeye başlamasıyla 468 yıl boyunca idare edilmiştir.
- 02:56Romanya'nın Bağımsızlık Süreci
- 1878 yılında Osmanlı-Rus savaşı sonrası bağımsızlığını kazanan Romanya, önce kendi içinden Alexander Iyon Kuzey isimli bir kral seçmiştir.
- Altı sene sonra onu alaşağı eden Romanya, kendilerine dışarıdan bir kral aramaya başlamış, Almanya'dan Kral Karol'u getirmiştir.
- Alman Krallığı 1948 yılında komünizm gelene kadar Romanya'yı yaklaşık altmış sene idare etmiştir.
- 04:19Osmanlı'nın Romanya'daki Etkisi
- Osmanlı'nın en fazla devşirme topladığı coğrafyalardan biri Romanya'dır.
- Osmanlı, ilmi kıyafet bilen alimlerini göndererek köy köy dolaşarak 7-8 yaşındaki çocukları ailelerin rızalarıyla topluyor, İstanbul'a yakın köylere yerleştirip iki sene dil eğitimi veriyor, sonra saraya götürüyordu.
- Sarayda elemeye tabi tutulan parlak çocuklar Enderun'un mektebinde eğitim görüyor, geri kalanlar devletin değişik organlarına dağıtılıyordu.
- 05:21Kral Karol'un Mirası
- Kral Karol, 1878 yılında Osmanlı'dan bağımsızlığını aldıktan sonra orada yaşayan Müslümanların Anadolu'ya gitmesin diye Köstence'de Kral Karol Camisi yaptırmıştır.
- Kral Karol kendisi için yaptırdığı güzel bir parkın orta yerine küçük bir minaresi olan güzel bir cami yaptırmış, bu cami oradan başka yere taşındığından Bükreş Camisi olarak devam etmektedir.
- 07:24Romanya'da Yaşayan Türk
- Romanya'da yaşayan 27 yaşındaki İyon, Türkçe biliyor ve Türkiye'yi çok seviyor.
- İyon, Türkiye'nin kültürünü daha derinden tanımak için bir altı yıl önce Türkçe öğrenmeye başlamış, bir buçuk yıl kursa gittikten sonra evde kendisi öğrenmeye devam etmiştir.
- İyon, İzmir'de bir yıl yaşamış ve Avrupa Birliği'nin düzenlediği bir projede gönüllü olarak yer alarak eğitimden faydalanamayan gençlere İngilizce dersi vermiştir.
- 08:34Türkiye ve Romanya Kültürü
- İyon'a göre Türkiye deyince aklına insanların sıcakkanlılığı ve misafirperverliği geliyor.
- İyon, 2014 yılında Türkiye'ye ilk gittiğinde Besni'de dolmuşa bindiğinde, halk onun yabancı olduğunu düşünerek otobüs bileti parasını ödemek istemişlerdir.
- İyon'a göre Romen kültürü ile Türk kültürü arasında geçmişte paylaşılan bir kültür ve tarih var, yemeklerde benzerlikler olabilir ve aynı müziği paylaşıyorlar.
- 10:10Bükreş'in Eski Şehri
- Bükreş'in eski şehri, Türkiye'deki gibi kedilerle dolu ve insanlar gündüz ve gece eğleniyor.
- Eski şehirdeki binalar tarihi, eski, güzel ve sağlam yapıda.
- Romanya'da %95 oranında insanların ev sahibi olduğu, bu oranın Çavuşesku döneminde devletin evleri satın almasıyla yükseldiği belirtiliyor.
- 11:12Romanya'da Yaşam
- Romanya Merkez Bankası'nda Romen parası bulunuyor.
- Türkiye'ye ilk 2012 yılında gittiğinde bir Türk lirası 2 lira ederken, şimdi 3 lira ediyor, bu durum Türkiye'ye gittiğimizde iyi olmasına rağmen Romanya için kötü.
- Romanya'da kişi başı milli gelir hasılası 10 bin doların üzerinde, asgari ücret ise 515 dolar (Türkiye'nin yaklaşık iki katı).
- 12:57Osmanlı Hanı
- Yaklaşık 220 yıl önce bir Osmanlı Ermenisi tarafından yapılmış olan Han, şimdilerde restoran olarak kullanılıyor.
- Hanın avlusunda 220 yıllık su kuyusu hala duruyor ve hanı yapan Osmanlı Ermenisi'nin ismi Manuk, hanın ismi de Hanul Manuk.
- Restoranda Romen mutfağına ait yiyecekler sunuluyor: Bosch çorbası (balıklı), mamaliga (tereyağlı mısır unu ve peynir karışımı) ve papanaaj (kızarmış hamur tatlısı).
- 15:32Çavuşesku'nun Havuz Binası
- Çavuşesku'nun havuz binasında ülkenin bütün medyası toplanarak havuz medyası haline getiriliyor.
- Ülkede üç devlet televizyonu var ve sabah akşam Çavuşesku ve rejim propagandası yapıyorlar.
- Çavuşesku'nun devrilip yeni bir devrim başladığı noktaya geldik.
- 16:21Çavuşesku'nun İktidarı
- Çavuşesku 1965 yılında komünist rejimin ikinci başkanı olarak iktidara geldiğinde Romanya için güzel planları vardı.
- 1968 yılında Ruslar Çekoslovakya'yı işgal ettiğinde Rusya'yı kınayarak Batıya ve Avrupa'ya yeşil ışık yakmış, Avrupa'dan maddi destek almış.
- Batıya karşı şirin gözükmeyi başaran Çavuşesku, halkına karşı despot bir hale gelmiş ve Kuzey Kore gezisinden sonra Kuzey Kore diktatörü Kim Jong'un yönetim sistemini benimsemiş.
- 17:03Çavuşesku'nun Diktatörlüğü
- Çavuşesku toplum üzerinde kontrole dayalı katı bir sistem kurmuş, ülkede her bin kişiden otuz kişi istihbaratçı yapmış.
- Yer rejimini korumak için 20 bin kişilik bir güvenlik ordusu kurmuş ve muhalif ve aydınlara nefes aldırmamış.
- Basını tek bir binada toplayarak havuz medyası haline getirmiş, rejimini onaylamadığı hiçbir haber yayınlanmamış.
- 17:32Çavuşesku'nun Sosyal Politikaları
- Yurt dışına çıkışları kapatarak ülkeyi izole etmiş ve beş çocuk hedefi vermiş, çocuk yapmayanları vatan haini ilan etmiş.
- 40 yaşın altında kadınlara kürtaj yasaklanmış ve 180 binden fazla çocuk yetimhanelerde büyümek zorunda kalmış.
- Özürlü doğan çocuklar rehabilitasyon merkezlerine toplanmış, rehabilite edilebiliyorsa salınmış, yoksa imha edilmiş ve 1800 özürlü çocuğun sabun yapıldığı iddia edilmiş.
- 18:03Çavuşesku'nun Sonu
- Çavuşesku'nun sonunu getiren şeylerden biri kendisi için yaptırdığı 1100 odalı saray.
- Devletin bütün kaynakları bu sarayın yapımına harcanmış, yoksulluk içerisindeki halk bu durumdan memnun olmamış.
- 16 Aralık 1989'da Timsara kentinde şehrin sevilen muhalif bir papazı sürülmek istendiğinde halk protestoya başlamış.
- 18:41Çavuşesku'nun Sonu
- Protestolar kısa sürede ülkenin her tarafına yayılıyor ve rejim karşıtı bir protesto haline dönüşüyor.
- Çavuşesku, İran gezisinden döndüğünde meydanda 150 bin insana son mitingini yapıyor, ancak kalabalık "Çavuş aşağı" diye bağırmaya başlıyor.
- Halk binaya saldırıyor, Çavuşesku kaçmak için helikoptere biniyor ve ordu komutanı kardeşi İlya'ya isyanın bastırılmasını emrediyor.
- 19:36Çavuşesku'nun Kaçışı ve Sonu
- Çavuşesku yurtdışına gitmek yerine doğduğu şehirdeki saraya gitmek istiyor, ancak pilot Trigoveçli helikopteri arıza yaptı bahanesiyle köy yolunun kenarına indiriyor.
- Çavuşesku ve karısı otostop çekerek demir çelik fabrikasına sığınıyorlar, ancak ordu tanklarla caddenin bir başından girip yüzlerce insan tankların paletleri altında can veriyor.
- Ordu insanları öldürmekle bir yere varamayacağını anlayınca halkın tarafına geçiyor, Çavuşesku Trgaveşli şehrinde tutuklanıyor ve 24 yıl yönettiği ülkede kendi yargıçları tarafından bir buçuk saatlik yargılanma sonrası karısıyla beraber kurşuna dizilerek öldürülüyorlar.
- 21:42Çavuşesku'nun Sarayı
- Çavuşesku'nun binası Pentagon'dan sonra dünyanın en hacimli ikinci binası olup, 1977 yılında Bükreş'te 7,40 büyüklüğünde bir deprem sonrası inşa ediliyor.
- 1985 yılında inşaata başlanan binanın yapımında 20 bin işçi, 700 mimar ve mühendis çalışıyor, o yıllarda 5 milyar doların üzerinde para harcanıyor.
- Çavuşesku bu binayı sadece içinde yaşamak için değil, devletin bütün eleklerini burada toplayıp yasama, yürütme, yargıyı tek binadan yönetmek istemiş.
- 22:46Sarayın Durumu
- Çavuşesku'nun sarayı şu an parlamento binası olarak kullanılıyor, üst taraf yüksek yargı, onun da üstü istihbarat olarak hizmet veriyor.
- Sarayın avize bile sadece 5 ton ağırlığında olup, Çavuşesku merdivenleri yeni defa söktürüp yeniden yaptırmış, boyu biraz kısaymış daha rahat yemesin diye.
- Çavuşesku'dan sonra ismi halkın sarayı olarak konulsa da komünizmi hatırlattığından dolayı halk binaya sevimli bakmıyor, işletme giderleri çok olduğundan iş merkezi yapılması planlanmış.
- 24:45Çavuşesku'nun Mezarı
- Romen mezarlığında Çavuşesku'nun mezarı bulunuyor, türbeler manevi zenginlikten daha çok maddi zenginlikten kaynaklı yapılıyor.
- Çavuşesku'nun cesedi 2012 yılında oğlu tarafından DNA testi için toplanıp ilerde daha güzel bir mezara defnedilmiş.
- Bükreş'i gezdik, kendisi servet içerisinde ailesiyle lüks bir hayat yaşarken halkını fakirliğe mahkum eden ilkokul mezunu, diplomasız bir diktatörün akıbetinden bahsettik.