• Buradasın

    Kırgızistan'da Atabeyt Mezarlığı ve Şehit Aydınların Mezarı Turu

    youtube.com/watch?v=crUDIOfy1qk

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, bir rehber eşliğinde Kırgızistan'daki Atabeyt Mezarlığı'nı ziyaret eden bir tur formatındadır. Rehber, mezarlığın tarihi ve sembolik anlamlarını detaylı şekilde anlatmaktadır.
    • Video, Atabeyt Mezarlığı'nın iki ana bölümünü incelemektedir. İlk bölümde 1916 yılında Çarlık Rusya'ya karşı ayaklanan Kırgızların yaşadığı trajedi anlatılırken, ikinci bölümde 1937-1938 yıllarında Stalin döneminde Kırgızistan'da yaşanan "kırmızı terör" döneminde 138 Kırgız aydınının öldürülmesi ve cesetlerinin gizlice gömüldüğü yer gösterilmektedir. Ayrıca 1937-1990 yılları arasında cesetlerin bulunamadığı ve 1990'da Bübne Kadiri adlı bir teyzenin yardımıyla cesetlerin bulunduğu mezarların açılışı da anlatılmaktadır.
    • Videoda Cengiz Aytmatov'un mezarı da ziyaret edilmekte ve onun dünya edebiyatındaki önemi vurgulanmaktadır. Mezarlıkta bulunan duvar resimleri, heykeller ve anıtlar bu tarihi olayları ve Kırgız milletinin yaşadığı zorlukları simgeler. Mezarlarda sadece Kırgız aydınları değil, Rus, Kazak, Özbek, Tatar, Dün, Çinli, Koreli, Komik, İranlı ve Türk gibi 20 farklı milletten aydınların da bulunduğu belirtilmektedir.
    00:04Atabeyt Mezarlığı'nın Önemi
    • Kırgızistan'daki Atabeyt Mezarlığı sadece bir mezarlık değil, Kırgızların yaşadığı acıların ve sıkıntıların canlı bir tarihidir.
    • Mezarlıkta 1916 yazısı bulunan bir bölüm vardır ve burada 1916 yılında Çarlık Rusya hükümetine karşı ayaklanan Kırgız, Türkmen, Özbek ve Kazak Türk boylarının Rus askerleri tarafından acımasızca bastırıldığı ve bozguna uğradığı anlatılmaktadır.
    • Bazı kaynaklara göre 1916 yılında 400 bin veya 100 bin insan yolda açlıktan ve soğuktan öldüğü kayıtlarda bulunmaktadır.
    01:121916 yazısı ve Heykelin Anlamı
    • 1916 yazısı, Kırgızların tragedik dönemlerindeki babalı atalarına bağışlanan heykelin adıdır ve 2016 yılında 31 Ağustos'ta Cumhurbaşkanı Almaz Rekattan tarafından açılış töreni yapılmıştır.
    • 1916 yılında Kırgızların nüfusunun %30-40'ı katledildiği belirtilmektedir.
    • Heykelin üstünde bulunan at, Kırgızlar için göçebe halkların ve yeni hayatın sembolüdür; aşağısında sallanan üzengi ise Rusların atları, batır cigitleri ve erkekleri katlederek vatanında ata binecek insan kalmaması anlamını taşır.
    02:58Duvar Resimlerinin Anlatımı
    • Mezarlıkta bulunan duvar resimleri dört kısımdan oluşur ve 1916 yılı ayaklanmasının hikayesini anlatır.
    • Birinci duvar resmi, Rus askerleri gelince dayanamayan Kırgızların Çin'e kaçmasını ve yaşadığı acıyı gösterir.
    • İkinci duvar resmi, Çin'de kalan Kırgızların vatanından uzak yerde yaşadığı üzüntülü hayatı anlatır.
    04:08Dönüş ve Yeni Hayat
    • Üçüncü duvar resmi, Kırgızların kendi vatanına, Kırgızistan'a dönüşünü gösterir; gülümseyen yüzler ve büyümüş çocuklar bu dönüşü simgeler.
    • Dördüncü duvar resmi, Kırgızların vatanına döndükten sonra yeni devletin bütünlüğünü, müzik aleti çalan amca, eğitim alan kızlar, beşik içindeki yeni nesil ve elektrik gibi yeni hayatın başladığını anlatır.
    • Mezarlıkta bulunan çiçekler, 1916 yılında şehit düşen ataları anmak için bırakılmıştır ve Kırgızlar için atalarını anmak için özel bir gün yoktur, yılın her gününde anabilirler.
    06:05Heykelin Sembolik Anlamı
    • Heykeldeki üç tane üstün (düt direnir) ve üç tane uk (çadırı kurmak için kullanılan alet) vardır; kırk tane uk kullanarak bir çadır kurmak gerekir.
    • Bu sembol, Kırgız'ın kırk boyunun sembolü olabilir ve devletin sağlıklı ve sağlam durması için sembolünü verir.
    • Kırgızların azamaları, batıları ve citleri ölmesine rağmen devlet bozulmadı, yok olmadı ve hala direnip duruyor.
    06:55Stalin Dönemi ve Kırmızı Terör
    • Atabeyt Mezarlığı'nın ikinci kısmında, Stalin dönemindeki "kırmızı terör" (1937-1938 yılları) anlatılır.
    • Bu dönemde 138 Kırgız aydın'ı burada öldürülüp gizlice gömülmüştür ve cesetleri Secebe dağılana kadar kimse bulamamıştır.
    • Duvar resimleri, asker giysileriyle gelen insanların halkı ezmeye başladığını, mutsuz çalışan nineleri ve ağlayan küçük çocukları gösterir.
    08:26Kulakçılık ve Aydınların Gömüldüğü Yer
    • Stalin dönemindeki "kulakçılık" döneminde, eskiden zengin olanlar ve malı olanlar sürgüne gönderilmiş, çoğu oradan gelememiştir.
    • Mezarlıkta aydınların gömüldüğü bir anıt bulunmaktadır ve burada öldürülen aydınların isimleri yazmaktadır.
    • 1990 yılında burada yaşayan bir insanın kızına, aydınların gömüldüğü yerin bir iyi zaman geldiğinde halka anlatılacağı ve özgürlük kazandıktan sonra cesetleri açılacağı söylenmiştir.
    10:22Mezarlığın Açılışı ve Cengiz Aytmatov
    • 1990'da "Böbne Krava" olarak bilinen bu alan, o zamanki Cumhurbaşkanı Asker Akayev'in yardımıyla açılmış ve Atabeyt ismi verilmiştir.
    • Cengiz Aytmatov'un babası da burada öldürülmüş, ne zaman ve nerede öldüğü bilinmemiş ve hayatı boyunca onu bulmaya çalışmıştır.
    • 1990'da Cengiz Aytmatov'un babasının cesedi bulunmuş ve bu olay Kırgız milleti için mutlu bir gün olmuştur.
    11:12Şehitlerin Mezarı ve Bulunması
    • 1937 yılında öldürülen 138 şehidin mezarı ziyaret edilmiş ve burada bir müze bulunmaktadır.
    • 1937'den 1990'a kadar cesetlerin bulunamadığı, ancak 1990'da Bübne Kadiri adlı bir teyze tarafından cesetler bulunmuştur.
    • Bübne Kadiri'nin babası, Çoktaş'ta çalışırken aydınların öldürüldüğünü görmüş ancak hükmete söylemekten çekinmiştir.
    12:02Mezarların Açılması ve Ödüllendirme
    • Bübne Kadiri vefat ederken kızına aydınların gömüldüğü yeri göstereceğini söylemiştir.
    • 1990'da SSCB dağıldıktan sonra Bübne Kadiri'nin yardımıyla mezar açılmış ve Bolata bırakılmıştır.
    • Bübne Kadiri, Erdik madalyasıyla ödüllendirilmiş ve 1990'da Cengiz Aytmatov'un açılış töreninde konuşması sırasında insanlar ağlamıştır.
    13:25Şehitlerin Kimliği
    • Şehit düşen aydınlar arasında yalnızca Kırgız aydınları değil, 20 milletten oluşan aydınlar bulunmaktadır.
    • Bu aydınlar arasında Rus, Kazak, Özbek, Tatar, Dün, Çinliler, Koreliler, Komik ve İranlı aydınlar bulunmaktadır.
    • 138 şehit arasında bir Türk de bulunmaktadır, ismi Molla Kulli'dir.
    14:24Cengiz Aytmatov'un Mezarı
    • Cengiz Aytmatov, "İnsan için en zor olan şey her gün insan kalabilmektir" diyerek her gün insanca yaşamayı başarabilmiş büyük bir yazar olmuştur.
    • Cengiz Aytmatov sadece Kırgızistan edebiyatında değil, dünya edebiyatında da tanınan çok büyük bir yazardır.
    • "Selvi Boylum Al Yazmalı mı?" adlı meşhur eserin yazarı da Cengiz Aytmatov'dur ve Türk edebiyatına, dünya edebiyatına birçok eser kazandırmıştır.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor