Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Futbolun Şehirleri" adlı gezi programının Kars ilini konu alan bölümüdür. Programda sunucu, sanat tarihçisi Aynur Başlımar, peynir müzesi proje koordinatörü Ahmet Yılmaz, Doç. Dr. Muhammed Aslan, Kars Otuzaltı Spor Kulübü Başkanı Erkan Aydın ve Teknik Direktörü Yusuf Çelik gibi konuklarla birlikte seyahat etmektedir.
- Video, Kars'ın tarihi ve kültürel zenginliğini, doğal güzelliklerini ve turistik imkanlarını kapsamlı şekilde tanıtmaktadır. Programda Kars Kalesi, Ebu'l-Hasan Harakani Hazretlerinin türbesi, Kümbet Camii, Ulu Cami, Türkiye'nin ilk peynir müzesi, Fethiye Camii, Ani Ören Yeri, Çıldır Gölü ve Sarıkamış Harekatı'nın şehitliği gibi önemli tarihi ve kültürel yapılar ziyaret edilmektedir.
- Videoda ayrıca Kars'ın yöresel lezzetleri (kaz eti, gravyer, kaşar peyniri, piti, kete, haşıl), futbol kültürü ve turizm potansiyeli de ele alınmaktadır. Kars'ın kış turizmi, Doğu Ekspresi ile artan turistik önem ve Sarıkamış'taki Katerina Av Köşkü'nün tarihi özellikleri hakkında bilgiler sunulmaktadır.
- 01:11Kars Şehri Tanıtımı
- Türkiye'nin en doğusundaki illerden biri olan Kars, son yıllarda özellikle kış turizmiyle dikkat çekiyor.
- Doğu Ekspresi ile birlikte Kars, bambaşka bir turistik boyuta geçti.
- Kars'ta gezilecek, görülecek çok sayıda tarihi eser ve yakın tarihimiz açısından önemli bir yer olan Sarıkamış bulunmaktadır.
- 02:41Kars Kalesi
- Kars Kalesi öncelikle Urartular döneminde yapılmış, 1153 yılında Melik İzzeddin emriyle tekrar inşa edilmiş.
- İç kale olarak adlandırılan alan 280 burç, 250 metrelik bir alana yayılmış durumda.
- Kale tüm dönemlerde kullanılmış, İranlılar, Moğollar ve Ruslar tarafından sürekli saldırıya uğramış ve tahrip edilmiş.
- 04:28Ebu'l-Hasan Harakani Türbesi ve Camii
- Ebu'l-Hasan Harakani, İran'ın Bestam şehrinde dünyaya gelmiş bir evliya olup, Selçuklu akınları sırasında Anadolu'ya gelerek Türklüğün ve İslamiyet'in yayılmasında etkili olmuş.
- 1579 yılında Kars civarında şehit düşmüş ve bir askerin rüyasına gelerek gömülü olduğu söylenmiştir.
- 1579 yılında yapılan kazı sonrası çıkan kemiklerin olduğu bölgeye türbe ve cami yapılmış, cami daha sonra birkaç kez restore edilmiş.
- 06:30Kars'taki Diğer Tarihi Eserler
- Kars'ta Eskişehir adı verilen meydanda Kümbet Camii bulunuyor, 900'lü yıllarda Kral Abbas tarafından yaptırılmış.
- Kümbet Camii, Rus işgali altındayken tekrar kiliseye dönüştürülmüş, 1964-1980 arasında Kars Müzesi olarak hizmet vermiş.
- 1994'ten itibaren cami olarak tekrar açılmış ve halen ibadet ediliyor.
- 08:04Ulu Cami
- Ulu Cami (Yanık Yağlı Cami) 1579'da Kars'ın yeniden imarı sırasında Sultan III. Murat tarafından yaptırılmış.
- 1600'lü yılların başında İran saldırıları sonucu tamamen yok edilmiş, 1643 yılında tekrar yaptırılmış.
- 1918'de Ruslar Kars'tan çekildikten sonra Ermeni Taşnak çeteleri tarafından camide yaklaşık 300 kişi katledilmiş ve duvarlarda hala kan ve yağ izleri görülebiliyor.
- 10:32Kars Peynir Müzesi
- Türkiye'nin ilk peynir müzesi, 1734 yılında Osmanlı tarafından yapılmış olan Süvari Tavya'da kurulmuş.
- Kars peynirinin özel olması, bölgede bulunan 600 çeşit bitki (bunların bir kısmı sadece Kars'a özgü) sayesinde oluyor.
- Gravyer peyniri, Kars'a İsviçre, Almanlar ve Kafkasya üzerinden gelen ailelerle beraber Rus işgali altındayken kurulan mandıralarla beraber bölgeye gelmiş.
- 13:26Fethiye Camii
- Fethiye Camii, 1877'de Ruslar Kars'ı işgal ettiğinde Rus ordusundaki Kazak askerleri için yaptırılmış bir kilise.
- Kilise klasik Baltık mimarisi tarzında yapılmış ve Rusların Kars'ı terk etmesine kadar kilise olarak kullanılmış.
- 1985 yılında minarelerin eklenmesiyle camiye çevrilmiş ve günümüzde cami olarak ibadet ediliyor.
- 15:16Kars'ta Kaz Etinin Tadı
- Kars'ta kaz eti mutlaka yemek gereken bir lezzet olup, Nurhan Abla'nın restoranında tadına bakılabilir.
- Kaz kültürü, yazdan çıkan yavruların yaylalarda dolaşarak beslenmesiyle başlar ve kar yağdığında kesime alınır.
- Kazlar imece usulü temizlenerek tuzlanır ve sırıklarda asılarak kurutulur, pişirme sırasında tuz veya baharat kullanılmaz.
- 16:41Nurhan Abla'nın İş Hayatı ve Yerel Ekonomi
- Nurhan Abla, ebelik otu çorbası gibi farklı lezzetlerle bölgede fark yaratmış ve kadınlara özel sektörde çalışma imkanı sunmuştur.
- Kadınların kamuda çalışmasına rağmen özel sektörde çalışmaması durumunu değiştirmiş ve kadın emeğini ekonomiye dahil etmiştir.
- Un helvası gibi Kars'ta yapılan tatlıların yapımı Türkiye'nin diğer yerlerinden farklıdır.
- 18:06Kars'ta Kaz Yeme Gelenekleri
- Kaz eti elle yenir, böylece kemiğin aromasını ve lezzetini tam olarak tadabilirsiniz.
- Çorba sevenler için hevelik otu çorbası mükemmel bir lezzet sunar.
- Kars'ta farklı sosyal aktivitelerin olmadığı için futbol, özellikle Karsspor takımı, şehrin önemli bir parçası haline gelmiştir.
- 20:24Karsspor ve Sosyal Sorumluluk
- Harbiler Otuzaltı grubu, gençliği kahve köşelerinden ve kötü alışkanlıklardan uzak tutup spora yönlendirmek için sosyal sorumluluk projesi geliştirmiştir.
- Karsspor, Kars gençliğinin tutunabileceği tek dal olup, renkleri yeşil ve beyaz olarak Kars'ın yeşilliğini ve karını temsil etmektedir.
- Takım, bu sezon ligde kalmak için mücadele ederken, önümüzdeki sene şampiyon olmak için hedef belirlemiştir.
- 22:22Ani Ören Yeri'nin Tarihi
- Ani'nin tarihi ilk çağlara kadar uzanır ve Urartular'ın hakimiyeti vardır, özellikle İckale'deki duvar örgüleri bunu göstermektedir.
- Ani'nin asıl gelişimi ortaçağ döneminde olmuştur, özellikle 9. yüzyıldan itibaren Bagratlı hanedanlığı kenti şenlendirmiş ve nüfusu yüz binlere ulaşmıştır.
- 1064 yılında Bizans Ani'yi ele geçirmiş, ancak 1065 yılında Sultan Alparslan'ın ordusu Ani'yi fethetmiş ve Türklerin Anadolu'ya ilk kapı olarak Ani'yi geçmiştir.
- 24:46Ani Ören Yeri'ndeki Önemli Yapılar
- Ani Katedrali (Fethiye Camii) 987 yılında Bagratlı emirlerinden II. Simbat tarafından başlanıp, oğlu Kral Gagg zamanında tamamlanmıştır.
- Kilisenin mimarı Mimar Tridat, İstanbul Ayasofya'nın kubbesini onarmak için Ani'yi terk etmiştir.
- 1065 yılında Sultan Alparslan'ın fethiyle camiye çevrilen yapı, Ani'nin Ayasofyası olarak nitelendirilmektedir.
- 27:01Ani Ören Yeri'ndeki Diğer Kiliseler ve Camiler
- Saint Cricor (Aziz Cricor) Kilisesi 10. yüzyılda Bagratlı hükümdarlığı döneminde yapılmış ve günümüze kadar ulaşmıştır.
- Anadolu'daki ilk Türk camii olan Ebu Menuçer Camii 1072-1090 yılları arasında Sultan Melikşah'ın emriyle yapılmıştır.
- Cami, sekizgen köşeli minaresiyle ve klasik Selçuklu yapısıyla dikkat çekmekte ve 2016 yılından beri ibadete açılmıştır.
- 29:48Çıldır Gölü'nün Kış Turizmi
- Çıldır Gölü'nde kış turizmi için en iyi zaman Aralık 15-20 arasında başlıyor ve Mart sonuna kadar devam ediyor.
- Bu sene kar çok yağmadığı için buz kalınlığı 60 cm'ye ulaşıyor, bu son 7-8 yıldır görülmemiş bir durum.
- Gölün üzerine 5 cm'den sonra kızakla çıkılabiliyor, 10 cm'den sonra ise turistler de çıkarılabiliyor.
- 31:09Çıldır Gölü'ndeki Turistik Faaliyetler
- Çıldır Gölü'nde kızakla gezi, eski usul balık tutma ve paten sporu gibi aktiviteler yapılabiliyor.
- Gölün bazı noktalarında kar temizlenerek cam buz gibi kalıyor ve turistlere gösteriliyor.
- Hafta sonu bin kişiye, hafta içi ise 700-800 kişiye hizmet veriliyor.
- 32:47Kars Şehri Hakkında
- Kars, Türkiye'nin Kafkasya'ya açılan kapısı olarak tanımlanıyor ve Ani Ören Yeri gibi UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan tarihi yerleri var.
- Çıldır Gölü, Sarıkamış kayak merkezi, tabyaları ve kaleleriyle birlikte tarih ve kültür şehri olarak biliniyor.
- Kars, Bakü-Tiflis-Kars demiryolu hattı ile doğuyu batıya bağlayan önemli bir jeopolitik konuma sahip.
- 34:02Kars'ın Kültürel ve Ekonomik Önemi
- Kars, Anadolu'da ilk Gazi unvanı verilen ve ilk cumhuriyeti kurmuş şehirlerden biri.
- Doğu Ekspresi turizmi Kars'ın turizm ekspresini daha da artırmış.
- Kars kazı ve peynir üretimi ile gastronomi alanında da öne çıkıyor, 18 peynir rotası tescillenmiş ve peynir müzesi bulunuyor.
- 35:18Kars'ın Spor Hayatı
- Kars Otuzaltı Spor Kulübü, bölgesel amatör ligde mücadele ediyor ve destek alınarak önce 3. lige sonra 2. lige çıkmak isteniyor.
- Valilik ve belediye, sporun birliğe, dayanışmaya ve kardeşliğe katkı sağladığı için kulüplerin üst liglerde mücadele etmesini destekliyor.
- Kars'ın bir zamanlar 2. ligde mücadele ettiği için, ileride tekrar orada olması hedefleniyor.
- 36:48Kars'ın Yöresel Lezzetleri
- Kars'ta kadınlar tarafından işletilen bir restoran bulunuyor ve burada yöresel yemekler hazırlanıyor.
- Piti, kuzu incik, nohut, sarıkök (safran) ve kuyruk yağı ile yapılan, 2 saat fırında pişen bir yemek.
- Haşıl, buğdayın dövülmüş halinin suyla karıştırılıp fırına verilmesiyle yapılan bir hamur işi.
- Ekmek mantısı, etsiz mantının bir hali olarak, üzerine sarımsaklı yoğurt ve karamelize soğan konuluyor.
- 41:01Kars'ın Meşhur Peynirleri
- Kars'ın en meşhur yerel lezzeti gravyer ve kaşar'dır.
- Gravyer peyniri dünyada İsviçre, Hollanda ve Türkiye'de yapılmaktadır, Türkiye'de ise sadece Kars'ta üretilmektedir.
- Gravyer peynirinin yapımında sadece süt, tuz ve maya kullanılır, doğal klima ve depolama süreci önemlidir.
- Gravyer peynirinin gözenekleri, ürünün olgunlaşma sürecinde oluşur ve fermente etmesiyle büyümeye başlar.
- 43:40Katerina Av Köşkü
- Sarıkamış'ta bulunan Katerina Av Köşkü, 1896 yılında Çar II. Nikola tarafından oğlu Alexi'nin tedavisi için rehabilitasyon merkezi ve av köşkü olarak yapılmıştır.
- Yapının en önemli özelliği yekpare ahşaptan yapılma olması ve içerisinde hiç çivi kullanılmamasıdır.
- İki binadan oluşan yapı, bir kısmı av köşkü olarak, diğer kısmı ise hastane ve okul olarak kullanılmıştır.
- 45:50Sarıkamış Harekatı
- Sarıkamış Harekatı, 1914'te Rus ordusunun Kars, Ardahan ve Sarıkamış'taki işgalinden kurtulmak için Osmanlı Devleti'nin başlattığı bir harekattır.
- Harbiye Nazırı ve Başkomutan Vekili Enver Paşa'nın ısrarıyla 22 Aralık 1914'te 118 bin kişilik bir orduyla harekete geçilmiş, Allahu Ekber Dağlarını aşarak Sarıkamış'a inmeyi hedeflemişlerdir.
- Ordu lojistik yönden hazırlıklı değildi, özellikle Arap çöllerinden ve Güneydoğu Anadolu'dan gelen askerler kış şartlarına hazırlıklı değildi.
- Harekatta yaklaşık 72.780-90.000 civarında şehit verilmiştir, özellikle Allahu Ekber Dağlarını aşarken 38.000 asker donarak şehit olmuştur.
- 48:49Kars Otuzaltı Spor
- Kars Otuzaltı Spor, Kars'ta futbolun popülerliğini artırmak amacıyla yönetimi devralmıştır.
- Kars'ta futbola ilgi çok fazladır, maçlarda 3-5 bin seyirci kapasitesi bulunmaktadır.
- Kars Otuzaltı Spor, şu an bölgesel amatör lig'de oynamaktadır ve hedefi lig'de kalıcı olmak ve üçüncü lig'e çıkmaktır.
- Teknik direktör Yusuf Çelik, takımın kaliteli olduğunu ancak puan olarak istenen yere olmadığını belirtmiştir.
- Kars, doğa turizmi ve kış turizmi ile birlikte kültür turizmi ve Doğu Ekspresi ile birlikte parlayan bir şehirdir.