Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Türkiye'nin Pazarları" programının bu bölümünde, sunucu Coşkun, İzmir Tire pazarını keşfediyor ve yerel lezzetleri deniyor. Programda Yılmaz abi, Coşkun abi, Lütfü Bey ve diğer yerel ustalar yer alıyor.
- Video, dünyanın en otantik pazarlarından biri olarak tanımlanan İzmir Tire pazarının tanıtımıyla başlıyor ve ardından yerel lezzetlerin hazırlanması gösteriliyor. Patlıcan kızartması (lalengici), kereviz yemeği, incir uyutması ve Tire köftesi gibi yerel yemeklerin yapılışı detaylı olarak anlatılıyor.
- Videoda ayrıca pazarın 6000 tezgahla açıldığı, salı günleri düzenlendiği ve yüzyıllardan beri süregelen geleneklerin bozulmadan devam ettirildiği bilgisi veriliyor. Tire'nin kooperatifçiliği, bölgenin süt ürünleri ve bölgenin kültürel zenginliği hakkında da bilgiler paylaşılıyor.
- 00:05İzmir Tire Pazarı Tanıtımı
- İzmir Tire pazarı dünyanın en otantik pazarı olarak tanımlanıyor ve fiyatlar diğer yerlere benzemiyor.
- Pazarda alacalı, şişman patlıcan gibi meyve-sebze ürünlerinden kasaba uraz, pırasa ve kereviz gibi yiyecekler bulunuyor.
- Pazarda incir uyutması gibi tatlı ürünler de satılıyor.
- 03:02Pazarın Tarihi ve Özellikleri
- İzmir Tire pazarı, Yılmaz Abi'nin vasıtasıyla keşfedilen, yüzyıllardan beri süregelen gelenekleri bozulmadan devam ettiren bir pazar.
- Pazar yaklaşık yirmi dakika sonra başlıyor ve hoparlörden dünyada eşi benzeri olmayan bir pazar duası okunuyor.
- Pazar yaklaşık altıbin tezgahla açılıyor ve bu bolluğun simgesi olan pazar duası, pazara gelenlere hayırlar, bereketler ve insaflı olunmasını diliyor.
- 04:28Pazarın Tarihsel Gelişimi
- Tire pazarı yaklaşık elli yıldır salı günleri düzenleniyor, daha önce pazartesi günleri düzenlense de yağmur nedeniyle salıya alındı.
- Pazarda en çok tüketiciye saygısı görülebiliyor, gelişigüzel fiyat artışları asla kabul edilmiyor.
- Tireliler ve çevredeki satıcı-üreticiler Türkiye pazarının kurallarını belirliyor ve fiyatlar uygundur.
- 06:52Tire'nin Kültürel Zenginliği
- Ege'de ot kültürü yüksek, adalardan gelenlere "Giritli" deniliyor ve İzmir nüfusunun %167'si Balkanlardan ve adalardan gelenler tarafından oluşur.
- Tire'de Ermeni, Rum, Yahudi ve Müslüman olmak üzere İslam'daki tüm tarikatlar var, ancak mezhep kavgası yaşanmamış.
- Tire'de balık, alacalı, şişman patlıcan gibi çeşitli ürünler satılıyor.
- 08:48Pazardaki Ürünler ve Alışveriş
- Pazarda nohut ekmeği gibi eski zamanlardan kalma ürünler bulunuyor, nohuttan maya elde etmek çok zor olduğu için Türkiye'nin belirli yerlerinde satılıyor.
- Patlıcan, biber gibi meyve-sebze ürünlerinden nohut ekmeği alınıyor.
- Pazarda incir uyutması gibi tatlı ürünler, kereviz ve diğer yiyecekler de satılıyor.
- 11:47Tire Pazarının Özellikleri
- Çin'in nüfusunda Müslümanlar ve Ermeni, Rum, Yahudi gibi gayrimüslimler de bulunmakta olup, bu kültür merkezi aynı zamanda alışveriş ve ticaret merkezi olarak da hizmet vermektedir.
- Pazarın binalarının dış cephelerinde estetik anlamda zenginlikler bulunmakta olup, Türkiye'de sadece Tire'de bu çarşıda on yedi ayrı motif bulunmaktadır.
- Tire pazarı Türkiye'deki pazarlar arasında ayrı bir yere sahiptir ve korunan bir pazar olarak değerlendirilmektedir.
- 14:56Pazarın Yapısı ve Ürünleri
- Pazarın farklı bölgelerinde farklı köylerden gelen satıcılar bulunmaktadır; bir taraf Bayındır'dan gelenler, diğer taraf dağ köylerinden gelenler, pazarın diğer tarafında ise ova köylerinden gelenler bulunmaktadır.
- Tire pazarı Türkiye'nin en büyük pazarı olup, dünyanın en büyük ilk üç pazarı arasında yer almaktadır.
- Pazarın tezgahları sabah erken saatlerde dolmakta olup, satıcılar müşterilere "satmıyoruz, dağıtıyoruz" diyerek ürünlerini sunmaktadır.
- 18:31Pazarın Kullanımı ve Özellikleri
- Büyük bir pazar olduğu için alışveriş işlemi uzun sürmektedir ve bir şehir kadar büyüklüğünde bir pazar olarak değerlendirilmektedir.
- Tire pazarı bozulmayan tek pazar olarak görülüyor ve yılların geleneği devam etmektedir.
- Pazarın tezgahlarında kadın ve erkek beraber çalışmakta, tezgahları beraber kurup taşıyorlar.
- 19:07Ford Kuga Araç Tanıtımı
- Seyahatte kullanılan Ford Kuga, dar sokaklarda 360 derece kamera sistemi ve sensörleri ile güvenli bir araç olarak tanıtılmaktadır.
- Araçta şeffaf panelde özel şoför göstergesi bulunmakta ve hız bilgileri bu panelde gösterilmektedir.
- İki çekerli olmasına rağmen dört çekerli bir araç kadar güvenli olduğu belirtilmektedir.
- 20:15Patlıcan Balığı Yapımı
- Tire'de kahvaltılık atıştırmalık olarak "lale" veya "laleği" (patlıcan balığı) yapımı gösterilmektedir.
- Patlıcan balığı yapımında un, şeker, tuz, karbonat ve yumurta karışımı kullanılmaktadır.
- Karışımın kıvamı patlıcandan akacak ama patlıcanı göstermeyecek şekilde olmalıdır ve yağın kızgın olması gerekmektedir.
- 22:35Patlıcan Tarifi
- Patlıcanlar kızartma yağında pişiriliyor ve çıtır çıtır sesler çıkınca istenen kıvama geldikleri anlaşılıyor.
- Patlıcanlar kızartma sırasında boyu iki katına çıkıyor ve balığa benziyor.
- Patlıcanlar servis anında rende peynir ve karpuz ile servis ediliyor ve tadından yenmez bir yemek olarak tanımlanıyor.
- 27:01Kereviz Yemeği Hazırlığı
- Kerevizin kökü, yaprakları ve sapı kullanılarak bir yemek hazırlanıyor.
- Kerevizin yaprakları, kökü ve diğer kısımları zeytinyağı ile kısık ateşte kavruluyor.
- Kerevizin yaprağı, kökü ve diğer kısımları yemeğe dahil ediliyor.
- 29:40Incir Uyutması Tarifi
- Incir uyutması yapılıyor, bu da incirleri "uyutma" işlemi olarak adlandırılıyor.
- Incirler süt ve su karışımına ekleniyor ve karışım kaynamaya başlıyor.
- Tuz ve karabiber ekleniyor ve karışım muhallebi gibi kaynamaya bırakılıyor.
- 33:36Tire Köftesi Yapımı
- Tire'ye gelip köfte yemeyene Tire'ye geldin diyemeyiz, çünkü her yerin bir köftesi vardır ve özellikle İzmir bölgesinin köfteleri birbirinden farklıdır.
- Tire köftesine baharat konmaz, sadece tuz konur ve çeyrek dana kaburga kesimlerinden yapılır.
- Köfte kendi yağıyla pişirilir, dışarıdan yağ kullanılmaz ve şişlere dizilerek yüzde yetmiş-yüzde yetmişbeş oranda pişirilir, soğutulur ve saklanır.
- 34:34Köfte Pişirme Süreci
- Köfteyi kullanıma hazır hale getirmek için dünden kasabıya talimat verilmiş, kıyma iki kez tuzla çekilmiş ve dolapta bir gece bekletilmiştir.
- Köfte şişlerine dizilirken suyla çalışılması gerekiyor ve şişler örgü şişi değil demir döküm olmalıdır.
- Köfteler mangalda pişirilir ve yaklaşık kırk gram civarında olmalıdır.
- 36:04Köfte Pişirme ve Servis
- Köfteler kızarmaya başladığında tepsiye sıyırılır ve domates, biber doğranır.
- Tereyağı cızırdamaya başladığında biber eklenir, piştikten sonra domates eklenir.
- Köfte ekmekle, limon veya portakal ile servis edilir.
- 37:47Tire Kooperatifi ve Ek Yemekler
- Tire'de süt ürünleri ile yapılan kooperatifi, Türkiye'de örnek kooperatifçilik olarak gösterilir ve en iyi yoğurt süt ürünleri buranın kendisidir.
- Tire köftesi yanında nohutlu mayalı ekmeği ve yoğurt ile servis edilir.
- Programda ayrıca kereviz ve incir uyutması gibi lezzetler de hazırlanmıştır.
- 40:44Programın Sonu
- Türkiye'nin en güzel pazarı Tire pazarında dört çeşit yemek hazırlanmış ve bölgenin gerçek ustası ile beraber olunmuştur.
- Patlıcan balığı (larengi) çıtır bir patlıcan olarak tanıtılmıştır.
- Bir sonraki pazarda Türkiye'nin başka bir pazarında buluşulacağı belirtilmiştir.