Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Dünyayı Geziyorum Da" programının bu bölümü, sunucunun Fas'ın kuzeyindeki Şavşan kenti ve başkent Fes'i keşfettiği bir gezi belgeselidir. Program, rehber Sefa Bey eşliğinde Fas'ın tarihi ve kültürel mirasını tanıtmaktadır.
- Video, "Fas'ın mavi incisi" olarak bilinen Şavşan kentinin masmavi yapıları, tarihi ve mimari özellikleriyle başlayıp, ardından Fas'ın başkenti Fes'e geçiş yapıyor. Fes'teki Kraliyet Sarayı, Yahudi Mahallesi, Medine bölgesi, Carouin Üniversitesi, Attariye Medresesi, gümüş atölyeleri, iplikçiler çarşısı ve bakır işleri gibi önemli tarihi yapılar ve el sanatları detaylı olarak gösteriliyor.
- Videoda ayrıca Şavşan'ın 1420'lerde inşa edildiği, İspanyolların 1956 yılına kadar hakimiyetinde kaldığı ve İspanyol sürgününden kaçan Araplar ve Yahudilerin yerleşmesiyle bugünkü görünümüne kavuştuğu anlatılıyor. Fes'in ise 6. yüzyılda inşa edilen gözetleme kuleleri, sapsarı mimarisi ve Kudüs'e benzerliği gibi özellikleri vurgulanıyor. Video, bir haftalık gezi serisinin bir parçası olup, gelecek hafta Fas'ın diğer zenginliklerinin keşfedileceği duyuruluyor.
- 00:59Fas Gezisi Tanıtımı
- "Dünyayı Geziyorum" programında Fas'ın mavi incisi olarak bilinen Şavşan kenti tanıtılıyor.
- Fas, Afrika ülkesi olmasına rağmen Avrupa havası taşıyan, tertemiz ve tarihi kentleriyle renkli yaşamlarıyla keşfedilecek bir ülke.
- Gezinin ilk bölümü Şavşan kenti ile başlıyor.
- 01:23Şavşan Kenti'nin Özellikleri
- Şavşan kenti, kaldırımlar, kapılar, evler, duvarlar, çatılar ve yerlerin masmavi olmasıyla "Fas'ın mavi incisi" olarak isimlendiriliyor.
- Şavşan, yerel dilde "boynuz" anlamına gelen bir isim olup, Rift Dağları'nın çift boynuzuna benzetilmesinden dolayı bu ismi almış.
- Fas normalde çölleriyle ve kuraklığıyla bilinirken, kuzeye çıkıldığında evlerin içinden bile gürül gürül akan şelaleler bulunuyor.
- 02:46Şavşan'ın Doğal Güzellikleri
- Şavşan'da çinili tarihi evler, doğa ve yöresel yaşamlar hayranlık uyandırıyor.
- İnsanlar tertemiz suyu çamaşır ve bulaşık yıkamada kullanıyor, bu su dağdan geliyor ve buz gibi soğuk.
- Şavşan, Rift Dağlarının eteklerinde yemyeşil bir doğanın içine kurulmuş, Fas'ın en yeşil ve sulak kentlerinden biri.
- 04:00Şavşan'ın Mavi Renklerinin Sebebi
- Şavşan'ın mavi renklerinin iki sebebi var: haşerelerden ve sivrisineklerden korunmak.
- Börtü böcekleri, akrepler maviyi kırmızı olarak görür ve ateş zannederler, bu nedenle mavi renkli kapılar ve pencereler haşerelerden koruma sağlıyor.
- Bu çözüm binlerce yıl önce bulunmuş ve bugün de kentin sembolü haline gelmiş.
- 04:51Şavşan'ın Yöresel Yaşamı
- Köyde hanımlar dağlardan gelen sulardan çamaşırlarını yıkıyorlar.
- Köyün çamaşırhanesi günün her saati kalabalık, yöresel yaşamların ve kültürün bozulmadığı bir yer.
- Hanımlar hala çamaşırlarını buz gibi nehir suyunda elleriyle yıkıyor, turistler de bu suları içiyor.
- 06:46Şavşan'ın Tarihi ve Mimari
- Şavşan, 1420'lerde inşa edilmiş ve 1956 yılına kadar İspanyolların hakimiyetinde kalmış bir köydür.
- Kentte İspanyol esintisi hissedilir ve yukarılara doğru çıktıkça manzaranın güzelliği artar.
- Şavşan, masmavi bir dünyada bulunan, yapıların mavinin her tonunu taşıyan bir kasabadır.
- 07:47Şavşan'ın Mimari Özellikleri
- Kentte labirent gibi dar sokaklar ve birbirinin kopyası gibi yapılar bulunmaktadır.
- Köyün içlerine girdikçe harika mahalleler ve klasik tarihi Fas camileri görülür.
- Şavşan'ın mimarisi, Fransızlar döneminde son haline kavuşmuş olup, biraz Avrupa biraz Arap havasında bir yapıya sahiptir.
- 08:15Şavşan'ın Kültürel Özellikleri
- Şavşan'da Türkler karşı karşıya geldiğinde inanılmaz bir sevgi gösterilir ve Türk dizileri çok bilinir.
- Binaların giriş katları dükkanlarla dolu olup, yöresel kıyafetler, el sanatları, çantalar, takılar ve örtüler satılır.
- Antikacılar çarşısında otantik eserlerle dolu bir kemer bulunur ve turistler geleneksel Fas el işlerinden satın alabilirler.
- 09:35Şavşan'ın Tarihi Gelişimi
- Şavşan, 1400'lü yılların başında kurulmuş olup, İspanyol sürgününden kaçan Araplar ve Yahudilerin göçüyle bugünkü görünümüne kavuşmuştur.
- Mavi renk ağırlıklı kullanılmış olup, bu renk böceklerin girmesini önlemek için kapıların ve pencerelerin mavi renkli boyanması ve Yahudiler tarafından kutsal kabul edilmesi rivayet edilir.
- Şavşan'da el dokumaları, özellikle yünlerden yapılan halılar ve yöresel kıyafetler meşhurdur.
- 11:39Şavşan'ın Fiziksel Özellikleri
- Kent, Rif Dağlarından aşağı doğru salınan bir kasaba yapısına sahiptir.
- Şavşan, UNESCO'nun dünya mirası listesinde olan tarihi bir bölgedir.
- Kentte geleneksel Fas ürünleri ile dolu dükkanlar bulunur ve turistler değişik magnetler, el sanatları ve şapkalar alabilirler.
- 14:44Şavşan'ın Tarihi Zorlukları
- Şavşan bir sürede Portekizlilerin sömürgesinde kalmış ve Portekizliler buradaki Müslümanların ibadet yapmasına izin vermemiştir.
- Portekizliler kentin merkezine kilise inşa etmiş, Müslümanlar ise binbir zorlukla dağın başına gitmeye çalışmışlardır.
- Berberiler tarih boyunca kimse hakimiyetleri altına alamamış ve bugün de ülkenin resmi dini İslam'dır.
- 15:56Fas Krallığı Hakkında Bilgiler
- Fas Krallığı yaklaşık 40 milyon nüfusa ve 720 bin kilometrekarelik yüzölçümüne sahiptir.
- Fas, Kuzey Afrika'nın batısında yer aldığından Mağri ülkesi olarak da anılır.
- Ülkenin başkenti Rabat, en büyük kenti ise Kazablanka'dır ve İngilizce Morroco olarak isimlendirilir.
- 16:29Fes Kraliyet Sarayı
- Fes kentindeki Kraliyet Sarayı kentin merkezinde bulunuyor ve Fas Kralı hala burada yaşamını sürdürüyor.
- Saray 80 hektarlık alana yayılmış olup, günün her saati turistlerle dolup taşıyor ve giriş kapısı altından yapılmış, mavi ve yeşil tonlarda süslemelerle donatılmış.
- Saray 14. yüzyılda inşa edilmeye başlanmış, bugünkü ihtişamına 19. yüzyılda kavuşmuş ve içinde camiler, medreseler, bahçeler ve ofisler bulunuyor.
- 18:27Mellah Yahudi Mahallesi
- Kraliyet Sarayı'nın yanındaki Mellah Yahudi Mahallesi 14. yüzyılda sarayın kurulmasıyla beraber inşa edilmiş, İspanya'dan kaçan Yahudiler için yaşam alanı olarak kurulmuş.
- Mahallede Yahudi mimarileri ve sanatları görülebiliyor, evlerin çatıları yok sadece damları bulunuyor çünkü Yahudi inancına göre yıldızların altında uyumak önemli bir ritüel.
- Mahallede leylekler göç vakti ılık topraklara yerleşmiş durumda ve yuvaları çatılarda bulunuyor.
- 20:40Medine Bölgesi
- Medine bölgesi Fes'in en eski yerleşim yeri olup, MÖ 6. yüzyılda giden bir tarihe sahip ve İdrisiler döneminde inşa edilmiş.
- Bölgede 9400'den fazla ince dar sokak bulunuyor ve evler iç içe yapılmış, gökyüzü görmek mümkün değil.
- Medine aynı zamanda ticaret merkezi olup, alışverişin yapıldığı, ekonominin döndüğü, kıyafetlerin ve terzilerin bulunduğu bir yer.
- 22:02Medine Pazarı
- Medine bölgesinde eskişehir merkezinde alışverişin yapıldığı çarşı bulunuyor ve Fas'ın hurması çok meşhur.
- Pazarda katmer, hamur işleri, kurabiyeler ve şekerlemeler satılıyor.
- Kasaplar et, sucuk, sosis ve özellikle kuzu eti satıyor, ayrıca köpek balığı gibi deniz ürünlerinin de tüketildiği görülüyor.
- 25:03Tabakhane
- Medine'nin en eski tabakhanesi 14. yüzyılda inşa edilmiş ve hala işliyor, turizminde en önemli duraklarından biri.
- Tabakhanede inek, kuzu ve koyun derileri çeşitli işlemlerden geçiriliyor: tuzlu suyla temizleniyor, saf suyla yıkandıktan sonra doğal gübrelerle temizleniyor ve doğal boyalarla renklendiriliyor.
- Fas'ta seramik, deri ve halı gibi birçok alanda ilkel yöntemlerle üretim devam ediyor.
- 27:55Medine'de Tarihi Eserler
- Medine'de 859 yılında inşa edilen ve hala eğitim veren Carouin Üniversitesi bulunuyor.
- Üniversitede fen bilimleri ve İslam bilimleri dersleri veriliyor, mozaikleriyle ve çinileriyle dikkat çekiyor.
- Fas'ın ilginç pazarında kaktüs meyvesi tadılıyor, taneli ekşi narenciye gibi bir tadı var.
- 29:09Attariye Medresesi
- 14. yüzyılda inşa edilen Attariye Medresesi, baharat pazarının üzerinde yer alıyor ve baharat medresesi olarak isimlendiriliyor.
- Medrese, fenin, çeşitli ilimlerin, matematiğin ve geometrinin eğitim verildiği bir yer olarak hizmet veriyor.
- Öğrenciler avluda suyun etrafına toplanarak ders alıyor, akşam olduğunda ayın ve yıldızların suya yansımasıyla geometri ve uzay bilimleri öğreniyorlardı.
- 30:37Medresenin Yapısı
- Medresenin üst katında öğrencilerin kaldığı tek kişilik odalar bulunuyor.
- Öğrenciler sabahları dersliklerini aşağılara inerlerdi.
- Endülüs mimari teknikleri, tavan göbekleri, duvar işlemeleri ve zeminler, koskoca bir medeniyetin bugüne yansıması ve mirası olarak görülüyor.
- 32:16Gümüş Atölyesi
- Tarihi yapıların içine girildiğinde güzel bir gümüş atölyesi bulunuyor.
- Fas'ta gümüş önemli bir yeraltı kaynağı olduğu için gümüşü işleyerek takılar, tokalar, lambalar ve avizeler gibi sanatlar yapıyorlar.
- Fas'ta her bütçeye göre her zevke uygun hediyelik eşya mevcut ve Fes'in en meşhur hediyelik eşya duraklarından bu gümüşçüler.
- 33:08İplikçiler Çarşısı
- İplikçiler Çarşısı'nda doğal kök boyalarla boyanan iplikler satılıyor.
- Çarşıda unutulmaya yüz tutmuş olan bakırcılık sanatı, özellikle yaşlılar tarafından devam ediyor.
- Osmanlı döneminde bakırcılık en güzel çağını yaşıyor ve Fes kentinde hala önemli bir geçim kaynağı olarak devam ediyor.
- 33:50Fes'in Tarihi
- Medine bölgesi MÖ 6. yüzyılda İdrisiler zamanında inşa edilmeye başlanıyor.
- 14. yüzyılda çarşılar ihtişamlı haline geliyor ve her sokak farklı sanatın ismiyle anılıyor.
- 16. yüzyılda 1576'da Tunus ve Cezayir ile beraber Fas Osmanlı hakimiyetine geçiyor ve Kanuni Sultan Süleyman döneminde ticarette çok ilerliyor.
- 35:31Seramik Atölyesi
- Dokuzuncu yüzyıldan itibaren Fes kentinde yapılmaya başlanan ve hala yaşatılan geleneksel el sanatı seramik sanatı.
- Atölyede çamur ve su bütünleştirilerek geleneksel motiflerle Fas'ın el sanatı icra ediliyor.
- Seramik sanatı her aşamasıyla saatlerce süren bir sanat olup, fırınlara gidiyor ve en son showroomlarda ziyaretçilerle buluşuyor.
- 36:13Seramik Sanatının Detayları
- Atölyede masalar, havuzlar, çeşmeler, bankalar gibi Fas'ın renkleri ve kültürleri ele alınarak mükemmel eserler yapılmış.
- Şekillendirilen çamurlar boyanıyor, şekiller yapılıyor ve üzerlerine el sanatı uygulanıyor.
- Boyandıktan sonra eserler beyaz suyla hafif kirecendra su sırlıyor ve büyük fırında pişiriliyor, böylece renkleri ortaya çıkıyor.
- 38:31Seramik Ürünleri
- Seramik atölyesinde şekerlikler, kaplar, kacaklar, vazolar, rengarenk tabaklar gibi hediyelik eşyalar yapılmış.
- Türkler için 130 indirim uygulanıyor.
- Bakır sanatıyla seramik birleşerek çaydanlıklar ve çay bardakları gibi rengarenk ürünler üretiliyor.
- 39:40Fes'in Gözetleme Kuleleri
- Gezinin Fes'in meşhur gözetleme kulelerinden devam ettiği belirtiliyor.
- Fes, Fas kentinin tarihin başkenti olup, ilk kenti olarak biliniyor.
- Gözetleme kuleleri, milattan önce altıncı yüzyılda bölgeye ilk inşa edilen yapılardan biri olarak, hem doğu hem batı olarak iki tane askeri gözetleme kulesi inşa edilmiş.
- 40:17Gözetleme Kulelerinin Özellikleri
- Fes'in iklimi güzel, verimli toprakları var ve stratejik bakımdan çok önemli olduğu için İdrisler kenti kurar kurmaz en yüksek noktadan gözetleme kulelerini inşa etmiş.
- Gözetleme kuleleri doğu ve batı olarak ikiye ayrılıyor ve batı gözetleme kulesi tamamen sapsarı taşlarla inşa edilmiş.
- Bu kulelerde yakalanan suçlular ve esirler alt tarafta zindanlarda cezalandırılırdı ve üçyüzaltmış derece boyunca kenti gören bir manzaraya sahip.
- 41:18Fes Kenti Hakkında Bilgiler
- Batı gözetleme kulesi ile doğu gözetleme kulesi arasında yaklaşık yedi kilometre uzunluğunda yeraltı tünelleri olduğu söyleniyor.
- Fes kenti yaklaşık bir buçuk milyonluk nüfusa sahip, Fas'ın ikinci büyük kenti, ticaret, ekonomi, eğitim ve sanat kenti olarak biliniyor.
- Fes kentinin adı Osmanlı döneminden geliyor çünkü Osmanlı dönemi belli bir süre bu bölgeye hakim olmuş ve burada Osmanlı'nın meşhur fesleri üretiliyordu.
- 42:11Fes'in Fiziksel Özellikleri
- Fes kenti fesleğenin satıldığı bir kent olarak biliniyor.
- Fes kenti çok güzel bir hava ve iklimle donatılmış.
- Fes'in uzun şehir surları ve sapsarı mimarileri Kudüs'e benziyor, ayrıca kent tamamen zeytin ağaçlarıyla dolu.