Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Gaziantep ilinin kuzeyindeki Dülük Antik Kenti'nin tarihi ve kültürel değerlerini anlatan bir tanıtım filmidir.
- Video, Dülük'ün coğrafi konumu ve tarihsel önemiyle başlayıp, Mithras tapınağı, Jüpiter Dolikenos tapınağı, kaya mezarları ve mühür baskıları gibi önemli arkeolojik buluntuları detaylı şekilde anlatmaktadır. Ayrıca kentin Hitit döneminden Roma dönemine kadar olan tarihsel gelişimi, Teşup tanrısı inancı ve Mithras kültürü hakkında bilgiler sunulmaktadır. Video, Dülük'ün ulaşım bilgileri ve günümüzde Düdük Köyü olarak bilinen bölgenin tarihi ve mimari özellikleriyle sonlanmaktadır.
- 00:01Dülük Antik Kenti'nin Konumu ve Önemi
- Dülük, Gaziantep ilinin kuzeyinde, antik dönemde ticaret yollarının kesiştiği kavşak noktasında yer almaktadır.
- Asurlular döneminde Mezopotamya'dan Kilikya'ya, Helenistik ve Roma döneminde ise Antakya ve Kilikya'dan Zeugma'ya uzanan ipek yolu güzergahında bulunmaktaydı.
- 00:37Mithras Kültürü ve Dülük Mithras Tapınağı
- M.S. 1. yüzyılda Tarsus'tan yayılmaya başlayan Mithras kültürü, 3. yüzyıldan İskoçya ve Büyük Sahra'ya kadar ulaşmıştır.
- Mithras ayinlerinde kurban edilen boğanın kanıyla hem yıkanılır hem de içilirdi, böylece yok olan bir çağı simgeleyen boğanın temsil edildiği tanrı'nın gücüne ve ölümsüzlüğüne kavuşulacağına inanılırdı.
- Dülük Mithras Tapınağı, Gaziantep Müzesi ile Almanya'dan Müster Üniversitesi'nin katılımıyla 1997-1998 yıllarında kazıları sonucunda ele geçmiştir ve Anadolu'da bulunan Mithras yeraltı tapınağının ilkidir.
- 01:21Jüpiter Dolikenos Tapınağı ve Mezarları
- Bükbaba Tepesinde Jüpiter Dolikenos Tapınağı'nın arşit rav parçaları ve taban döşemesine ait yassı blok taşlar az sayıda da olsa toprak üstüne yayılmıştır.
- Bu alanda Nüsler Üniversitesi tarafından kazı çalışmaları yapılmakta ve Jüpiter Dolichenos Tapınağındaki görevlilere ait kaya mezarları mevcuttur.
- Taş basamaklarla inilen mezar girişlerinde daireli biçimli kapak taşları, mezar işlerinde ise virlandlı lahitler mevcuttur ve bunların 17 adeti Gaziantep Müzesi tarafından temizliği yapılarak ziyarete açılmıştır.
- 02:04Dülük Arşivi ve Mühür Baskıları
- Dülük arşivi kaçakçılar tarafından yağmalanmış ve çok sayıda mühür baskısı yurt dışına kaçırılmıştır.
- Mühür baskıları, yüzük taşı mühürlerin kil çamuruna basılması ile yapılan mühür baskıları üzerinde tanrı, tanrıça, kişiler ve hayvanlar gibi çeşitli resimler mevcuttur.
- Bu mühür baskıları resmi ve özel mektuplarda, belgelerde, para torbaları ve balyalarda nesnelerin mühürlenmesinde kullanılmış olup, mühürlenilen eşyanın güvenliğini sağlamıştır.
- 02:44Antik Dönemde Ölüm Sonrası İnanç ve Mezarlar
- Antik dönemde ölüm sonrası dirilme inancı vardı ve bu sebeple ölünün evi olarak bu mezarlar günlük yaşanılan ev biçiminde yapılmıştır.
- Nekropolün doğusunda Marsillamun Manastırına ait olduğu tahmin edilen iki kaya kilisesi de vardır.
- Düdük köyünün doğusunda antik taş ocakları mevcuttur.
- 03:06Dülük Antik Kenti'nin Konumu ve Dülük Köyü
- Dülük Antik Kenti, bugünlük köyü'nün kuzey bitişiğindeki Keber Tepesi ve çevresinde yer almakta olup, ulaşım için Gaziantep-Yavuzeli istikametinde giderken otoyol gişelerine ulaşmadan sol tarafta Beylerbeyi Köyü içinden geçen yaklaşık lif asfalt bir yolla ulaşılır.
- 600 bin yıl öncesinden günümüze uzanan Dülük Köyü, geleneksel kesme taştan evleri, camisi ve Musa Kazım Türbesi ile yöreye özgü geleneksel tarihi mimari özelliği ile de görülmeye değer yerlerin başında gelmektedir.
- Tarihte Dolik olarak bilinen kent, Hititlerin baş tanrısı Teşup'un din merkezi olmuştur.
- 04:21Dülük Antik Kenti ve Kutsal Alan
- Düdük Antik Kent ve Kutsal Alan olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
- Antik Kent bugün Düdük Köyü'nün kuzey bitişiğindeki Keber Tepesi ve çevresinde toprak altındadır.
- Kutsal Alan ise Düdük Köyünün kuzeyinde sedir ve çam ağaçları ile kaplı 120 rakımlı Düdükbaba Tepesi'nde yer almaktadır.
- 04:44Keber Tepesi'ndeki Kazılar ve Tarih
- Düdük'te Keber Tepesi'nde yapılan bilimsel kazılarda alt Paleotik döneme ait çakmak taşı aletler ve bu aletlerin yapıldığı atölyeler bulunmuştur.
- Bu taş aletler özgün bir karakter kazandığından literatürde "dü yiyen" olarak adlandırılmıştır.
- Bu dönemde barınma için kullanılan Şarklı Keper Mağarası da ele geçirilmiştir ve bu kalıntılara dayanılarak Düdük'ün milattan önce 600 bin yıllarına tarihlenmekte olup, dünyanın en eski yerlerinden biri olarak gösterilmektedir.
- 05:17Teşup ve Jüpiter Dolikkenos İnançları
- Helenistik ve Roma döneminde Teşup'un işleri aynı fakat sadece adı Zeus ve Jüpiter olarak değiştirilmiştir.
- Romalı askerler tarafından Jüpiter Dolikkenos kültürü sevilip büyük saygı görmüştür ve kendilerine güç versin diye Jüpiter Dolikkenos'un küçük heykelciklerini kolye olarak boyunlarına takan askerler bu dini Roma'ya kadar yaymışlardır.
- Düdük Teşup, Zeus ve Jüpiter Dolikkenos inançlarının kültür merkezidir ve burada Hitit İmparatorluk döneminde gök ve fırtına tanrısı Teşup'un tapınağı mevcuttur.
- 05:55Teşup Heykelcikleri ve Boğa Çağının Sonu
- Teşup heykelcikleri sol elinde şimşek demetiyle, sağ elinde çift ağızlı baltayla boğa üstünde durur halde taş üzerine kabartmalı işlenmiş bronz heykelcikleri yapılmıştır.
- Tanrı, miras gezegenleri simgeleyen yıldızlar, takımyıldızlarını simgeleyen akrep, yılan, köpek ve benzeri figürlerin de eşliğinde bir boğayı öldürürken resmedilmiştir.
- Astrolojiye göre Yunan ve Roma döneminden önce ekinos boğa idi ve M.S. 4000-3000'de gerçekleşen boğa çağının sonu boğa öldürme sahnesiyle ifade edilmiştir.
- 06:56Mithras Tapınağı ve Mezarlar
- Düdük'te Mithra inancı mevcuttu ve dünyada bilinen yeraltına inşa edilen Mithras tapınaklarının en büyüğü Düdük'te Keber Tepesi'nin güney eteğinde bulunmuştur.
- Bu tapınak iki salonlu olup, yeraltı tapınağının mihrabı konumundaki merkezin işte ta oktoni adı verilen boğa öldürme sahnesi kabartma halinde işlenmiştir.
- Düdük'te geçmişin kanıtı olarak en eski yerleşim Keber Tepesi'nin güneyindeki pre-historik mağaradır ve Keber Tepesi'nin karşı sırtlarında nekropol alanı vardır.
- 07:34Mezar Kabartmaları
- Nekropol alanında çok sayıda kayaya oyulmuş oda mezarları mevcuttur ve bazı mezarların ön odasına taş basamaklarla inilerek ulaşılmaktadır.
- Mezar içerisinde lahitler bulunmaktadır ve bazısında dini mitolojik konulu kabartmalar mevcuttur.
- Bazı mezarlarda ruh anlamına gelen psika Hermes, ölünün ruhunu yeraltı dünyasına götürmesi için yol göstermektedir ve bazı mezarlarda ise baktığını taşa çeviren Medusa başı kabartma olarak işlenmiştir.