Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Fibabanka Özel Bankacılık'ın "Ayrıcalıklı Rotalar" programında sunulan bu video, bir sunucunun Çanakkale'nin tarihi ve kültürel zenginliklerini tanıttığı kapsamlı bir gezi belgeselidir. Videoda Ertuğrul Bey gibi yerel kişilerle yapılan röportajlar da yer almaktadır.
- Video, Çanakkale Köprüsü'nün tanıtımıyla başlayıp, Troya Savaşı'nın mitolojik hikayesine geçiyor, ardından Kilitbahir Kalesi, Eceabat'taki oteldeki sürdürülebilirlik projeleri ve Çanakkale Savaşları'nın önemli noktaları (Anzak Koyu, Long Pine, 57. Piyade Alayı Şehitliği, Conkbayırı, Çanakkale Destanı Tanıtım Merkezi, Seddülbahir Kalesi ve Çanakkale Şehitler Abidesi) ziyaret ediliyor.
- Videoda ayrıca Çanakkale'nin gastronomisi, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesine alınan Troya Müzesi, sürdürülebilirlik konusunda çalışan bir restoran sahibi ile yapılan röportaj ve Atatürk'ün Anzak Koyu'nda yazdığı şiir gibi detaylar da sunulmaktadır. Çanakkale'nin stratejik konumu, tarihi önemi ve kültürel mirası kapsamlı bir şekilde ele alınmaktadır.
- 01:10Çanakkale'ye Ayrıcalıklı Rotalar
- Ayrıcalıklı Rotalar programı, yazları ayçiçeği tarlalarının eşlik ettiği bir yoldan Marmara'nın Ege'ye açılan kapısına, Çanakkale'ye çevirecek.
- Troya savaşı'ndan Çanakkale savaşları'na, ödüllü Troya Müzesi'nden lezzet ve konaklama mekanlarına zengin bir içerik sunulacak.
- Program, YouTube'da Ayrıcalıklı Rotalar hesabında seyredilebilen 60'a yakın bölümün devamı olarak sunuluyor.
- 01:52Çanakkale Köprüsü
- Çanakkale Boğazı'nın ilk, Marmara Bölgesi'nin beşinci asma köprüsü olan 1915 Çanakkale Köprüsü, Lapseki ile Gelibolu ilçeleri arasında bulunuyor.
- Köprü, Malkara-Çanakkale Otoyolu'nun bir parçası olarak 18 Mart 2022'de hizmete girmiş ve Türkiye Cumhuriyeti'nin 100'üncü yılına istinaden 2003 metre orta açıklık uzunluğuyla dünyanın en uzun orta açıklığına sahip asma köprüsü unvanını kazanmış.
- 1915 Çanakkale Köprüsü aynı zamanda 334 metrelik tepe noktası ile dünyanın en yüksek kuleli asma köprüsü unvanına da sahip ve kulelerin üzerindeki top mermisi, Seyit Onbaşı'nın taşıdığı 215 kilo ağırlığındaki top mermisini ve bağımsızlığımızı sembolize ediyor.
- 02:55Troya Savaşı'nın Hikayesi
- Troya Savaşı'nın hikayesi, Homeros'un İlyada isimli eserinde anlatılmış ve bu savaşın Türkiye'de gerçekleştiği bilinmiyor.
- Troya'nın kralı Priamos'un oğlu Paris, tanrıçaların güzellik yarışmasında Afrodit'i seçince, Heleni (Sparta'nın kralı Menelaus'un karısı) kaçırıp Troya'ya getirmiş.
- On yıl süren savaşta iki taraf da bir sonuç elde edemez, Yunanlar sonunda tahta bir at içinde saklanan askerlerle şehri ele geçirmiş.
- 05:38Troya'nın Tarihi
- Troya, Homeros'un İlyada'sında "rüzgarlı Troya" olarak anılmış ve 5000 yıllık bir süreçte 9 farklı şehir kurulmuş.
- Savaşın geçtiği dönem 6. şehir ve yaklaşık olarak MÖ 1250 yılları.
- Şehir, Büyük İskender'den Sezar'a kadar tarihin altın sayfalarında yer almış ve Roma imparatorları, Atalarının Troya Savaşı'ndan sonra Roma'ya gelip Roma İmparatorluğu'nu kuran kişiler olduğuna inanıyorlardı.
- 06:51Troya'nın Keşfi ve Günümüzdeki Durumu
- Alman asıllı Schliemann, Osmanlı'dan aldığı izinle Troya'da kazılar yapmış ama hazine bulma amacıyla yaptığı kazılar şehri mahvetmiş.
- Schliemann'ın bulduğu hazine önce Almanya'ya götürülmüş, İkinci Dünya Savaşı'nda ise Ruslar tarafından kaçırılmış.
- 1996 yılında UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası listesine alınan Troya'da, hayal gücünü kullanmak ve binlerce yıldır orada olan eserleri görmek gerekiyor.
- 09:40Troya Müzesi
- 2008'de açılan Troya Müzesi, dünyanın en önemli çağdaş arkeoloji müzesi örneklerinden biri ve 2020 yılında Avrupa Yılın Müzesi Özel Takdir Ödülü'nü almış.
- Müzede sadece Troya'da bulunanlar değil, Eski Çağlarda Troas diye geçen Biga Yarımadası'ndaki antik kentlerden çıkarılan muhteşem eserler de sergileniyor.
- Mimar Ömer Selçuk'a göre, paslanmış metal kaplı yapı, topraktan çıkarılmış, kırılmış testiler ve çömlekler gibi bir çizilmiş ve bozulmuş haliyle, kendine özgü dokusuyla ardında bir yaşanmışlık olduğunu hissettiriyor.
- 12:16Çanakkale'de Sürdürülebilirlik
- Çanakkale'de yerel üreticilere destek olmak için zeytin, zeytin yağı, Çanakkale domatesi, Ezine peyniri gibi yerel ürünler işletmelerde kullanılıyor.
- Sebze-meyve esnaflarından, tarlada çalışan insanlardan ve yerel balıkçılarla işbirliği yapılıyor.
- Balık tamamen Çanakkale Boğazı'ndan, ot tedariki ise sadece Çanakkale'deki dönemsel otları toplayan bir kişi tarafından sağlanıyor.
- 14:05Çanakkale Mutfağı
- Çanakkale, Türkiye'nin uç bölgesinde kuzey ege ve akdeniz mutfağına sahip bir bölgedir.
- Çanakkale mutfağında kullanılan ürünlerin tamamı bölgede yakalanmış olup, akya balığı Bozcaada açıklarında, karides Karabiga'da, kalamar Babakale'de ve ahtapot Bozcaada'da yakalanmaktadır.
- 15:43Kilitbahir Kalesi
- Kilitbahir Kalesi, 220x120 metre büyüklüğünde üç yapraklı yonca biçiminde bir stratejik yerdir.
- Yıldırım Bayezid 1395'te Anadolu Hisarı'ı, Fatih Sultan Mehmet 1452'de Rumelihisarı'ı ve 1464'te Kilit Kalesi'ni inşa ettirmiştir.
- Kaleden İstanbul ve Karadeniz'e giriş çıkış noktaları olduğu için tarih boyunca önemli olmuştur.
- Günümüzde müze olarak kullanılan kalede Sarıkule, Hisarpeçe, Piri Reis ve İç Kule bölümleri ziyarete açıktır.
- 19:32Eceabat'ta Doğal Yaşam
- Eceabat'ta Türkiye'nin ve dünyanın en büyük 1x1 metre sıklığındaki tek bağı bulunmaktadır.
- Bölgede sürdürülebilirlik projeleriyle desteklenen ekolojik bahçelerin ürünlerinin mutfağa aktarıldığı bir otel bulunmaktadır.
- Otel, 40 kilometrelik bir alanda yerel üreticileri destekleyerek doğal ürünleri misafirlerine sunmaktadır.
- Otelden yurt dışından gelen misafirler de olup, otelde yerli ve dünya ünlü sanatçıların eserlerini sergileyen bir koleksiyon bulunmaktadır.
- 22:14Çanakkale Savaşı'nın Tarihi
- Çanakkale Savaşı, Troya Savaşı ile birlikte dünyanın en önemli savaşları arasında yer almaktadır.
- 1914 Ağustos'unda Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun veliahtı Francis Ferdinand'ın suikastı sonucu Birinci Dünya Savaşı başlamıştır.
- Alman orduları Fransa ve Belçika'yı işgal edip 760 kilometrelik bir cephe oluşturmuş, İngiliz donanması ise İstanbul'u işgal etmeye karar vermiştir.
- Churchill'in planı, Osmanlı Sultanı'nın teslim olup, Rusya ve Karadeniz'in Akdeniz'e açılması ve Müttefik Devletlerinin Balkan ülkelerini yanına çekmesiydi.
- 24:22Çanakkale Savaşı'nın Sonuçları
- 18 Mart 1915'te Nusret adlı geminin döşediği mayınlar, müttefik ordularına ait donanmanın üçte birinin sonunu hazırlamıştır.
- Donanmanın başarısızlığı üzerine plan değişmiş, 70 bin kişilik bir ordu Gelibolu Yarımadası'na gelmiştir.
- ANZAC (Avustralya ve Yeni Zelanda Birlikleri) 25 Nisan şafak vakti Arıburnu'na çıkartma yapmış, ancak düz bir alana değil dik tepelerle karşılaşmışlardır.
- Türk askerleri Mustafa Kemal'in "Ben size taarruz etmeyi emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum" emrini uygulayarak ANZAC'ı geçit vermemiştir.
- 26:45ANZAC Koyu ve Barış
- ANZAC askerlerinin karaya çıktığı yer "ANZAC" koyu olarak adlandırılmıştır.
- Her sene 25 Nisan'da binlerce ANZAC torunu Gelibolu'ya gelip şafak törenine katılıyor ve geçmişte dedeleri savaşan insanlar barış şarkıları söylüyorlar.
- Atatürk, bu savaşta hayatını kaybeden ANZAClar için kağıda döktüğü ve Şükrü Kaya'nın 1934 yılında okuduğu metinde "Uzak memleketin toprakları üstünde kanlarını döken kahramanlar, burada dost bir vatanın toprağındasınız. Huzur ve sükun içinde uyuyunuz. Sizler Mehmetçiklerle yan yana koyun koyunasınız" sözlerini kullanmıştır.
- 28:30Çanakkale Savaşı'nın Gelişmeleri
- 25 Nisan'da başlayan savaşın devamında iki cephe arasında sadece birkaç metre mesafe kalmış, asfalt yoldan bir taraf Türk, diğer taraf Anzak cephesi olmuş.
- Yakın mesafe askerler arasında yakınlık yaratmış, birbirlerine içecek ve fotoğraf hediye etmeye başlamışlar.
- Yaz sıcaklıkları ve hijyenik olmayan koşullar dizanteri, ishal, tifüs ve koleraya sebep olmuş, Ağustos'ta savaş tekrar ivme kazanmış.
- 29:37Savaşın Sonuçları
- Kasım ayına gelindiğinde sadece hastalıklar değil, soğuk havada askerleri olumsuz etkilemiş.
- 8-20 Aralık tarihlerinde yaklaşık 90 bin müttefik güçlerine ait asker çok gizli bir operasyonla kimselere zarar vermeden tahliye edilmiş.
- Çanakkale Boğazı müttefik güçlerine geçit vermemiş, bir çağa imzasını atmış ve Mustafa Kemal'in liderlik dehasını gösterdiği yer olmuş.
- 30:4457. Piyade Alayı Şehitliği
- Long Pine (Kanlı Sırt) yakınlarında Mimar Nejat Linchel tarafından tasarlanan 57. Piyade Alayı Şehitliği sembolik olarak yapılmış.
- Yarbay Hüseyin Avni Bey tarafından kumanda edilen 57. Alay'ın askerleri Arıburnu cephesinde ilerleyen düşmanı ilk karşılayan ve geri püskürten askerler olmuş.
- Şehitlik 1992'de yapılmış olup şadırvan, açıklamazgah, ana mezarlık ve anıttan oluşuyor ve girişin yanında Türkiye'nin en yaşlı gazisi Hüseyin Kaçmaz'ın torununun elini tutmuş bronz heykeli bulunuyor.
- 32:07Conkbayırı
- Muharebelerin en önemli noktası olan Conkbayırı, hem Arıburnu hem de Anafartalar bölgesine hakim 258 metre yüksekliğinde bir tepe.
- 8-10 Ağustos 1915 tarihlerinde göğüs göğüse vuruşmalara sahne olmuş ve bölgeye en hakim nokta olmuştur.
- Düşman 8 Ağustos 1915'te taarruz ile tepenin bir bölümünü ele geçirmiş, ele geçirdikleri tepeye Çukbayırı ismini vermiş, 10 Ağustos sabahı Mustafa Kemal'in süngü hücumuyla geri alınan tepe daha sonra Conkbayırı adını almış.
- 33:01Atatürk Zafer Anıtı ve Çanakkale Destanı Tanıtım Merkezi
- Atatürk Zafer Anıtı'nda, Mustafa Kemal'in bir şarapnel parçasının göğsündeki saate isabet etmesi sayesinde ölümden kurtulduğu anlatılıyor.
- Çanakkale Destanı Tanıtım Merkezi, savaşın kronolojik ve tematik anlatıldığı, şehitlik algısı oluşturmak amacıyla toprak altına inşa edilmiş bir savaş müzesi.
- Müzede savaşın tüm yönleri balmumu heykeller, diaromalar ve maketlerle anlatılıyor, girişte karşılıklı uzanan iki anıt duvar Çanakkale Boğazı'nın Asya ve Avrupa kıyılarını sembolize ediyor.
- 35:10Seddülbahir Kalesi
- Gelibolu Yarımadası'nın en güney en uç noktasında, denizin üzerindeki duvar anlamına gelen Seddülbahir'de bulunuyoruz.
- Kumkale ile birlikte Çanakkale Boğazı savunmasının ilk hattını teşkil eden Seddülbahir Kalesi, inşa edildiği yıllardan Çanakkale Muharebelerine kadar birçok önemli olaya ev sahipliği yapmış.
- 18 Mart 2023 tarihinde ziyarete açılan kale, 100. yıl onuruna açılmış ve çanakkale'nin ilk şehitleri de burada verilmiş.
- 36:14Seddülbahir Kalesi Müzesi
- Kalede bulunan ve yok olmaya yüz tutan metal hurdalar sanat eserlerine dönüştürülmüş, "Nefer" ve "Mehmetçik" isimli iki asker heykeli müzenin öne çıkan eserleri.
- Türk, İngiliz ve Fransız kuvvetleri tarafından kullanılan tüfeklerin kurşunları ile oluşturulan satranç tahtası, Türk askerinin kesin zaferini vurguluyor.
- Osmanlı kalesi kimliği taşıyan Seddülbahir'in kültürel geçmişini yansıtan madeni paralar, büyürler, lüleler ve kişisel eşyalar müzede sergileniyor.
- 38:31Çanakkale Şehitler Anıtı
- Çanakkale Muharebelerinde şehit düşen tüm askerleri simgeleyen Çanakkale Şehitler Anıtı, 1960'da ziyarete açılmış.
- Anıtın ayaklarında muharebe anlarını yansıtan kabartmalar bulunuyor ve her yıl 18 Mart'ta anma merasimleri düzenleniyor.
- Şehitlikte 1915'te şehit düşen ve isimleri tespit edilebilmiş 59.408 şehidin isimleri yazılmış, şehitliğin önünde 45 metrelik kabartma Türkiye'nin en uzun kabartması.
- 40:07Çanakkale'nin Önemi
- İstiklal Marşı'nın bir kıtası, toprakların altında binlerce kefensiz yatan şehitleri hatırlatıyor.
- Bu topraklar bizim için hayatını kaybetmiş binlerce şehitle dolu, Gazi Mustafa Kemal Atatürk ile silah arkadaşlarına ve şehitlere büyük şükran borcumuz var.
- Cumhuriyetimizin 100. yılını kutladığımız bugün, bu topraklara memleket diyebilmemiz onların sayesinde olup.