Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Dünyayı Geziyorum" programının bu bölümü, sunucunun Bosna Hersek'in başkenti Saraybosna'da rehber Mirza Omer ile birlikte şehri keşfetmesini konu alıyor. Videoda ayrıca Kenan Bey adında bir bakırcı ile kısa bir röportaj da yer alıyor.
- Video, Saraybosna'nın tarihi eski çarşısından başlayarak Osmanlı eserlerini, Bakırcılar Çarşısı, Morich Han, Gazi Hüsrev Bey Külliyesi gibi önemli tarihi yapıları tanıtıyor. Ardından Saraybosna Köylü Pazarı'na gidilerek yerel lezzetler tanıtılıyor ve son olarak Franz Ferdinand suikastı olayı ve Kovaci Şehitliği'nde Aliya İzzetbegoviç'in mezarı ziyaret ediliyor.
- Videoda Bosna Hersek'in coğrafi konumu, nüfusu, turizm istatistikleri ve yöresel lezzetleri hakkında bilgiler verilirken, özellikle Türk turistlerin ülkeye olan ilgisi vurgulanıyor. Ayrıca Aliya İzzetbegoviç'in 1925'te Saraybosna'da doğumundan başlayarak Bosna Hersek'in bağımsızlık sürecindeki rolü kronolojik olarak anlatılıyor.
- 00:13Bosna Hersek'in Başkenti Sarayova
- Bosna Hersek'in başkenti Sarayova'da bulunuyoruz ve Bosna Hersek'in dünyaca meşhur börekleri hakkında bilgi veriyoruz.
- Sarayova'da 1555 senesinden kalma önemli bir eser olan Mori'a, Gazi Hüsrev Bey'in inşa ettirdiği medrese ve cami ziyaret ediliyor.
- Birinci Dünya Savaşı'nın başladığı alana ve Kovaci Şehitliği'ne de ziyaret ediliyor.
- 01:27Sarayova'nın Tarihi Eski Çarşısı
- Sarayova'nın kalbi olan tarihi eski çarşıya rehber Mirza Omer ile birlikte giriş yapılıyor.
- Mirza Omer, 35 yaşında, Türkiye'de lise eğitimi görmüş ve 2009'da Bosna Hersek'e dönmüş bir turizm uzmanı.
- Saraybosna, İstanbul, Konya ve Ankara ile kardeş belediyelerden biridir.
- 02:35Osmanlı Sebil Kültürü
- Eski çarşıya girişin ilk adım atıldığı yerde bulunan sebil çeşmesi, Osmanlılar zamanında çarşıda çok sayıda sebilin bulunduğu bir eserdir.
- Osmanlı kültüründe sebil, yemeklerin ve paraların bırakıldığı, yoksulluğu ortadan kaldırmaya çalışan bir kurumdu.
- 16. yüzyılda Saraybosna'da 111 mahalle ve 111 sebil bulunuyordu, ancak bugün sadece bir sebil çeşme olarak kullanılmaktadır.
- 04:05Eski Çarşının Özellikleri
- Sebilden ilerlediğimizde sağlı sollu dükkanlar, köfte kokuları, çay satan dükkanlar ve Türkçe yazılar dikkat çekiyor.
- Çarşıda lokum, tatlıcılar, saç kesme dükkanları, baralar, hediyelik eşya ve çanta satan sokaklar bulunuyor.
- Başçarşı'nın merkezinde 1555 yılına tarihlenmiş Başçarşı Camii, tarihi dokusuyla ve mimarisiyle dikkat çekiyor.
- 05:51Bosna Hersek Hakkında Bilgiler
- Bosna Hersek, Balkanlar'ın en güzel ülkelerinden biri olup yaklaşık 4 milyonluk nüfusu ve 700 bin kişilik başkenti Sarayova'ya sahiptir.
- Bosna Hersek, Karadağ, Sırbistan ve Hırvatistan'la komşu olup Adriyatik Denizi'ne 20 kilometrelik kıyısı bulunuyor.
- Bosna Hersek tarih boyunca Slavların ve farklı krallıkların hakimiyetinde kalmış, 400 yıldan fazla süre Osmanlı İmparatorluğu'nda kalmıştır.
- 06:53Saraybosna'nın Turizm Potansiyeli
- Saraybosna ciddi bir destinasyon haline getirilmiş olup senede 1,5 milyon turist ziyaret ediyor.
- Bosna Hersek, Avrupa'nın tam ortasında, kültürlerin ve medeniyetlerin harman olduğu bir yerdir.
- Türkiye'den gelen misafirler Bosna Hersek için çok önemli olup senede yaklaşık 120 bin turist Türkiye'den Bosna Hersek'i ziyaret ediyor.
- 07:48Bosna Hersek'in Yöresel Lezzetleri
- Bosna Hersek özellikle yöresel lezzetleriyle meşhur ve zengin bir ülkedir.
- Tulumbalar, baklavalar, köfteler, börekler gibi iştah kabartan lezzetler Bosna Hersek'in mutfağında yer alıyor.
- Bosna Hersek demek börek demektir ve Boşnak börekleri dünyaca meşhurdur.
- 09:28Saraybosna'nın Gastronomi Kültürü
- Saraybosna gastronomi konusunda müthiş bir nokta olup bin çeşit yemek sunuluyor.
- Kelle paçasından başlayarak Bosna börekleri, köfteler, begova çorbası gibi Türk mutfağına benzer lezzetler bulunuyor.
- Bosna'nın Osmanlı'nın en önemli sancak bölgesi olduğunu ve Avrupa'da kurduğu en büyük kent olduğunu belirtiyoruz.
- 10:37Bakırcılar Çarşısı
- Bravacı Caddesi'nden Bakırcılar Caddesi'ne geçiş yapılıyor ve burada tarihi dükkanlar bulunuyor.
- Bakırcılar Çarşısı'nda babadan oğula geçen bir şekilde ailede işler kalıyor.
- Burada bakır işleme kahve setleri, ibrikler ve ayran içilebilecek güzel havaları el yapımı olarak üretiliyor ve esnaf kültürü UNESCO'nun koruma listesinde alınmıştır.
- 11:18Saraybosna Çarşısı
- Bakırcılar Çarşısı, Osmanlı döneminde de aynı isimle bilinen ve Osmanlı motifleriyle donatılmış el sanatları tezgahlarıyla tanınan bir yerdir.
- Çarşıda yüzlerce dükkan bulunmakta olup, bu dükkanlar el sanatına göre sokaklara ayrılmıştır; bakırcılar, yorgancılar, sarraflar, kuyumcular ve kunduracılar gibi farklı sanat sokakları mevcuttur.
- Saraybosna Çarşısı'nda toplam otuzaltı farklı sanat sokakları bulunmakta ve aklınıza gelebilecek tüm sanatlar hala aktif bir şekilde işlenmektedir.
- 12:09Bakırcı Dükkanı Ziyareti
- Bakırcı dükkanında Kenan Bey, yüzlerce yıldan beri Osmanlı ile beraber gelen ve hala yaşatılan bakırdan kitap ayraçları yapmaktadır.
- Dükkan sahibi, ziyaretçilere bakıra isim yazma sanatını göstermektedir ve ziyaretçiler kendi isimlerini veya sevdiklerinin isimlerini bakıra yazdırabilmektedir.
- Türkler Bosna Hersek'te çok sevilmekte ve misafirperverlik gösterilmektedir.
- 14:37Morich Han
- 1551 yılında inşa edilen Morich Han, Bosna Hersek'in en meşhur hanlarından biri olup, tarih boyunca ticaretin merkezi olmuştur.
- Han, bir gecede üçyüz kişi konaklayabilecek kadar geniş olup, alt kısmı ahır olarak kullanılmış ve seksen kadar at bağlanabilmektedir.
- Han, Osmanlı döneminde dışarıdan gelen tüccarlara üç gece dört gün boyunca ücretsiz konaklama hakkı sağlamıştır.
- 16:43Gazi Hüsrev Bey Külliyesi
- Sarıçi Caddesi'nde bulunan Gazi Hüsrev Bey Külliyesi, Gazi Hüsrev Bey'in inşa ettirdiği medrese ve cami ile dikkat çekmektedir.
- Medresenin üç ismi vardır: Selçuk Hatun Medresesi, Kurşunlu Medresesi ve Gazi Hüsrev Bey Medresesi.
- Gazi Hüsrev Bey'in camisi, Balkan coğrafyasında yapıldığında en büyük camisiydi ve 1536 yılında inşa edilmiştir.
- 18:02Gazi Hüsrev Bey'in Hayatı ve Eserleri
- Gazi Hüsrev Bey, Kanuni Sultan Süleyman'ın halasının oğlu olup İstanbul Sarayı'nda doğan bir gençtir.
- Gazi Hüsrev Bey, Brach Adası'nın taş ustalarını Bosna'ya getirtip, Avrupa'nın ilk umumi tuvaletini yaptırmıştır.
- Gazi Hüsrev Bey'in yaptırdığı cami, İslam dünyasının tarihinde ilk elektrik ışığını gören camidir ve 1902 senesinde Avusturya-Macaristan döneminde elektrik lambaları kullanılmıştır.
- 20:03Gazi Hüsrev Bey'in Mirası
- Gazi Hüsrev Bey'in vakfı'na ait olan Abdülhamid döneminden kalma saat kulesi, Balkan topraklarında kalan son alaturka sistemi ile çalışan saat kulesidir.
- Saat kulesinin bakımını 24 saat yapan bir aile vardır ve bu ailenin soy ismi Müvekita'dır.
- Fatih Kanunnamesine göre padişah kızlarından doğan erkek çocuklara geliri çok olan bir sancakbeyliği verilmesi gerekiyordu ve Bosna Sancakbeyliğine hayatı boyunca Bosna için çalışan Gazi Hüsrev Bey atanmıştır.
- 21:11Gazi Hüsrev Bey ve Saraybosna
- Gazi Hüsrev Bey 1521-1541 yılları arasında Bosna Sancakbeyliği'ni yapmış ve Saraybosna şehri Avrupa'nın en büyük şehir haline getirilmiş, nüfusu yüz binleri görmüş.
- Gazi Hüsrev Bey'in hayratlarından biri Saraybosna'da bulunan güzel bir çeşme olup, 1529'da ayrıldıktan sonra 1530'da döndüğünde "buranın suyunu çok içtiğimde herhalde ondandır" demiş.
- Sevdalkanlar'a göre Saraybosna'nın baş çarşısından suyu içen kimse Saraybosna'dan ayrılmaz veya tekrar gelir, sağ taraftan içen Boşnak bir kızla evlenir, sol taraftan içen de burada kalır.
- 23:35Bosna Hersek'in Tarihi ve Kültürü
- Bosna'nın eski dilde "iyi insanların ülkesi" anlamına geldiği öğreniliyor.
- Bosna Hersek'in sarı-lacivertli bayrağı ve yıldızları, Bosnalıların doğuştan beri Fenerbahçeli olduğu anlamına geliyor.
- Türkiye'de kariyerini bitirdikten sonra Saraybosna'ya dönen ve burada dükkan açan bir Türk Süper Lig gol kralı bulunuyor.
- 24:29Saraybosna Köylü Pazarı
- Saraybosna Köylü Pazarı Avusturya-Macaristan zamanında yapılmış olup, her gün köylerden taze et ürünleri, süt ürünleri, kuru et, sucuk, kaymak, peynir ve yumurtalar getiriliyor.
- Pazarın içinde Livno peynirleri, Kupres peynirleri gibi Bosna'nın yöresel peynirleri, kuru etler, sucuklar, dana ve kuzu etleri bulunuyor.
- Pazarın fiyatları 15 Euro'dan başlayıp 25-30 Euro'ya kadar çıkıyor ve bal kaymak kültürünün Bosna'da da olduğu belirtiliyor.
- 28:32Birinci Dünya Savaşı'nın Başlangıcı
- Ferhadiye Caddesi'nden yürüyerek kentin öbür yakasına geçildiğinde, Birinci Dünya Savaşı'nın başladığı ve ateşinin fitillendiği önemli bir noktaya ulaşılmış.
- Franz Ferdinand, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun büyük imparatoru Franz Joseph'in yeğeni olup, kendisi de iktidara gelecek olan kişiydi.
- 28 Haziran sabahı Saraybosna'da gerçekleşen bir bombalı saldırıda Franz Ferdinand ve eşi Sofya öldürülmüş, bu olayın ardından Sırplara eziyet çağrısı yapılmış ve büyük ayaklanmalar başlamış.
- 32:15Birinci Dünya Savaşı'nın Sonuçları
- Bir ay boyunca sakin soruşturmalar yapıldıktan sonra 28 Temmuz 1914'te yayınlanan raporda Sırp Krallığı suçlu bulunmuş.
- Rapor neticesinde Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Sırp Krallığı'na savaş ilan etmiş, Rusya Sırp tarafına, Almanya Avusturya tarafına geçmiş.
- Birinci Dünya Savaşı'nda dört sene içerisinde 16 milyon insan hayatını kaybetmiş ve hiçbir şey çözülmemiş, bu nedenle İkinci Dünya Savaşı'na da girilmiş.
- 33:35Kovaçi Şehitliği ve Aliya İzzetbegoviç'in Mezarı
- Kovaçi şehitliğinde, şehitliğin ortasında bulunan rahmetli Aliya İzzetbegoviç'in mezarı bulunmaktadır.
- Rahmetli Aliya İzzetbegoviç'in vefat ettiği Ekim 2003 senesinde Bosna Hersek'te dört gün durmadan yağmur yağmıştır.
- Bosna tarihinin en büyük cenaze töreni Saraybosna'da gerçekleştirilmiştir.
- 34:10Aliya İzzetbegoviç'in Hayatı ve Kariyeri
- Bilge Kral Rahmetli Aliya İzzetbegoviç 1925 senesinde dünyaya gelmiş, gençliğini Saraybosna'da geçirmiş ve Genç Müslüman Teşkilatının kurucularından biridir.
- 1990 senesinde yapılan ilk demokratik seçimlerde kurduğu partisi ile büyük zafer kazanarak Bosna Hersek'te yaşayan Boşnak halkını özgürlüğe doğru yola yürütmüştür.
- 1992 senesinde yapılan özgürlük ve bağımsızlık referandumunda Aliya İzzetbegoviç'in büyük rolü vardır ve kendisinin liderliği ile Bosna Hersek bağımsızlık ile kavuşmuştur.
- 35:07Aliya İzzetbegoviç'in Siyasi Görevleri ve Kişiliği
- 1 Mart 1992 senesinden sonra Aliya İzzetbegoviç bağımsız Bosna Hersek Devleti'nin cumhurbaşkanı sıfatıyla görevini yapmaya devam etmiştir.
- Hem cumhurbaşkanı hem genelkurmay başkanı olan Aliya İzzetbegoviç, İslam dünyası ile mükemmel ilişkisini devam ettirmiştir.
- Rahmetli Aliya İzzetbegoviç ofisinde durmaz, sürekli cepheleri dolaşır ve sıradan bir insanmış gibi davranmıştır.
- 36:16Aliya İzzetbegoviç'in Hayatından Anılar
- 1994 senesinde dönemin Suudi Arabistan Kralı Kral Fah'ın ricası üzerine Mekke'ye giden Aliya İzzetbegoviç, hac törenlerini gerçekleştirmiştir.
- Mekke'de düzenlenen bir akşam yemeğinde, halkının açıkken kendisinin yemek yememesi üzerine "Benim halkım açıkken ben burada" demiştir.
- Barış antlaşması yapılması için ellerinden geleni yapmış ve 1995 senesinde imzasını attığında "Savaş bitti, artık bir huzur içerisinde özgür Bosna Hersek'te yaşamayı devam edebiliriz" demiştir.
- 37:59Aliya İzzetbegoviç'in Mezarı ve Kovaçi Şehitliği
- Kovaçi şehitliğinde Aliya İzzetbegoviç'in vasiyeti üzerinde mezar bulunmaktadır ve bu mezar pilav şeklinde yapılmıştır.
- Mezarın üzerindeki sekiz sütun cennetin sekiz kapısını andırırken, kubbenin üzerinde elif ve kuğu sembolleri bulunmaktadır.
- Kuğu, Karakollar endemik bir kuş türü olduğundan dolayı Karakollar Özel Harekatı olarak bilinen Aliya İzzetbegoviç için direkt komutası altında bulunan özel bir birliktir.
- 39:56Saraybosna'daki Şehitler ve Direniş
- Şehitlikten çıktıktan sonra yukarılara doğru yürüdüğümüzde bembeyaz bir duvar dikkat çekiyor ve bu duvarın üzerinde Saraybosna direnişinde savaşıp şehit düşen kardeşlerin isimleri yazmaktadır.
- Saraybosna'da 20.000 can kaybedilmiştir (11.541 sivil ve 7.000 küsur şehit).
- Dünyanın en büyük soykırımlarından biri ve en vahşet olaylarından biri o zamanlarda burada yaşanmıştır.